کاهش تب بازار اجاره در مرداد و شهریور
محمد‌علی مهری
کارشناس ساخت وساز
اگرچه روند قیمت مسکن در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۵ تقریبا ثابت یا شیب کندی داشت اما در پاییز ۹۶ این روند شتاب بیشتری گرفت و سبب شد تا نسبت به فصل تابستان حدود ۵ درصد و نسبت به پاییز سال قبل از آن (پاییز ۹۵) رشد ۱۰ درصدی را تجربه و مرز متری ۴ میلیون ۸۰۰ هزار تومان را رد کند. زمستان نیز روند افزایش قیمت‌ها تسریع شد و برای نخستین‌بار در زمستان 97 میانگین قیمت مسکن یک فصل به بالای ۵ میلیون تومان رسیده و رقم حدودا ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان را تجربه کرد. این رشد قیمتی، تنها نسبت به فصل قبل از آن ۱۱ درصد و نسبت به زمستان سال ۹۵ حدود ۲۰ درصد بود که در سال‌های اخیر چنین رشدی برای قیمت مسکن بی‌سابقه بوده است. اما این قیمت‌ها در سال 98 افسار گسیخته شده و مطابق آمار وزارت راه و شهرسازی در فروردین امسال متوسط قیمت هر مترمربع واحدهای مسکونی در مناطق 22گانه تهران 11 میلیون و 411 هزار تومان بوده که در ماه بعد یعنی اردیبهشت ماه به 12 میلیون و 712هزار تومان افزایش یافته است. در خردادماه 98 نیز متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی با رشد 5.6 درصدی نسبت به دومین ماه بهار امسال به 13 میلیون و 425 هزار تومان افزایش یافت.در مجموع طی سه ماه بهار 98 متوسط قیمت مسکن 12 میلیون و 516 هزار تومان بود.
از سوی دیگر در فروردین، اردیبهشت و خردادماه سال گذشته متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی به ترتیب 5 میلیون و 584 هزار تومان، 5 میلیون و 984 هزار تومان و 6 میلیون و 490 هزار تومان بود. در بهار سال گذشته میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی 6 میلیون و 19 هزار تومان بود. مقایسه میانگین قیمت در بهار سال گذشته و بهار امسال حاکی از افزایش 107.9 درصدی قیمت در سه ماه ابتدای سال جاری است
در این میان بنا به گفته کارشناسان و مشاوران املاک قیمت مسکن در تیر ماه با وجود کاهش نرخ ارز نسبت به ماه قبل حدود 5 درصد افزایش داشته است . اما در این بین، امسال بازار رهن و اجاره خیلی متفاوت و گرانتر از سال‌های قبل همراه با حواشی‌هایی همراه بود.
از ورود مقامات قضایی و دولتی گرفته تا صاحب نظران و اصحاب رسانه، گلایه‌ها و مشقت‌های مستأجران تا کمپین حمایت از مستاجران. همه و همه تمایز‌هایی بود که امسال نسبت به سالیان پیشین برای مستأجران رقم خورد.به هرحال این افزایش خارج از عرف قیمت‌ها گشایش بابی برای ورود برخی مقامات و مسوولان و متعاقب آن دولت با ارایه راهکارها و برنامه‌هایی است که انجام پذیرد.
هرچند که امسال برای ورود به این قضیه و نیز عملیاتی شدن تئوری‌ها زمانی باقی نمانده بود در واقع دولت دیر به این قضیه ورود کرد و عمده پیام‌ها و راهکارها در حد برنامه ماند و عملاً شکافی در نرخ اجاره‌بها ایجاد نکرد.
ایجاد موج گرانی بر دیگر کالاهای اساسی و نیز افزایش قیمت مسکن لازمه ایجاد موج گرانی برای مهاجران در افزایش قیمت اجاره‌بها گردید با توجه به اینکه عمده قراردادهای رهن و اجاره در اکثر شهر‌ها در فصل تابستان منعقد می‌شود بیشتر این قراردادها در ماه اول یعنی تیرماه منعقد می‌شود. در واپسین روزهای شروع فصل رهن و اجاره امسال و ارایه قیمت از سوی موجر در فایل املاکی‌ها یا سایت‌های معاملاتی آنچنان موج روانی برای مستأجران ایجاد شد که خیلی‌ها حتی تا حد ناامیدی از تأمین بهای امسال پیش رفتند. با توجه به اینکه اکثر قراردادهای رهن و اجاره به صورت توافق و تمدیدی از سوی طرفین البته امسال با امعان نظر موجر و به نوعی پذیرفتن از سر ناچاری مستأجر قراردادها به صورت تمدیدی و پشت‌نویسی است، برخی از مستاجران قیمت‌های خارج از عرف ماجرا نپذیرفته و در پی یافتن مسکن ارزان‌تر شدند در ماه دوم مرداد تابستان برای آن دسته از خانه‌هایی که به علت بالا بودن قیمت‌های اعلامی تاکنون اجاره نرفته‌اند کاهش نرخ ارز یا اجاره‌بها از سویی موجر اعلام شده است.
در واقع در این ماه نسبت به ماه گذشته بازار رهن و اجاره با تب و تاب و استقبال کمتر مواجه خواهد شد آنچه در این میان نمی‌تواند تأثیر بر جو روانی بازار مسکن و اجاره سرسام آور بگذارد، دست پاچگی مستاجران است بطوری که در روزهای اول شروع فصل اجاره هر قیمتی که از سوی صاحبان ملک ارایه شد مستأجر بلافاصله و بدون هیچ سوال پذیرفت؛ به هر حال تا پایان این ماه نیز اکثر قراردادها چه به صورت تمدید‌ای یا اجاره مجدد انجام می‌گیرد و در ماه شهریور قراردادها خیلی کم می‌شود و به صورت انگشت شمار است.
به عبارتی امسال با همه مشقت‌ها و سختی‌ها برای قشر مستأجر آغاز شد؛ از مشقت‌های تامین مبالغ چند ده تا چند صد میلیونی رهن تا ۱۲ ماه پرداخت اجاره میلیونی ماهیانه. ضرورت دارد دولت یا دیگر مقامات که امسال بیش از پیش دغدغه مستأجران را دارند و حتی با مداخله‌هایی برای کاهش این بحران تلاش می‌کنند از هم‌اکنون برای رفع نسبی این مشکل که در حال تبدیل به یک معضل است برنامه‌ریزی‌های لازم را صورت دهند تا بیش از این شاهد این حجم از فشار روانی بر قشر آسیب‌پذیر مستأجر نباشیم.
