واکنش‌ها به اخبار فاجعه منا

 نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت، ادعای ‌پذیرش تقصیر از سوی ایران در ارتباط با فاجعه منا را ادعایی نادرست ذکر کرد و گفت: ما عزت ملت ایران را با هیچ چیزی عوض نمی‌کنیم. به گزارش ایرنا، حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسکر روز دوشنبه در واکنش به اظهارات «مرتضی رکن‌آبادی» در یک برنامه تلویزیونی، ‌اضافه کرد: رکن‌آبادی اصلا در جایگاهی نیست که در این باره نظر دهد. من به‌شدت ادعاهای رکن آبادی را تکذیب و اعلام می‌کنم که اصل تفاهم نامه موجود است. نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت در واکنش به ادعای رکن‌آبادی مبنی بر اینکه «اطلاع دقیقی دارم و به موقع منبع را اگر نیاز بود حتما معرفی می‌کنم»، از رکن‌آبادی خواست مدارک اثبات ادعای خود را ارایه کند. وی اضافه کرد: در تفاهم‌نامه‌ حج ایران و عربستان، ذکر شده است که مساله منا باید روشن شود. در تفاهم‌نامه‌ حج‌ کاملا به نکات مختلف توجه شده و به هیچ‌وجه ادعای مطرح‌شده در خصوص پذیرش تقصیر از طرف مسوولان ایرانی در این تفاهم‌نامه درست نیست. قاضی‌عسکر درباره این موضوع که چرا تاکنون پیگیری‌ها برای پرداخت دیه از سوی عربستان به نتیجه نرسیده است، گفت: مذاکرات بین سازمان حج و زیارت با مسوولان عربستان در رابطه با حقوق شهدای منا و شهدای مسجد‌الحرام ادامه دارد و یکی از موضوعات اصلی همه مذاکرات بوده است. وی افزود: پرداخت دیه شهدای مسجدالحرام از سوی عربستان در دست اقدام است. ابتدا قرار بود از طریق سازمان ملل پرداخت شود که به خاطر موضوع تحریم‌ها، ایران خواستار پرداخت آن به سازمان حج و زیارت شد تا معادل ریالی آن را به خانواده‌های قربانیان پرداخت کند.

قاضی‌عسکر، پیشنهاد دعوت از خانواده‌های شهدای مسجد الحرام به سفر عمره و پرداخت دیه به صورت مستقیم به آنها و همچنین پرداخت دیه به سفارت یکی از کشورهای همسایه را از دیگر پیشنهادهای ایران در این رابطه عنوان کرد و افزود: سازمان حج و زیارت زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد است و برای حل موضوع به اقدام وزارت خارجه نیاز است که با توجه به قطعی روابط دیپلماتیک بین تهران و ریاض، هنوز اقدام موفقی نشده است. وی از تهیه 50 جلد سند درباره مقصر بودن عربستان در موضوع فاجعه منا خبر داد و گفت: تا زمانی که روابط تهران-ریاض به حالت عادی برنگردد، نمی‌توان درباره زمان روشن شدن ابعاد این مساله نظر داد. همچنین رییس پیشین سازمان حج و زیارت، طرح ادعای پذیرش تقصیر از سوی ایران در ارتباط با فاجعه منا را خلاف واقع، غیرقابل قبول و تهمت به نظام اعلام کرد. «حمید محمدی» در پیامی که روز دوشنبه در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام منتشر کرد، نوشت: طرح اظهاراتی خلاف واقع و انتساب آن به نظام، آن هم از تریبون رسانه ملی جای سوال دارد و به هیچ عنوان زیبنده و قابل قبول نیست. وی افزود: به جرات می‌توان از توافق با عربستان در خصوص حج که از ابتدا تا انتهای آن با نظر و تایید شورای عالی امنیت ملی انجام شده است به عنوان یک توافق عزت مندانه نام برد.

در بخشی از پیام رییس پیشین سازمان حج و زیارت آمده است: به جرات می‌توان از توافق با عربستان در خصوص حج که از ابتدا تا انتهای آن با نظر و تایید شورای عالی امنیت ملی انجام شده است به عنوان یک توافق عزت مندانه نام برد. زیرا در طول فرآیند مذاکرات پیچیده و طولانی، نهایتا با تحقق تمامی شروط جمهوری اسلامی ایران، از جمله تامین امنیت، عزت و سلامت حجاج و لزوم بررسی فاجعه منا موافقت نامه با اطلاع و تایید مراجع ذی صلاح و تایید شورای عالی امنیت ملی امضا شد. با وجود تلاش عربستان برای مختومه کردن پرونده فاجعه منا، اما با پافشاری طرف ایرانی در مذاکرات مبنی بر اینکه مسوولیت فاجعه منا عهده طرف سعودی است و باید نسبت به اصل وقوع فاجعه پاسخگو باشد و حقوق شهدا و خانواده شهدای منا را تادیه نماید، از خواست عربستان در مختومه ساختن پرونده جلوگیری شد و در متن توافق تصریح شد که موضوع بررسی فاجعه منا و چرایی وقوع آن و شناسایی مسببین آن تا حصول نتایج روشن استمرار یابد. گفتنی است «مرتضی رکن‌آبادی» برادر غضنفر رکن‌آبادی (دیپلمات ایرانی و از جان‌باختگان فاجعه منا) در یک برنامه تلویزیونی مدعی شده است که اسناد و منابع موثقی دارد که نشان می‌دهد ایران برای باز شدن راه حج، توافق‌نامه‌ای را امضا کرده که در آن پذیرفته مقصر فاجعه منا ایرانی‌ها بوده‌اند.

در فاجعه دلخراش دوم مهرماه ۱۳۹۴ در آیینرمی جمرات در روز عید قربان در خیابان ۲۰۴ در منطقه منا شهر مقدس مکه بیش از هفت هزار زن و مرد و کودک بی‌گناه از مسلمانان سراسر جهان جان خود را از دست دادند که از این تعداد ۴۶۵ شهید و تعدادی مصدوم و مفقود آن متعلق به حجاج ایرانی بود. براساس آمار موجود در این فاجعه دلخراش ایران با ۴۶۵شهید بیشترین جانباخته را داشته و کشورهای مالی با ۳۱۲، نیجریه با ۲۷۴، مصر با ۱۹۰، بنگلادش با ۱۳۷ و اندونزی ۱۲۹ جانباخته پس از ایران بیشترین تلفات را داشته‌اند.