وضعیت تولید و تجارت در تابستان

تعادل|

آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از محصولات منتخبی صنعتی تا پایان تیرماه 98 نشان از این دارد که از 24 محصول منتخب،

13 محصول با رشد مثبت مواجه بوده، اما در مقابل

11 محصول افت تولید را تجربه کرده‌اند. «کارتن، سیگارت، تراکتور، نئوپان و یخچال و فریزر» پنج محصول منتخبی هستند، که بیشترین رشد تولید را داشته‌اند. دراین میان اما، تولید محصولاتی چون «کامیون‌های کشنده، اتوبوس، مینی‌بوس و ون، کمباین، انواع سواری و انواع تلویزیون» تا پایان تیرماه 98 با افت روبرو بوده است. البته آمارهای وزارت صنعت، نشان از ثبات در تراز تجاری دارد. همچنین تحلیل‌های آماری، حاکی از صدور 8 هزار و ۳۵۵ فقره جواز تاسیس صنعتی از آغاز سال تا پایان تیرماه است که در مقایسه با سال گذشته ۲۴.۱ درصد رشد نشان می‌دهد. البته آمارها، اشتغال مجوزهای تاسیس صنعتی در بازه زمانی یاد شده را ۲۰۰ هزار و ۹۷۲ نفر پیش بینی کرده، که در مقایسه با چهار ماهه سال 98 رشد ۳۱.۲ درصدی نشان می‌دهد.

 آمارها از تولید تا تجارت

بنابر اعلام مرکز آمار ایران، در سال 97 به قیمت پایه سال 90، رشد ارزش افزوده در بخش صنعت 6.5 درصد کاهش، معدن (سایر معادن به جز نفت و گاز) 0.8 درصد رشد و بازرگانی (عمده و خرده فروشی، هتل و رستوران) 6 درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین این روند در فصل چهارم سال 97 در بخش صنعت 12.2 درصد، معدن (سایر معادن جز نفت و گاز) 1.3 درصد و گروه خدمات (عمده و خرده‌فروشی، هتل و رستوران) 10.9 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، بر اساس جدیدترین آمارهای تجاری کشور در چهار ماهه ابتدایی امسال که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شده، تراز تجاری کشور مثبت باقی مانده است. آمارها نشان می‌دهد؛ در این بازه زمانی، حدود ۵۰ میلیون تن کالا، با ارزش تقریبی ۱۴.۶ میلیارد دلار برابر با ۱۲.۹ میلیارد یورو صادرات غیرنفتی داشته است. به این ترتیب در پایان دوره چهار ماهه ابتدایی سال 98 در قیاس با مدت مشابه سال قبل، صادرات ایران از نظر یورویی رشدی ۱.۱۸ درصدی را به ثبت رسانده است. وزن صادرات ایران در این مدت نیز افزایشی بیش از ۳۱ درصدی را تجربه کرده و البته صادرات ایران از نظر دلاری کاهشی حدودا 7 درصدی داشته است. در بخش واردات نیز تا پایان تیرماه، ایران حدودا ۱۲ میلیون تن واردات داشته که ارزش دلاری آن ۱۴.۳ میلیارد و ارزش یورویی آن ۱۲.۷ میلیارد تخمین زده می‌شود. طبق این آمارها، ارزش واردات ایران در این دوره در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزنی افزایشی ۰.۸۵ درصدی و از نظر ارزش یورویی افزایش ۲.۱۶ درصدی داشته است. همچنین ارزش دلاری واردات ایران در طول این مدت کاهشی حدودا 6 درصدی داشته است. به این ترتیب با ثبت ۱۲.۹ میلیارد یورو صادرات و ۱۲.۷ میلیارد یورو واردات در سال جاری، تراز تجاری ایران با ارزش ۲۰۰ میلیون دلاری مثبت باقی مانده است.

 صدرنشینان رشد تولید

اما جزییات آمار مقدماتی تولید منتخبان صنعتی نشان از این دارد که تا پایان تیرماه 98، «کارتن، سیگارت، تراکتور، نئوپان و یخچال و فریزر» 5 محصولی هستند، که بالاترین میزان رشد تولید را داشته‌اند. این داده‌ها حکایت از رشد 53.3 درصدی تولید کارتن طی چهار ماه نخست سال 98 دارد. در این مدت بالغ بر 251.8 هزار تن کارتن در کشور تولید شده که در این رقم در مدت مشابه سال گذشته معادل 164.3 درصد بوده است. این محصول در مدت زمانی یاد شده بالاترین آمار رشد تولید را به خود اختصاص داده است. پس از این محصول، «سیگارت» با رشد 42.4 درصدی در تولید در جایگاه دوم قرار دارد؛ چراکه تولید این محصول در چهار ماهه نخست امسال معادل 18 میلیارد نخ بوده، که این میزان تولید در مدت مشابه سال 97 رقمی معادل 12.7 میلیارد نخ را نشان می‌دهد.

«تراکتور» نیز با تولید 6 هزار و 124 دستگاه در چهار ماه منتهی به تیر 1398 سومین محصول منتخب صنعتی با بیشترین رشد تولید است. تولید این محصول در این بازه زمانی، معادل 4 هزار و 745 دستگاه بوده است که در مقایسه با میزان تولید آن در مدت مشابه امسال رشدی 29.1 درصدی را به نام خود ثبت کرده است. اما رتبه چهارم تولیدات صنعتی در این مدت به «نئوپان» می‌رسد. تولید این محصول در سال 97 معادل 185.2 هزار مترمکعب بوده که با رشد 27 درصدی خود این رقم را در مدت مشابه امسال به 235.2 هزار مترمکعب رسانده است. همچنین تولید «یخچال و فریز» نیز در پی ممنوعیت واردات محصولات مشابه خارجی به کشور با رشد 15.6 درصدی مواجه شده است. تولید این محصولات تا پایان تیرماه 97 معادل 316 هزار دستگاه بوده که در چهار ماه نخست سال 98 به 365.3 هزار دستگاه رسیده است. میزان تولید این محصولات در چهار ماه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه آن در سال گذشته رشد 15.6 درصدی را نشان می‌دهد.

 خودروها در سرازیری تولید

اما داده‌های منتشر شده از سوی وزارت صمت حاکی از آن است که «کامیون‌های کشنده، اتوبوس، مینی بوس و ون، کمباین، انواع سواری و انواع تلویزیون» وضعیت خوبی در تولید نداشته‌اند. پرونده این محصولات تا پایان تیرماه 98 با افت تولید بسته شده است. آمارهای موجود نشان می‌دهد، «کامیون‌های کشنده» در چهار ماه نخست سال 98 افت 67.6 درصدی را تجربه کرده است. تولید این محصول تا پایان تیرماه 97 برابر با 4 هزار و 934 دستگاه بوده که این رقم در مدت مشابه سال 98 به یک هزار و 602 دستگاه رسیده است. اما دومین محصولی که افت تولید 61.2 درصدی را تجربه کرده، «اتوبوس، مینی بوس و ون» است. تولیدات این محصولات در چهار ماه نخست سال 97 معادل یک هزار و 458 دستگاه بوده که میزان تولید آنها تا پایان تیرماه امسال به 566 دستگاه رسیده است.

تولید «کمباین» در مدت زمان یاد شده سال 97 معادل 231 دستگاه بوده که تا پایان تیرماه سال 98 به 124 دستگاه رسیده است. مقایسه تولید این محصول در چهارماه نخست سال‌های 97 و 98 با یکدیگر نشان‌دهنده افت 46.3 درصدی تولید این محصول است. تولید «انواع سواری» نیز در کشور افت 38.4 درصدی را نشان می‌دهد. میزان تولید این محصولات در چهار ماهه نخست سال 97 معادل 400.7 هزار دستگاه بوده که در پایان تیرماه 98 به 246.7 هزار دستگاه رسیده است. لازم به ذکر است، تولید محصولات خودرویی کشور بنا به مشکلات تامین قطعه و موانع واردات مواد اولیه آنها با مشکل مواجه شده و روند تولید آنها را کند کرده است. اما دیگر محصولی که افت تولید را درکارنامه خود به ثبت رسانده، «انواع تلویزیون» است. این تولید تلویزیون در مدت چهار ماهه نخست سال 97 معادل 230.6 هزار دستگاه بوده که در پایان تیرماه 98 به 167.4 هزار دستگاه رسیده، که نشان از افت 27.4 درصدی دارد.

 اما حال و روز معدنی‌ها چگونه است؟

تحلیل داده‌های آماری حکایت از این دارد، که تولید «ظروف چینی، کاتد مس و چینی بهداشتی» در بالاترین سطح رشد قرار داشته و اما در مقابل«شمش آلومینیوم، کنستانتره ذغالسنگ و سنگ آهن» در سراشیبی تولید قرار دارند. داده‌ها نشان می‌دهد، تولید ظروف چینی در چهار ماه نخست سال 98 معادل 18.5 هزار تن است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته معادل 15 هزار تن بوده است. مقایسه تولید این محصول در مدت زمانی‌های یاد شده رشد 23.3 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین تولید «کاتد مس» با رشد 21.8 درصدی در مقام دوم قرار دارد. تولید این محصول در بازه زمانی یاد شده برابر با 91 هزار تن است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته معادل 74.7هزار تن بوده است. «چینی بهداشتی» نیز از دیگر محصولات معدنی، که با رشد 21.1 درصدی در مقام سوم قرار می‌گیرد. تولید این محصول در چهار ماه نخست سال 98 برابر با 33 هزار تن است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته معادل 27.3 هزار تن بوده است.

اما در این میان «شمش آلومینیوم» بالاترین میزان افت تولید را در میان محصولات منتخب معدنی داشته است. تولید این محصول در چهار ماه نخست سال 97 معادل 123.4 هزار تن بوده که در مدت زمان مشابه امسال آن به 83.7 هزار تن رسیده، که نشان از افت 32.2 درصدی تولید «شمش آلومینیوم» دارد. «کنستانتره ذغالسنگ» هم با افت 9.8 درصدی در شرایط نامساعدی قرار دارد. بطوریکه مطابق آمارها، تا پایان تیرماه 97 تولیدات این محصول برابر با 545.7 هزار تن بوده که در 4 ماه نخست سال جاری به 492.3 هزار تن رسیده است. از سوی دیگر، «سنگ آهن» نیز با افت تولید 3.9 درصدی روبه‌رو بوده است.

 رشد صدور مجوزها

در بخش دیگری از آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، از رشد صدور مجوزها حکایت دارد. بنابر آمار اعلامی، تا پایان تیرماه 98 برابر با 8 هزار و ۳۵۵ فقره جواز تاسیس صنعتی صادر شده است که در مقایسه با سال گذشته ۲۴.۱ درصد رشد را نشان می‌دهد. بررسی آمارها همچنین حاکی از صدور یک‌هزار و ۹۱۰ پروانه بهره‌برداری صنعتی در چهار ماه نخست امسال است که در مقایسه با مدت مشابه گذشته رشد ۱۶.۴ درصدی داشته است.

همچنین آمارها، اشتغال مجوزهای تاسیس صنعتی را در این مدت ۲۰۰ هزار و ۹۷۲ نفر پیش بینی کرده است. این آمارها در مقایسه با چهار ماهه شال 97 رشد ۳۱.۲ درصدی نشان می‌دهد. همچنین پیش بینی اشتغال پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی صادره در این مدت ۳۱ هزار و ۲۹ نفر است که در مقایسه با سال گذشته، رشد ۳.۳ درصدی داشته است.

این آمارها، میزان سرمایه‌گذاری جوازهای تاسیس صنعتی صادر شده را ۹۷۰ هزار و ۲۴۸ میلیارد ریال پیش بینی کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲۶.۳ درصد رشد نشان می‌دهد. سرمایه پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی صادره در این مدت نیز با افت ۵۴.۵ درصدی در مقایسه با چهار ماهه پارسال ۱۲۵ هزار و ۴۸۷ میلیارد ریال پیش بینی شده است.

 افت سرمایه‌گذاری خارجی

همچنین آمارهای وزارت صمت حکایت از افت 60 درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت، معدن و تجارت طی چهار ماهه سال 98 نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۵۵۴ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار طرح صنعتی، معدنی و تجاری طی چهار ماهه امسال در هیات سرمایه‌گذاری خارجی تصویب شده، که در مقایسه با آمار سه ماهه امسال بدون تغییر مانده است. این آمار مربوط به ۲۴ طرح تجاری، صنعتی و معدنی است که در سه ماهه نخست امسال مصوب شده بودند و بنابراین، در تیرماه امسال هیچ طرح جدیدی در هیات سرمایه‌گذاری خارجی به تصویب نرسید. در چهار ماهه نخست پارسال، ۲۴ طرح صنعتی، معدنی و بازرگانی با سرمایه‌گذاری ۳۴۶ میلیون و ۳۰۰ هزار دلاری در هیات سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شده بود.