دیپلم‌ها شاغل‌تر از لیسانس‌ها و دکترها!
مدیرکل توسعه اشتغال وزارت کار با بیان اینکه احتمال یافتن شغل در مقاطع دکترا و فوق‌لیسانس در ایران کم است گفت: هر قدر از مقطع دکترا به سمت پایین حرکت می‌کنیم احتمال یافتن شغل بیشتر می‌شود.
علاءالدین ازوجی در پاسخ به اینکه چرا میزان اشتغال ایجاد شده در جامعه قابل لمس نیست گفت: آماری که در طول سال 97 رخ داده است با بهار 98 نسبت به دوره‌های قبل‌تر از آن، یک تفاوت از باب ایجاد اشتغال و ورودی به بازار کار دارد. در سال 97 حدود 560 هزار نفر به بازار کار وارد شدند و در مقابل حدود 464 هزار نفر به جمعیت شاغل کشور افزوده شدند. در طول چند سال گذشته (فاصله 92 تا 97) بطور متوسط ورودی به بازار کار حدود 650 هزار نفر بوده است.
وی ادامه داد: هر قدر میزان ورودی به بازار کار بیشتر باشد، خبر خوبی برای کشور است. وقتی که افراد می‌خواهند کار کنند بخشی از هزینه خانواده را به دوش می‌کشند، در این راستا فقر کاهش می‌یابد. نرخ مشارکت اقتصادی ایران افزایش یافته است. اگر در سال گذشته این نرخ حدود 37 درصد بود در حال حاضر به 40 درصد رسیده است. اشتغالی که در 5سال گذشته ایجاد شده است، بطور متوسط سالانه نزدیک به 500هزار نفر بوده است. از یک سوی سالانه حدود 650 هزار نفر به بازار کار وارد شدند و از سوی دیگر به صورت متوسط هر سال 500 هزار نفر شغل ایجاد شده است.
ازوجی به تسنیم گفت: اقتصاد ایران در شرایطی که میزان رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری کم بود، موفق به ایجاد اشتغال شد، اما اینکه اشتغال از کیفیت لازم برخوردار است یا خیر، مساله دیگری است. ما انتظار داشتیم نرخ بیکاری تا حد زیادی کاهش یابد اما اتفاق نیفتاد. دلیل آن هم این است که میزان شغلی که بر اساس برنامه ششم پیش‌بینی کرده بودیم محقق نشد. انتظار داشتیم که وضعیت تا حدودی بهتر شود، با توجه به شاخص‌های کلان اقتصادی وضعیت بازار کار بد هم نبوده است.
مدیرکل توسعه اشتغال وزارت کار اظهار کرد: زمانی که اقتصاد در وضعیت رکود قرار می‌گیرد، بعضی بخش‌ها فعال و بعضی از بخش‌ها غیرفعال می‌شوند، در این میان بخش‌های صنعتی روی کار می‌آیند. یکی از دلایلی که مردم اشتغالزایی را احساس نمی‌کنند، تعداد اشتغال ایجاد شده با تعداد بیکاران همخوانی ندارد. حدود 3میلیون و 200 هزار نفر بیکار داریم و سالانه حدود 600 تا700 هزار نفر ورودی به بازار کار داریم اما سالانه برای 500 هزار نفر شغل ایجاد می‌شود. اگر نرخ بیکاری تا حدود 7 درصد می‌رسید بدون شک کاهش نرخ بیکاری احساس می‌شد. حجم تعداد بیکاران بالا است اما میزان تعداد اشتغال به اندازه‌ای نیست که اشتغالزایی احساس شود.
واکاوی ناپایداری مشاغل
وی با بیان اینکه بخش غیر رسمی، خدمات و بخش سنتی تحت تأثیر قرار می‌گیرد گفت: بخشی از این اشتغال‌زایی‌ها بدون بیمه بوده است، برخی از شغل‌های ایجاد شده نیز با تخصص و مهارت فرد متفاوت هستند. همین مسائل باعث ناپایداری شغل می‌شود. برای اینکه مشاغل ناپایدار نباشد، باید سیاست‌هایی لحاظ شود که میزان اشتغال ناپایدار به میزان اندک باشد و به سمت مشاغل رسمی و پایدار پیش رویم.
ازوجی اظهار کرد: بخش سنتی اقتصاد، بخش غیررسمی اقتصاد و بخش خدمات غیر نوین افزایش یافته است و همین باعث شده تا حجمی از اقتصاد در بخش خانم‌ها ایجاد شود. برای اینکه این موارد حداقل شود، اقداماتی مانند کارورزی را اجرایی کردیم. اقدامات توسعه‌ای در این بخش به این صورت است که هر فردی در بخش کارورزی مشغول شود، سپس به سمت طرح مشوق کارفرمایی فرستاده می‌شود.
وی افزود: بر اساس ماده 71 قانون برنامه ششم هر دو طرح ادغام شدند. آیین نامه مصوب دولت در این زمینه نیز سال گذشته به صورت اصلاح جدید ابلاغ شد. خرداد ماه نیز ابلاغ شد، در همین راستا به آن استناد دستورالعمل را اصلاح کردیم. در راستای این دستورالعمل دوره کارورزی از 6 ماه به 3 ماه رسید. کمک هزینه‌های کارورزان را افزایش دادیم. در حال حاضر کمک هزینه‌های کارورزان برای دوره لیسانس 500، فوق لیسانس 600 و دکترا 700 تومان است.
این مقام مسوول در وزارت کار ادامه داد: از آغاز اجرای طرح کارورزی در طرح کارورزی حدود 27هزار و 500 نفر دوره کارورزی را گذراندند، این در واقع نشان می‌دهد طی یک‌سال و نیم گذشته، این میزان افراد آموزش‌دیده و بخشی از این افراد جذب بازار کار شدند. حدود 25هزار نفر مرحله به مرحله در حال انجام بحث مشوق کارفرمایی هستند. اگر بخواهیم بحث مشوق کارفرمایی را به صورت مجزا بررسی کنیم می‌بینیم که استقبال از سمت کارفرمایان مناسب نبوده است. این دو طرح که به صورت همزمان دیده شده است برای نظام بازار کار کمی بهتر است. مدیرکل توسعه اشتغال وزارت کاردر پاسخ به اینکه چرا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی جذب بازار کار نمی‌شوند گفت: بین مدرسه، دانشگاه و بازار کار ارتباط مناسبی وجود ندارد. در دنیا از بعد تجربی و کاربردی مهارت از طریق سازمان‌های فنی وحرفه‌ای خصوصی و دولتی اتفاق می‌افتد نه نظام آموزش عالی. در دنیا برای کسب مهارت در دوره متوسط بها می‌دهند. ما ورود به بازار کار در ایران را در سطح لیسانس به بالا مشاهده می‌کنیم. این اشتباه استراتژیک ما است. نظام آموزش عالی در ایران باید سه کار توسعه دانش، ایجاد اشتغال و مهارت را انجام دهد، در صورتی که این اقدامات وظیفه آموزش عالی نیست. مسوولیت ایجاد شغل بر دوش سازمان فنی و حرفه‌ای است. در حال حاضر یک خلأ مهارتی وجود دارد. ما انتظار ایجاد شغل را نداریم.
ازوجی با بیان اینکه احتمال یافتن شغل در مقاطع دکترا و فوق لیسانس در ایران کم است گفت: هر قدر از مقطع دکترا به سمت پایین حرکت می‌کنیم احتمال یافتن شغل بیشتر می‌شود. در اقتصاد ایران یک فرهنگ غلطی وجود دارد و آن این است که فرد باید به دانشگاه برود و در بسیاری از موارد فرد تحصیل کرده بیکار می‌ماند. برای اینکه بازار کار رونق بگیرد باید ارتباط دانشگاه و مدرسه تقویت شود. اکنون حدود 1میلیون و 700 هزار فارغ‌التحصیل بیکار داریم. جمعیت غیرفعال در کشور هم حدود 4 میلیون است که می‌توانند متقاضی کار هم شوند. طی چهار سال گذشته 670 هزار شغل در کشور ایجاد شده است. از نظر وضعیت اشتغال به نسبت سال‌های 88 تا 92 روند روبه رشدی را در این زمینه شاهد هستیم اما تا رسیدن به شرایط مطلوب باید تلاش‌های بیشتری صورت گیرد.
وی با بیان اینکه سیاست‌های دولت در راستای کاهش فارغ‌التحصیلان بیکار است، افزود: بیشترین میزان بیکاران جامعه را افراد فاقد مهارت شامل می‌شود لذا این مهم می‌طلبد تا برای افزایش مهارت آفرینی اقدامات جدی‌تری صورت گیرد. در سال گذشته زیرساخت لازم برای اشتغال بیش از 800 هزار نفر در کشور فراهم شد. یکی از عمده‌ترین مشکلات موجود بر سر راه اشتغال متوازن نبودن دو کفه تعداد دانش‌آموختگان و بازار است بنابراین باید برای ایجاد این تعادل برنامه‌ریزی‌های جامع‌تری انجام شود. با توجه به افزایش آمار بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی به دلیل عدم وجود شغل مناسب با مدرک تحصیلی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ایجاد مراکز کارآفرینی می‌تواند در روند کاهش بیکاری نقش موثر ایفا کند. با توجه به افزایش فارغ‌التحصیلان بیکار در جامعه باید برنامه‌ریزی‌های موجود به سمت افزایش اشتغال سوق داده شود. امیدواریم بتوانیم با اقدامات سازنده در سال‌های آتی شاهد تحولات خوبی در زمینه اشتغال باشیم.
وی درباره برنامه‌های دولت برای کاهش طرح بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها گفت: یکی از برنامه‌های دولت در برنامه ملی مبارزه با فقر و ایجاد عدالت اجتماعی اجرای طرح کارورزی است. در گذشته این‌گونه بود که کارفرمایان و بنگاه‌های اقتصادی برای جذب نیروهای فارغ‌التحصیل از طریق آگهی استخدام اقدام کرده و با یک آموزش کوتاه‌مدت نیروهای مورد نیاز را جذب می‌کردند.
