خسارتی که با پول قابل سنجش نیست

مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: آب پتانسیل حمل عوامل بیماری‌زا و باکتری‌ها را دارد، و انواع بیماری‌ها مانند وبا و حصبه، از طریق آب منتقل می‌شود که خسارت‌های زیست محیطی آلودگی آب را با ریال و تومان نمی‌توان سنجید.

ضیاءالدین الماسی در کارگاه تخصصی محیط زیست دریایی و نقش رسانه در تنویر افکار عمومی عنوان کرد: نشانه‌های عمومی آلودگی آب از جمله تغییر بو و رنگ آب، فساد، لکه‌های پسماند، و از بین رفتن ماهی‌ها است.

او ادامه داد: از جمله آلاینده‌های آب مواد زائد اکسیژن‌خواه یعنی موادی که برای فساد آنها اکسیژن لازم است، عوامل بیماری‌زا، مواد غذایی، ترکیبات آلی سنتز شده، نفت، مواد شیمیایی معدنی و کانی‌ها، رسوبات، مواد پرتوزا، و گرما هستند و نکته مهم اینکه موادی مانند برخی زباله‌ها که به‌طور همزمان حاوی مواد زائد اکسیژن‌خواه، عوامل بیماری‌زا، مواد گیاهی و... هستند. این مسوول اظهار کرد: اکسیژن یک عامل حیاتی برای سلامت آب در دریا است و وجود اکسیژن برای ساختن یک اکوسیستم برای رشد و زیستن آبزیان و گیاهان است. آب زمانی آلوده می‌شود که غلظت DO (اکسیژن محلول در آب) به زیر سطح موردنیاز برای بقای زیست طبیعی در آن برسد.

مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین گفت: مقدار اکسیژنی که برای فساد باکتریایی و بیولوژیک یک ماده نیاز است یا BOD (نشانگر حضور آلاینده در آب) با DO رابطه عکس دارد و معیار BOD مهم‌ترین ابزار سنجش مواد آلی قابل تجزیه زیست شناختی و شاخصی برای سنجش آلودگی آب است.

الماسی بیان کرد: واکنش‌های شیمیایی در اثر ورود مواد شیمیایی قابل ترکیب با اکسیژن به آب طبیعی یا COD که باعث ایجاد نیاز شیمیایی به اکسیژن شده و مقدار بالاتر آن نشانه آلودگی بیشتر آب است. در طبیعت تنها انسان نیست که با تولید فاضلاب یا پسآب باعث آلودگی آبها می‌شود بلکه فعالیت حیوانات نیز در این آلوده‌سازی موثر است و در صورتی که به عنوان مبنای مقایسه میزان آلودگی انسان را معادل یک BOD فرض کنیم حیوانات دیگر نظیر اسب، گاو، گوسفند، خوک و مرغ خانگی به ترتیب ۱۱.۳، ۱۶.۴، ۲.۵، ۱.۹ و ۰.۹۱ خواهد بود.

او با اشاره به انواع فاضلاب خاطرنشان کرد: ورود عوامل بیماری زا از طریق دام و انسان می‌تواند آب‌های ساحلی را آلوده نماید، به همین دلیل نیاز به تصفیه فاضلاب‌ها برای جلوگیری از آلودگی و بازچرخانی آب وجود دارد. تصفیه آب برای تامین بهداشت عمومی، و مهار بیماری‌های واگیر ناشی از آلودگی‌های فاضلاب، حفظ منابع آب و همچنین استفاده مجدد انجام می‌شود. مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی با بیان اینکه آب پتانسیل حمل عوامل بیماری زا و باکتری‌ها را دارد، افزود: انواع بیماری‌ها مانند وبا و حصبه، از طریق آب منتقل می‌شود که خسارت‌های زیست محیطی آلودگی آب را با ریال و تومان نمی‌توان سنجید. همچنین ویروس‌هایی مانند هپاتیت نیز از طریق آب منتقل می‌شود. پروتوزوئرها مانند آمیب و کرم‌های انگلی که در آب می‌توانند رشد کنند و سیانوباکترها که جلبک‌های سبزآبی هستند که اگر مواد مغذی در آب زیاد شود و دمای آب بالا رود این سیانوباکترها رشد کرده و در صورت نزدیکی به آب‌شیرین کن‌ها می‌توانند کیفیت آب را تحت تاثیر قرار دهند.

ضیاءالدین الماسی تاکید کرد: احتمال آلودگی آب از طریق فاضلاب یا مدفوع انسانی، باعث انتقال باکتری‌های بیماری زای روده‌ای می‌شود. کیفیت باکتریولوژی آب آشامیدنی از طریق نمونه‌های متوالی که در طول زمان معینی از آب گرفته می‌شود قابل سنجش است.

او اظهار کرد: در حال حاضر برای سنجش کیفیت باکتریولوژی آب‌های ساحلی یک سری نقاط پایشی را در شناگاه‌ها تعیین کرده‌ایم که علاوه بر استانداردهای کلیفرم، عامل بیماری زای آنتروکوک روده‌ای برای تعیین کیفیت تعیین شده است. این مسوول یادآور شد: دسته‌ای که در خشکی به عنوان کود استفاده می‌شوند شامل فسفر، نیتروژن و کربن به عنوان سه عنصر واکنش‌دهنده وابسته به کیفیت و شرایط هستند. فاضلاب انسانی و زباله‌های صنعتی که منابع قابل توجهی از مواد غذایی به ویژه ترکیبات فسفره دارند و در آب حل شده و عامل محدود‌کننده می‌شوند، همچنین ۷۰ درصد ترکیبات فسفره موجود در فاضلاب‌ها بر اثر استفاده از شوینده‌های خانگی است که بایستی از ترکیبات شوینده حذف شود.