دفن به روش کرونایی، اسکلتِ اشکانی را رو کرد

خبرهای اولیه از کشف اسکلت سربازی اشکانی در روستای پاجی در بخش دودانگه شهر ساری در استان مازندران خبر می‌داد؛ آن‌هم وقتی قصد داشتند یکی از فوت‌شدگان کرونا را در قبرستان بالامزار پاجی دفن کنند. حالا به جای دفن آن مرحوم، از آن قبر اشیای دفن شده و استخوان‌های دو هزار ساله را بیرون کشیدند. به نظر می‌رسد شانس با این اسکلت تاریخی بود که علی رمضانی پاجی – دانش‌آموخته تاریخ در مقطع دکتری، مورخ، پژوهشگر و عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان – همراه با تشییع‌شدگان بود تا آثار تاریخی را ببیند و به میراث فرهنگی اطلاع دهد. او به ایسنا می‌گوید: بر اساس قوانین دفن مردگان کرونایی، پیکر آنها باید در عمق پایین‌تر از سه متر در دل زمین دفن شود، اما در زمان حفر قبر، در عمق حدود دو و نیم متری کوزه‌هایی که در گذشته در کنار اموات خاک می‌شدند، دیده شد. هرچند در همان زمان نخستین کوزه شکست. ولی قدری پایین‌تر از آن عمق، یک فلز و در کنار آن شمشیر و تیردانی فلزی و سپر به دست آمد، با گرفتن عکس این آثار، آن را برای یک باستان‌شناس فعال در مازندران فرستادم که او گفت: «این تیپ شمشیر، بیشتر متعلق به دوره اشکانی است». او با بیان اینکه چند سال قبل نیز کشاورزی در این منطقه از کشف آثاری که آنها را حلب می‌نامید خبر داده بود، می‌افزاید: این منطقه نزدیک به شهر صد دروازه و یکی از مناطق نفوذ اشکانی بوده است. او همچنین به کشف اسکلت یک دختر نوجوان در حدود دو سال قبل و در زمان تعریض قبرستان منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: در کنار آن اسکلت گردنبندی از مهره‌های آبی، دو انگشتر از جنس مفرغ و دو النگوی مفرغی به دست آمد که در همان زمان به میراث فرهنگی تحویل داده شد. رمضانی با بیان اینکه برخی شواهد این منطقه را به عصر مفرغ یعنی بین ۳۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال قبل نسبت می‌دهند، این منطقه را قبرستانی تاریخی می‌داند که هنوز هم مردم محلی در آن دفن می‌شوند. سیف‌الله فرزانه - مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران - اما اسکلت به دست آمده را متعلق به یک گور باستانی می‌داند و می‌گوید: به دنبال درگذشت یکی از اهالی روستای پاجی بر اثر ابتلا به بیماری کرونا، به‌طور اتفاقی این گور به دست آمد که کارشناسان و نیروهای یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران به محل کشف این گور باستانی اعزام شدند.

او آثار به دست آمده از این گور را شامل بقایای یک اسکلت انسانی، یک ظرف سفالی، یک شمشیر آهنی و یک قطعه شیء آهنی مربوط به بخشی از یک جنگ‌افزار می‌داند و ادامه می‌دهد: با توجه به داده‌های به دست آمده، این گور باستانی مربوط به دوران اشکانی بوده و همچنین بررسی‌های بیشتر در خصوص اشیای کشف شده نیز ادامه خواهد داشت.