بورس تشنه پیش‌بینی‌پذیری

ایمان اسلامیان

احتمالا همه فعالان اقتصادی کشور با وجود نا اطمینانی فراگیر و تغییرات پی‌در‌پی در محیط کسب و کار خوگرفته باشند اما از نیمه دوم مردادماه انباشت برخی تصمیمات در حوزه بازارهای مالی منجر به آغاز موج اصلاح قیمت‌ها و ریزش‌های متوالی در بازار بورس شد و اکنون نیز موجب افزایش شدید نااطمینانی‌ها و ضربه اساسی به سرمایه اجتماعی و اعتماد کنشگران اقتصاد شده است. چند اقدام ناهماهنگ و بی‌موقع موجب شد تا پیام هراس به فعالان بازار مخابره شود. در ادامه نیز سیاست‌ها‌ی اصلاحی توسط برخی اقدامات ناهماهنگ دیگر خنثی شد تا امید بازگشت به تعادل بازار کاهش یابد. رشد سریع شاخص بورس در چهارماهه نخست سال جاری و هشدارهای متعدد در مورد حباب وسیع بورس موجب شد تا نوعی انتظار بحران و ریزش در جامعه دمیده شود. این موضوع طبیعتا باید مجریان و سیاست‌گذاران را مجاب و ملزم می‌کرد تا با مدیریت افکار و انتظارات عمومی از هرگونه اقدامی که به نشاط بازار لطمه بزند را بگیرند. 

اما ناهماهنگی در عرضه دارا دوم، الزام به کاهش سهام در صندوق‌های با بازدهی ثابت، کاهش حد اعتباری کارگزاران، رفتارهای حساسیت برانگیز برخی از حقوقی‌های بزرگ بازار و اقدامات دیگر موجب شد تا دومینوی ریزش بورس آغاز شود و در ادامه نیز با برخی سیاست‌های یک‌شبه شیب نزولی اعتماد و اقبال به بازار تداوم یابد. باید در نظر داشت که در شرایط ملتهب حتی برخی تصمیمات ظاهرا درست مانند ممنوعیت معاملات الگوریتمی نیز می‌تواند عمق بحران را افزایش دهد. موضوعی که به‌نظر می‌رسد نیازمند تامل و بازنگری رویه‌ای در میان سیاست‌گذار داشته و تاکنون نیز رفتارهای التهاب افکن تداوم داشته است. با توجه به افزایش ضریب نفوذ سهامداری در میان شهروندان و حضور انبوه شهروندان با سرمایه‌های خرد و متوسط در بازارهای مالی و تاثیر منفی عملکرد ضعیف بورس در تعمیق بحران اجتماعی باید تصمیمات مربوط به بازارهای مالی را فراتر از جنبه‌های صرف مالی و دارای تاثیرات کلان و فراگیر دانست. به هر روی با توجه به ضورت سامان‌بخشی به بازار باید اقدامات حمایتی و ستادی مانند بازارگردانی، انتشار اوراق تبعی و حمایت از فعالیت بانک‌ها در بازار تداوم یافته و از هرگونه اقدامات ناگهانی حتی توصیه به استفاده از بعضی ابزارهای مناسب مانند دامنه نوسان پویا نیز در بازار ملتهب کنونی، خودداری نمود. بازار بورس با آمیختن منافع خصوصی و ملی ابزاری بسیاری کارآمد در افزایش پایداری ملی است؛ ضروری است تا با اتخاذ تصمیمات التهاب‌آور، این بازار را به پاشنه آشیل پایداری بدل نکنیم.