فاضلاب‌های شهری منبع غنی برای تغذیه جلبک‌های مضر

تعادل| ورود فاضلاب‌های تصفیه نشده به دریاها موجب رشد نوعی جلبک می‌شود که در نهایت پدیده کشند قرمز را رقم می‌زند و خسارات زیادی به همراه دارد. جهانی که در آن زندگی می‌کنیم رمز و رازهای بسیار دارد که با دخالت انسان در روند طبیعی آن این رازها پیچیده‌تر شده است، مثلا دریاها و اقیانوس‌ها مانند خشکی‌ها روند طبیعی خود را طی می‌کنند اما بشر با دستکاری در آنها این چرخه طبیعی را مختل می‌کند که البته در نهایت دودش به چشم خودش می‌رود. در این میان یکی از پدیده‌هایی که در آب‌های شور و شیرین رخ می‌دهد کشند قرمز یا Red tide است که با شکوفا شدن فیتوپلانکتون‌های مضر در آب‌ دریاها اتفاق می‌افتد که در این صورت بخش زیادی از دریا به رنگ قرمز در می‌آید، البته به رنگ‌های سبز و کرم نیز مشاهده شده اما به کشند قرمز معروف است.

  کشند قرمز چیست و چرا به وجود   می‌آید؟

کارشناسان عوامل متعددی را در بروز کشند قرمز دخیل می‌دانند که از جمله گرمایش جهانی، افزایش جمعیت شهرهای ساحلی، افزایش ورود انواع پساب‌های خانگی، کشاورزی و دامی تصفیه نشده به دریا و تغییر گسترده کاربری‌های ساحلی است، به نظر می‌رسد فاضلاب‌ها منبع غنی برای رشد این فیتوپلانگتون‌ها هستند که امروزه به وفور و بدون تصفیه وارد دریاها می‌شود. زمانی که در منطقه‌ای از دریا کشند قرمز رخ دهد به سرعت رشد می‌کند و بخش زیادی از سطح آب را در بر می‌گیرد که در این صورت مانع رسیدن نور و اکسیژن به بستر دریا می‌شود که باعث خفگی و مرگ حجم زیادی از آبزیان می‌شود، حتی نوع سمی آن برای انسان هم خطرناک است چون اگر حتی بوی نامطبوع آن به مشام انسان برسد موجب مسمومیت خواهد شد.

  توسعه شهرنشینی و ورود فاضلاب به دریاها

غلامرضا محمدپور عضو هیات علمی مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی خلیج فارس به مناسبت هفته پژوهش در کارگاه سنجش از دور آب‌های دریایی و ساحلی پارامترهای کیفی و فیزیکی آب که به صورت آنلاین برگزار شد، گفت: توسعه شهرنشینی و ورود فاضلاب‌های تصفیه نشده به دریاها موجب رشد نوعی جلبک می‌شود که در نهایت پدیده کشند قرمز را رقم می‌زند که معمولا هر ساله شاهد رشد این جلبک‌ها هستیم، برخی از آنها سمی‌اند که می‌توانند آب آن منطقه را سمی کنند، اگر در آن منطقه‌ای که کشند قرمز رخ داده آب شیرین کن وجود داشته باشد، توکسین جلبک‌ها از دستگاه تصفیه عبور می‌کند و آب را سمی خواهد کرد که علت آن‌هم وجود مواد مغذی است.

او افزود: جلبک‌ها به حدی رشد می‌کنند که غلظت آنها مانع عبور نور به آب می‌شوند در نتیجه اکسیژن آب کم شده و موجب خفه شدن آبزیان آن محدوده آبی می‌شود که می‌تواند روی اقتصاد آن منطقه اثر بگذارد، حتی اگر کنار دریاچه‌ای که این شرایط را دارند قدم بزنید استنشاق بوی نامطبوع آن می‌تواند انسان را مسموم کند.

  فاضلاب موجب رشد جلبک 

محمدپور تاکید کرد: فاضلاب‌های شهری منبع غنی برای تغذیه این جلبک‌ها هستند و خروجی فاضلاب‌های اینچنینی در شهرهای جنوبی کشور زیاد است که این فاضلاب‌ها چه شهری و چه انسانی بدون تصفیه وارد دریا می‌شود، بنابراین عوامل انسانی مواد مغذی زیادی که بیش از حد طبیعی است را وارد آب می‌کند و موجب رشد این جلبک‌ها می‌شود.

عضو هیات علمی مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی خلیج فارس اظهارداشت: البته می‌شود با استفاده از یک سری مدل‌ها این جلبک‌ها و بروز آنها را پیش بینی کرد که در این راه می‌توان از فناوری سنجش از راه دور کمک گرفت تا پیش بینی و پیشگیری از بروز کشند قرمز تا حد زیادی مانع بروز تلفات در آبزیان و ضرر اقتصادی جوامع وابسته به دریا شود. به گفته اوچندی پیش بروز کشند قرمز موجب شد تا تمام آب شیرین کن‌های یک شهر جنوبی در کشور از کار بیفتد و یک شهر بدون آب شود. بنابراین می‌توان با استفاده از سنجش از راه دور بدون نیاز حضور فیزیکی در محل اطلاعات زیادی به دست آورد و این کار در هر شرایط آب و هوایی هم امکان‌پذیر است. در واقع از تصاویر و داده‌های ماهواره‌ای که از این روش به دست می‌آوریم می‌توان محیطی زیست را حفظ کرد.

عضو هیات علمی مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی خلیج فارس گفت: داده‌های ماهواره‌ای در کشاورزی، دریاها، مزارع آبزی پروری، کشند سرخ، آلودگی دریا، سواحل، پیش بینی و پایش باکتری‌های بیماری زا، جبلبک‌های سمی و لکه‌های نفتی کاربرد دارد. همچنین تشخیص ریزترین ذارت معلق و محلول در آب دریا و رودخانه‌ها، پایش و حتی پیش بینی شکل‌گیری باکتری در آب، آماده کردن مزارع آبزی پروری نسبت به رخداد حمله باکتری‌های مضر، تشخیص بیماری‌های آبزی پروری و کمک به اقتصاد یک منطقه مخصوصا شهرهایی که به منابع دریایی وابسته‌اند، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای به روش سنجش از راه دور امکان پذیر است. او تاکید کرد: پس تصاویر ماهواره‌ای می‌تواند کمک زیادی کند که در بیشتر مواقع می‌توان داده‌ها را رایگان به دست آورد فقط کافی است که روش آن را بلد باشید. این روش تا حدودی دشوار است اما ما توان استفاده از این داده‌ها را داریم و با این روش می‌توان هر روز حجم بیشتری از اطلاعات را به دست آورد و باید با برنامه‌ریزی و آنالیز دقیق به درستی از آنها استفاده کنیم.