دست پنهان بازار

حامد علی‌محمد

کلمه بورس پرتکرارترین واژه‌ در ماه‌های اخیر در بین جوامع مردم چه در میان عام مردم برای بحث‌های وقت‌گذران چه نقل مجلس‌های اقتصادی و تحلیلگران شده است.

با ورود حدود 25 درصد از افراد کل کشور به بازار سرمایه و پیگیری همین تعداد در رسانه‌هایی که مستقیم یا غیرمستقیم به بازار سرمایه متصل هستند باعث رونق گرفتن چنین رسانه‌هایی در کشور شده و یکی از پربازدید‌ترین موضوعات در رسانه‌ها به مباحث بازار سرمایه و حواشی آن مرتبط شده است. رسانه‌هایی که مرتبط با این بازار نیستند برای کسب منافع مالی بخشی از قسمت‌های رسانه خود را به امر بورس اختصاص داده‌اند یا تبلیغات در همین زمینه به مخاطبان خود ارایه می‌دهند. به‌طور مثال می‌توان در برخی برنامه رسانه ملی پخش مستقیم مسابقات ورزشی فوتبال در شبکه سه سیما به تبلیغات در حین برنامه از برخی شرکت‌های وابسته به بورس که منافع دارند به تبلیغات در حین این برنامه روی آوردند. گردش مالی بسیار بالای این بازار باعث ایجاد چنین روش‌های برای تاثیر‌پذیری و پذیرش مخاطب بیشتر با هزینه‌های هنگفت را ایجاد کرده است. همین امر سوالی در ذهن برخی ایجاد کرده که آیا وارد شدن تعداد بیشتر مردم کشور به این بازار درست است؟ با این تفسیر که اکثر افرادی که وارد بازار سرمایه می‌شوند اطلاعات کمی نسبت به نحوه سرمایه‌گذاری دارند یا کمترین آموزش را دیده تمایلی چندانی به آموزش مقدماتی را نیز ندارند. آمارهای موجود و منتشر شده در سایر کشورها این مقدار از درصد کل جمعیت کشور به بازار سرمایه وارد نشده‌‌اند حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد جمعیت به سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارد. مبحث عدم آموزش سهامداران تازه وارد  در بازار تاثیر می‌گذارد که عملکرد هیجانی در برخی مواقع از معاملات و نوسانات بازار دارند که اکثر باعث روند کاهشی و نزول شاخص در کل بازار می‌شود. معاملات حقوقی‌ها در روزهای اخیر در دقایق پایانی بازار بسیاری را مشکوک به این موضوع کرده چرا باید در دقایق پایانی خرید، فروش مثبت در منفی ایجاد شود که حجم قابل توجهی در برخی روزها در چند دقیقه پایانی بوده است این حرکت حقوقی‌ها نگرانی‌های را تحلیلگران در پی داشته است. این روند از عملکرد برخی حقوقی‌ها را بیان دستکاری در روند بازار به سوی خود دانست اما چرا حقوقی‌ها به چنین کاری دست می‌زنند؟ آیا قانون اجازه ورود به این نوع عملکرد را ندارد؟ عدم برخورد و تصمیمات قاطع با این نوع حقوقی‌ها و مماشات کردن با این روند به صلاح بازار سرمایه نیست. البته برخی تحلیلگران بر این باورند که برخورد با چنین روندی درست نیست و در درازمدت باعث ناامنی بازار شده و باید روند طبیعی طی شده و دست پنهان بازار عرضه و تقاضا را به تعادل خواهد کشید. مهم‌ترین مساله در جامعه زمان است؛ سهامدارانی که در طی چند ماهه اخیر به زیان‌های بالای 40 درصد رسیدند تحمل زمان زیادی را ندارند. گفته‌های این گونه سهامداران به این صورت است در جامعه‌ای که تورم بیداد می‌کند هر روز بر قیمت محصولات افزوده می‌شود و سرمایه این افراد روز به روز به سمت نزول  و سقوط سرازیر شده است تاب این را ندارند که در این اوصاف نزدیک به نیمی از سرمایه خود را که وارد بورس کردند از بین رفته ببینند و باید ماه‌ها صبر کنند تا به اصل اولیه سرمایه خود برسند.