کاربران از کیفیت اینترنت ناراضی‌اند
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در گزارش عملکرد خود، اعلام کرده که بخش عمده شکایت‌های ثبت‌شده در سامانه ۱۹۵ رگولاتوری مربوط به شکایت از کیفیت اینترنت است. بیشترین شکایت‌ها در حوزه اینترنت همراه و ADSL مربوط به عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت، فعال‌سازی (سیم‌کارت، بسته، ارزش افزوده) بدون درخواست، عدم رعایت تعرفه ترافیک داخل و بین‌الملل محتوای داخلی، عدم تضمین کیفیت سرویس ارایه شده، تاخیر در نصب و راه‌اندازی و عدم جبران خسارت مطابق با قرارداد اشتراک بوده‌اند.
بررسی وضعیت شاخص‌های کلیدی فناوری اطلاعات و ارتباطات که با عنوان گزارش «ایران در مسیر هوشمندی» توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتشر شده است و مربوط به دستاوردهای توسعه ICT در کشور، چالش‌ها و راهبردهای توسعه زیست بوم این فناوری و چشم‌انداز آینده مطابق با قوانین بالادستی می‌شود، نشان می‌دهد که اقتصاد دیجیتال در کشور به ۶.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) در پایان سال ۹۸ رسیده است. بر اساس سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات در افق ۱۴۰۴، سهم اقتصاد دیجیتال باید از تولید ناخالص داخلی به ۱۰ درصد برسد. اگرچه از عمر اقتصاد دیجیتال در دنیا چندان نمی‌گذرد اما پیش‌بینی می‌شود که در پنج سال آینده سهمی معادل ۳۰ درصد از اقتصاد جهان به اقتصاد دیجیتال اختصاص یابد.
در این میان با وجود آنکه متوسط رشد اقتصاد دیجیتال در ایران از متوسط رشد در سایر بخش‌های اقتصادی بیشتر بوده است، اما هنوز فاصله زیادی تا میانگین ارزش آن در اقتصاد جهان وجود دارد. بررسی‌های سازمان تنظیم مقررات ارتباطات از وضعیت ایران در برخی شاخص‌های کلیدی اقتصادی مطابق با آمارهای سال ۲۰۲۰، نشان می‌دهد که ایران در شاخص شفافیت رتبه ۱۰۶ را در میان ۱۸۰ کشور، در شاخص سهولت کسب و کار رتبه ۱۲۸ را در میان ۱۹۰ کشور و در شاخص تاب‌آوری رتبه ۱۲۴ را در میان ۱۶۰ کشور جهان به خود اختصاص داده است. همچنین در شاخص رقابت‌پذیری، رتبه ایران ۹۹ در میان ۱۴۱ کشور جهان است. با این وجود و بر اساس واگذاری ۱۸۷ میلیون خط در کشور، ضریب نفوذ ۱۴۲ درصدی موبایل و ضریب نفوذ ۸۹ درصدی اینترنت با بیش از ۷۸ میلیون نفر کاربر، سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی ۶.۵ درصد اعلام شده و روند رشد اقتصاد دیجیتال به عنوان یکی از ارزش‌های افزوده در اقتصاد کشور، ۴۵۷.۴هزار میلیارد ریال است. بررسی روند توسعه اقتصاد دیجیتال از سال ۹۲ تا ۹۸ نشان می‌دهد که تا پایان سال ۹۸ میانگین نرخ رشد کاربران اینترنت به ۲۹ درصد رسیده است. نرخ رشد کاربران موبایلی شبکه‌های اجتماعی ۲.۵ درصد و نرخ رشد کاربران فعال رسانه‌های اجتماعی نیز ۱۸ درصد عنوان شده است. میانگین نرخ رشد کاربران موبایل در کشور ۲.۴ درصد و میزان رشد سالانه دسترسی به پهن‌باند موبایل نیز تا پایان سال ۹۸ حدود ۷۵ درصد برآورد می‌شود.
55 درصد شکایات سامانه 195 مربوط به اینترنت است
در گزارش سالانه رگولاتوری آمده است که در سامانه ۱۹۵ در سال گذشته ۱۱۶ هزار و ۸۹۹ شکایت ثبت کرده است که ۵۵ درصد آنها مربوط به اینترنت، ۲۸ درصد تلفن همراه و ۱۵ درصد تلفن ثابت بوده‌اند. بیشترین شکایت‌ها در حوزه اینترنت همراه و ADSL مربوط به عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت، فعال‌سازی (سیم‌کارت، بسته، ارزش افزوده) بدون درخواست، عدم رعایت تعرفه ترافیک داخل و بین‌الملل محتوای داخلی، عدم تضمین کیفیت سرویس ارایه‌شده، تاخیر در نصب و راه‌اندازی و عدم جبران خسارت مطابق با قرارداد اشتراک بوده‌اند. در بخش تلفن همراه نیز عدم امکان ارسال یا دریافت پیامک، عدم آنتن‌دهی شبکه موبایل، ثبت‌نام، واگذاری سیم‌کارت بدون حضور مالک به شخص دیگر، قطعی سیم‌کارت بدون اطلاع‌رسانی و تخلیه سیم‌کارت از مهم‌ترین دلایل نارضایتی کاربران به شمار می‌آیند و در بخش تلفن ثابت، عدم واگذاری خط تلفن ثابت ثبت‌نام‌شده، قطع ارتباط و سلب امتیاز خط مهم‌ترین عوامل شکایت کاربران بوده‌اند. رگولاتوری اعلام کرده، کمیته عالی حفاظت از حقوق مصرف‌کننده در این سازمان تشکیل شده است تا درخواست‌های تجدیدنظر کاربران در شکایت انجام‌شده را بررسی کند و این کمیته متشکل از نمایندگان دفاتر ستادی، نظارت و صدور پروانه، حقوقی و ادارات کل مناطق ۹گانه رگولاتوری در سراسر کشور، بازرسی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و نمایندگان شرکت مخابرات ایران، اپراتورهای تلفن همراه، TD-LTE و FCPوSERVCO است که در سال گذشته ۱۰۲ جلسه داشته و توانسته است ۲۵۰۰ شکایت را مختومه کند.
وضعیت مالی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی
در این گزارش به پوشش شهری و روستایی تلفن همراه و دسترسی به تلفن ثابت نیز اشاره شده؛ اما از آنجا که این آمارها مربوط به سال ۹۸ هستند و اکنون در سه ماهه انتهایی سال ۹۹ هستیم، نمی‌توانند نشان‌دهنده وضعیت امروز کشور باشند. بر این اساس در پایان سال گذشته ۳ هزار و ۹۹ شهر و ۵۲ هزار و ۸۵۷ روستا در کشور از پوشش تلفن همراه برخوردار بوده‌اند. همچنین ضریب نفوذ تلفن ثابت در کل کشور ۳۴ درصد بوده و 47.55 روستاها نیز به تلفن ثابت دسترسی داشته‌اند. بنا بر این گزارش در سال ۹۸ هیچ پروانه‌ای در حوزه ارتباطات سیار صادر نشده؛ اما در حوزه ارتباطات ثابت چهار پروانه Contact Center و سه پروانه جدید Servco صادر شده است. همچنین مجوز ۶۸۰ دفتر پیشخوان خدمات دولت الکترونیکی و ۲۱۷ دفتر ICT روستایی نیز صادر شده است. رگولاتوری اعلام کرده است از سال گذشته، محدودیت در صدور پروانه را مورد بازنگری قرار داده است و در حال حاضر محدودیتی برای تقاضای برخی پروانه‌ها مانند MVNO وجود ندارد و صرفاً شرایط بازدارنده و سطح تعهدات در اصول حاکم بر این پروانه‌ها پیش‌بینی شده تا از ورود بدون بررسی متقاضیان جلوگیری کرده و درصورت عدم اجرای تعهدات پیش‌بینی شده، امتیاز پروانه لغو شود. هرچند به نظر نمی‌رسد با توجه به واقعیت‌های موجود بازار، علاقه‌ای برای دریافت این پروانه‌ها نیز وجود داشته باشد.
پایش ا ینترنت و تشعشع
یکی دیگر از موضوعاتی که در سال گذشته رخ داد، راه‌اندازی سامانه «نت‌سنج پلاس» برای پایش مستمر وضعیت شبکه اینترنت کشور و سرویس‌دهی اپراتورهای ثابت و همراه بود. رگولاتوری اعلام کرده است پس از رونمایی این سامانه در ۲۵ بهمن سال ۹۸، تا پایان سال تعداد بازدید‌ها از سایت ۴۳۸ هزار و ۱۸۳ و تعداد بازخورد ثبت شده ۴۹ هزار و ۶۲۳ مورد بوده است. همچنین مشترکان در این مدت ۱۴۳ هزار و ۵۸۰ تست سرعت انجام داده‌اند. از دیگر موضوعاتی که سازمان تنظیم مقررات آن را اندازه‌گیری می‌کند، تشعشعات غیریون‌ساز در کشور است که با نصب ایستگاه‌های اندازه‌گیری انجام می‌شود. اطلاعات این ایستگاه‌ها در سالن پایش آنلاین سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی جمع‌آوری شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورتی که در هر نقطه شدت تشعشع این امواج از حد استاندارد بالاتر رود، بلافاصله به اپراتورها و منابع تشعشعی تذکر داده می‌شود. در گزارش رگولاتوری آمده است که سال گذشته در مجموع ۷۰ سایت در مناطق بیست و دوگانه شهر تهران و ۱۸ سایت در شهر شیراز راه‌اندازی شده‌اند که نتایج پایش این سایت‌ها نشان می‌دهد امواج الکترومغناطیسی در شهر تهران و شیراز پایین‌تر از حد استاندارد است و از آنجا که این ۸۸ سایت به صورت دوره‌ای جابه‌جا می‌شوند، می‌توان گفت پایش در تمام نقاط تهران و شیراز صورت گرفته است.
اهداف رگولاتوری در بخش افزایش حجم بازار ارتباطات کشور
یکی از وظایف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تایید نمونه تجهیزات ارتباطی و فناوری اطلاعات است که تمامی تجهیزاتی که در حوزه ICT در کشور تولید یا از طریق گمرک وارد کشور می‌شوند را شامل می‌شود. در گزارش سالانه رگولاتوری آمده است که در سال گذشته ۸۴۵۸ درخواست برای بررسی تجهیزات در سامانه این سازمان ثبت شده که ۷۸۰ مورد به صدور گواهی تایید نمونه منجر شده است.
سازمان تنظیم مقررات در گزارش خود سه موضوع اصلی را به عنوان سرفصل‌های پژوهشی خود در سال گذشته اعلام کرده که عبارتند از نسل ۵، همگرایی ارایه خدمات ثابت و سیار (FMC) و تدوین ضوابط و چارچوب‌های توافقنامه‌های سطح خدمات (SLA) . رگولاتوری اعلام کرده است که سازمان، پروژه مطالعه و بررسی نسل پنجم موبایل و نحوه ارایه خدمات آن در کشور را با هدف بررسی اقدامات و تجربیات جهانی، روش‌ها و امکان ارایه خدمات نسل پنجم ارتباطات سیار و را هکارهای مناسب برای پیاده‌سازی این نسل در کشور انجام داده است. در این گزارش پیش‌بینی شده است تا پایان سال ۲۰۲۵ در ایران ۶.۱۱ میلیون مشترک اینترنت نسل پنج وجود داشته باشد که این عدد بیش از مشترکان کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا، سوئد، هلند، فنلاند، آلمان و انگلستان است. این سازمان همچنین اهداف پنج‌ساله خود را در حوزه‌های مختلف منتشر کرده است که در برخی از آنها مانند ضریب نفود پهن‌باند ثابت، هیچ موفقیتی به دست نیامده است.
