ماهیت گم‌شده بازار سرمایه

علیرضا تاج‌بر

با حرف نمی‌توان بورس کالا را رونق بخشید و این بازار را به جایگاه واقعی خود رساند. نماینده مجلس یا وزارت صمت نباید با قیمت‌گذاری دستوری ماهیت بورس را زیرسوال ببرد و به هرحال ماهیت بورس تقابل عرضه و تقاضا و تعیین قیمت است. متاسفانه ما شاهد تصمیم‌گیری همه‌جانبه برای بورس کالا هستیم و با این تصمیم‌گیری‌ها بورس کالا هویت واقعی خود را از دست می‌دهد. تمامی بورس‌ها خصوصا بورس کالا یک محل برای تقابل عرضه و تقاضا و کشف قیمت است و این مورد نباید به صورت دستوری انجام گیرد و باید مسوولان اجازه دهند قیمت‌گذاری در یک اقتصاد آزاد و براساس عرضه و تقاضا و مولفه‌های اقتصادی صورت گیرد. سهامداران از عرضه شدید و بی‌حد و اندازه در بازار ترسیده‌اند، این امر باعث شد تا از چند روز گذشته نقدینگی بیشتر به سمت سهام شرکت‌های کوچک ورود کند. اکنون به نظر می‌رسد بازار در حال تغییر روند معاملات بوده و قرار است دوباره نقدینگی به سمت سهام شرکت‌های بزرگ پیش رود. با توجه به اینکه سهام شرکت‌های کوچک به نقطه قیمتی بالایی و  به اشباع خرید رسیده‌اند؛ بنابراین براساس پیش‌بینی‌ها پول از این سهام خارج و دوباره به سمت سهام شرکت‌های بزرگ و بنیادی وارد خواهد شد. در وضعیت فعلی عملکرد بازارگردان‌ها یک بهانه شده است که همه مشکل بازار را به بازارگردانی ارتباط می‌دهند، در حالی که مشکل فعلی بازار، بازارگردانی نیست و در این زمینه باید گفت که اصل بازارگردانی با چیزی که اکنون در بازار وجود دارد فاصله دارد. اکنون بازارگردان‌ها در بازار ایران فقط پول و سهم دارند در حالی که در دنیا بازارگردان‌ها دارای ابزارهای مختلف مالی مانند فروش استقراضی و اختیار فروش و خرید هستند که از طریق آن اقدام به بازارگردانی و کنترل دامنه نوسان یک سهم می‌کنند. بازار در وضعیت فعلی به دلایل دیگری، منفی و نقدشوندگی آن کاهش پیدا کرده است که تنها عامل آن مربوط به بازارگردانی نیست. در سایر بازارها رکود مطلق وجود دارد و تنها رقیب جدی در بازار سرمایه، بازار پول یا سپرده‌های بانکی است؛ بنابراین بازارهای رقیب تا پایان سال شاهد چندان رونقی نخواهند بود. بازار سرمایه تا زمان مشخص شدن تکلیف بودجه حرکت متعادلی خواهد داشت اما به محض برداشته شدن ریسک‌های بودجه، شاهد یک روند صعودی جدی در این بازار خواهیم بود.