انتقاد از منفعت سرویس‌دهنده خارجی به جای داخلی
فعالان فضای مجازی پاک اظهارات رییس‌جمهوری در طرح موضوع توسعه پهنای باند اینترنت را بدون تبیین کارشناسی و عدم ارایه تعریف مشخص، اقدامی انحرافی و خلاف منافع ملی عنوان کرده و اعلام کردند که سیاست اعمالی دولت در حوزه پهنای باند، استقلال کشور در فضای مجازی را زیر سوال می‌برد. آنها اعلام کردند مخالف توسعه پهنای باندی هستند که نفع آن به سرویس‌دهنده خارجی می‌رسد و اشتغالی که ایجاد می‌کند پایدار نبوده و با اراده سرویس‌دهنده خارجی قابل مسدود شدن است. بر عکس کاملاً موافق توسعه پهنای باند داخلی هستند. به اعتقاد صاحبنظران فضای مجازی پاک، رییس‌جمهور درک صحیحی از استقلال در زیست بوم فضای مجازی ندارد. بر این اساس از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی خواسته شد که طرح و سند محکمی برای ایجاد استقلال فضای مجازی مطابق با سیاست‌های مورد نظر مقام معظم رهبری ارایه کنند.
فناوری یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است، به همین دلیل هر وقت فناوری نوینی در جامعه به ظهور می‌رسد ابتدا با مخالفت بخش یا بخش‌هایی از آن روبرو می‌شود. اینترنت، نه تنها از این قاعده مستثنی نیست بلکه از نظر مشکلات و چالش‌های ریز و درشتی که در مسیر توسعه خود با آن روبه رو بوده سرآمد همه تکنولوژی‌ها است. چندی پیش خبری مبنی بر احضار وزیر ارتباطات به دادسرای فرهنگ و رسانه در رسانه‌ها منتشر شد که حکایت از اعلام جرایمی توسط دادستان کل کشور علیه وزیر ارتباطات داشت. در متن این خبر آمده بود که محمدجواد آذری جهرمی به دلیل استنکاف از اجرای اوامر قضایی در مورد فیلتر کردن اینستاگرام با وجود حکم صادره، استنکاف از اجرای دستورات مقام‌های دولتی که اشاره به ابلاغ رییس مرکز ملی فضای مجازی به وزارت ارتباطات برای کاهش پهنای باند بین‌الملل و محدودسازی پیام رسان‌های خارجی دارد، احضار شده است. البته پس از آن حسن روحانی، رییس‌جمهوری با اشاره به احضار اخیر آذری جهرمی گفت: «از وزیر ارتباطات تشکر می‌کنم. پهنای باند کاری عظیم و به معنی مبارزه با فساد است و کسی نمی‌تواند با مبارزه با فساد مخالف باشد. اگر می‌خواهید کسی را برای مبارزه با فساد احضار کنید، باید من را احضار کنید، نه وزیر من را.» البته همین اظهارات واکنش‌هایی را در پی داشته و منتقدان عنوان کردند کسی مخالف توسعه پهنای باند داخل نیست و اغلب از توسعه پهنای باند و ترافیک داخلی حمایت می‌کنند. در این راستا محفل هم‌افزایی فعالان فضای مجازی پاک با محور «استقلال در فضای مجازی» با حضور کامیار ثقفی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی و جمعی از صاحبنظران حوزه فضای مجازی برگزار شد. در این جلسه صاحبنظران حوزه فضای مجازی با تبیین اهمیت تحقق مفهوم استقلال در فضای مجازی، خواستار اعلام موضع صریح اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی در خصوص اظهارات اخیر رییس‌جمهور و مسوولان دولت، راجع به توسعه پهنای باند اینترنت شدند.
استقلال فضای مجازی
به معنای عدم ارتباط با دنیای بیرون نیست
کامیار ثقفی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با اشاره به مساله استقلال ذیل تحقق انقلاب اسلامی، گفت: هدف غایی انقلاب اسلامی، تحقق تمدن نوین اسلامی است؛ بدین‌ترتیب که با محقق شدن جامعه اسلامی، این جامعه به عنوان الگویی برای تمدنی جدید، به بشر ارایه می‌شود؛ به گونه‌ای که سایر جوامع متناسب با اقتضائات خود نسبت به بومی‌سازی این الگو اقدام خواهند کرد. وی با اشاره به اینکه موضوع استقلال به عنوان یک ارزش اسلامی و به معنی آزادی ملت و حاکمیت از تحمیل و زورگویی استکبار است، ادامه داد: در بیانیه گام دوم نیز که تبیین عملیاتی فرآیند تحقق اهداف انقلاب اسلامی است، سرفصل اساسی پنجم به استقلال و آزادی اختصاص یافته است. بدیهی است ضمن تعریف و تبیین صحیح از استقلال در فضای مجازی باید نسبت به تحقق آن نیز اقدام کرد. عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی به تبیین دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در خصوص نقش نیروی جوان متعهد در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی پرداخت و تشکیل جریان‌های حلقه‌های میانی به منظور هدایت، تمرکز و پیگیری و فعالیت‌های مستمر جامعه در قالب یک حرکت عمومی به سمت چشم‌انداز جمهوری اسلامی (تمدن نوین اسلامی) را به عنوان مطالبه مهم رهبر انقلاب برشمرد. وی در پاسخ به این سوال که آیا استقلال فضای مجازی به معنای مرزبندی است، گفت: مطابق با تعریفی که از استقلال در سرفصل اساسی پنجم بیانیه گام دوم انقلاب آمده است، استقلال را عدم ارتباط با دنیای بیرون تلقی نمی‌کنیم و برعکس از آنجاییکه به دنبال تحقق تمدنی نوین هستیم، ظرفیت فضای مجازی را به عنوان یک فرصت بی‌نظیر و تسهیل‌کننده و شتاب‌دهنده حرکت جریان انقلاب به سمت آرمانهای والای آن می‌دانیم. ثقفی تاکید کرد: رویکرد تحقق استقلال در فضای مجازی در تباین کامل با تسلیم شدن در برابر خواسته‌های استکبار است؛ هم‌اکنون شاهد هستیم استکبار با هدف قرار دادن جوانان که موتور قدرتمند پیشرفت در جامعه بوده‌اند، به دنبال از کار انداختن این نقطه قوت کشور از طرق مختلف از جمله فضای مجازی است. بسیاری از ظرفیت‌های علمی و کاری به روی ایرانیان در فضای مجازی بسته و غیر قابل دسترس است، اما همه آنچه که جوان ایرانی را می‌تواند به سمت جاذبه‌های نفسانی و امور لهو ببرد به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده دنبال می‌شود و برای آن سرمایه‌گذاری شده که حاصل آن تهی کردن جوان از عنصر تعهد و از کار افتادن قوای مولد کشور است.
سهل‌انگاری مدیران
در واگذاری میدان فضای مجازی به بیگانه‌ها
وی با اشاره به تعبیر مقام معظم رهبری در سال ۹۵ مبنی بر در اشغال بیگانه بودن بخش اعظمی از فضای مجازی کشور، گفت: تعبیر ما از استقلال، توانایی حکمرانی در فضای مجازی کشور است اما به دلیل سهل‌انگاری کارگزاران نظام خصوصاً در سال‌های اخیر، این میدان به بیگانه واگذار شده است. عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر اینکه به دلیل عدم طراحی و تصویب معماری کلان برای فضای مجازی کشور و در نتیجه نبود راهبردهای مصوب در این فضا، اقدامات انجام شده و زیرساخت‌های ایجادشده منجر به بهره‌گیری بیشتر جریان استکبار و تسلط بیشتر آن بر فضای مجازی کشور شده، ادامه داد: در خصوص موضوع پهنای باند سوال این است که چند درصد از نیازهای مردم در حوزه اشتغال و تعاملات اجتماعی مربوط به خارج از مرزهای جغرافیایی کشور است؟ وی ادامه داد: گفته می‌شود نزدیک به ۸۰ درصد این نیازها محدود به جغرافیای آن کشور است و لذا اولویت اساسی تقویت پهنای باند داخلی کشور است. یکی از دلایل ضرورت شکل‌گیری شبکه ملی اطلاعات کشور، پاسخ به این نیاز اساسی بوده است. حال آنکه امروز می‌بینیم غالب پهنای باند کشور در اختیار سرویس‌های خارجی است که سیاست‌ها، فرهنگ و اهداف خود را به کشور دیکته می‌کنند. به خاطر دارید چگونه تصمیم گرفتند راسا یکی از پوسته‌های داخلی را از گوشی‌های مردم پاک کنند. ثقفی گفت: تا زمانی که اینستاگرام در خدمت موضوعات مفسده برانگیز است، هیچ‌گونه محدودیتی بر آن اعمال نمی‌شود اما اگر از این بستر به عنوان ابزاری برای ترویج معارف جبهه مقاومت استفاده شود، صاحبان این پلتفرم به سرعت آن محتوا را حذف می‌کنند یا نسبت به مسدود کردن صفحاتی که مبلغ افتخارات ملی ما هستند اقدام می‌کنند. آیا این به معنای سلطه و نفی استقلال ما در فضای مجازی نیست؟ وی با بیان اینکه بومی‌سازی فناوری، نیازمند حمایت حاکمیت است، افزود: برجسته کردن موضوع فیلترینگ فرافکنی و با هدف دادن آدرس غلط است. حرف ما این است که دولت به همان اندازه که به پایداری سیستم‌های خارجی اهتمام دارد، نسبت به کارکردهای سرویس‌های بومی هم اهتمام داشته است. دولت در مقطع توسعه پیام‌رسان‌های بومی، به تکلیف خود به درستی عمل نکرد. فرماندهی این فضا و آن قرارگاهی که انتظار می‌رفت این فضا را فرماندهی کند، به وظایف خود به درستی عمل نکرد. ثقفی تقصیر اصلی در عدم استقلال در فضای مجازی را متوجه متولیان و کارگزاران مسوولی عنوان کرد که نسبت به اهمیت تساهل داشته و بعضاً از آرمانهای انقلاب فاصله گرفته‌اند. وی گفت: ما نمی‌گوییم همه‌چیز را باید خودمان تولید کنیم اما انتظار این است که در زیرساخت‌های حیاتی کشور در فضای مجازی، استقلال داشته باشیم. وی یکی دیگر از نشانه‌های وابستگی ما در فضای مجازی را استفاده تام از الگوی تعاملات اجتماعی و ارتباطاتی امریکایی‌ها دانست و گفت: الگوی حاکم بر مناسبات اجتماعی ما دچار وابستگی است و بدین‌ترتیب. عدم استقلال ما در فضای مجازی محدود به جنبه‌های فنی نیست.
فارغ از هیاهوهای سیاسی، مسیر روشن است
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب از سال ۱۳۷۰ نسبت به فرصتها و تهدیدهای فضای مجازی، روشنگری داشته‌اند. دستور تأسیس شورای عالی فضای مجازی به عنوان نقطه کانونی این فضا، با هدف هم‌افزایی، سیاست‌گذاری، هدایت و مدیریت بوده است. وی با بیان اینکه مشکل این است که ما در کشور با یک آفتی مواجه هستیم که در جایگاه و مسوولیت‌های خودمان عمل نمی‌کنیم تاکید کرد: جهت‌گیری کلی نظام را رهبری مشخص می‌کنند و سیاست‌های کلی در حوزه فضای مجازی نیز از طرف ایشان به مناسبت‌های مختلف ابلاغ شده اما مجریان و کارگزاران به وظایف خود عمل نمی‌کنند؛ این بی‌توجهی، معضل کشور ما است. ثقفی با اشاره به اینکه شورای عالی فضای مجازی در جایگاه حقیقی خود ظاهر نشده است، گفت: در این شورا کمتر به موضوعات اصلی کشور در فضای مجازی پرداخته می‌شود؛ انباشتگی موضوعات به گونه‌ای است که این شورا چنانچه جلسات روزانه هم داشته باشد زمان زیادی برای جبران عقب‌ماندگی‌ها لازم است. وی با بیان اینکه همچنان مشکل ما در فضای مجازی، ناهماهنگی است و در اجماع برای یک الگوی پیشرفت در حوزه فضای مجازی موفق نبوده‌ایم، خاطرنشان کرد: نقشه راه اصلی، بیانیه گام دوم است و فارغ از هیاهوهای سیاسی، مسیر روشن است. اما شاهد فضای به‌شدت سیاست‌زده‌ای هستیم و دوقطبی‌هایی شکل گرفته باعث شده شورا در جهت اهداف تأسیس آن حرکت نکند.
