مرگ در خاموشی
گلی ماندگار|
این روزها خاموشی‌های مکرر بلای جان مردم شده است. اینکه هوا گرم است و قطعی برق باعث می‌شود تا گرما کلافه کننده باشد، یک روی سکه خاموشی‌هاست. اما روی دیگر آن دردناک‌تر از تحمل گرما است. مساله مرگ و زندگی بیمارانی است که در بخش‌های آی سی یو بیمارستان‌ها بستری هستند و البته در بیمارستان‌هایی که قدمت زیادی دارند و وسایل برق رسانی شان فرسوده است این امکان وجود دارد که سیستم برق اضطراری در مواقع ضروری کار نکند و این یعنی مرگ در‌آی سی یو... اما مساله درناک دیگر با توجه به شرایط کرونا و بستری بودن افراد نیازمند به اکسیژن در خانه است که قطع برق معمولا باعث قطع دستگاه اکسیژن می‌شود و جان بیمار را به خطر می‌اندازد. اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود، هستند خانواده‌هایی که بیمار ناتوان جسمی دارند و برخی از این بیماران وضعیتشان بسیار وخیم است و تحمل گرما برایشان اصلا راحت نیست. حال سوال این است، مسوولان برای این مشکلات چه تدبیری اندیشیده‌اند، آیا واقعا خیلی سخت است شناسایی بیمارستان‌های در نقاط مختلف کشور و تامین برق آنها؟ اینکه قطع برق یک بیمارستان ممکن است به قیمت جان و زندگی یک یا چند انسان تمام شود چقدر برای مسوولان مهم است؟ این در حالی است که در تمام مدت مسوولان از مردم خواسته‌اند تا با کاهش مصرف برق مانع از قطعی آن شوند، اما وقتی برق یک منطقه سه بار در روز می‌رود دیگر مساله کاهش مصرف و صرفه جویی بیشتر یک شوخی خنده‌دار است تا مساله‌ای که به واقعیت نزدیک باشد.
عوارض قطعی مکرر برق برای بیمارستان‌ها
البته باید توجه کرد که قطع مکرر برق حتی در بیمارستان‌ها نیز می‌تواند عوارض بسیاری به دنیا داشته باشد؛ چراکه اولا طبق گفته کارشناسان و پزشکان فعال در حوزه سلامت و بیمارستان‌ها، هرچند که بیمارستان‌ها به ویژه در کلانشهرها اغلب به برق اضطراری و دیزل ژنراتور مجهز هستند، اما خروج برق از برق شهری و ورود به برق اضطراری مدتی زمان می‌برد و تا زمانیکه این اتفاق بیفتد، یک کاهش محسوس در فشار اکسیژن ایجاد می‌کند. زیرا برق یک لحظه می‌رود و مجددا برقرار می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود که اولا سطح فشار لازم اکسیژن خصوصا برای آی‌سی‌یوها کاهش یافته و گاهی همین اتفاق می‌تواند به بیماران آسیب برساند. بنابراین نکته بسیار مهم این است که حداقل برای قطع برق بیمارستان‌ها و مراکز درمانی باید برنامه‌ای مشخص وجود داشته باشد و برای بیمارستان‌ها مشخص باشد که در چه ساعتی برق قطع می‌شود تا بتوانند به سرعت برای اتصال به برق اضطراری اقدام کنند. در عین حال نکته دوم این است که توجه به تهویه مناسب در بیمارستان‌ها، آن هم در فصل گرم سال و در شرایطی که بیماران مبتلا به کرونای بسیاری با علائمی نظیر تب، سرفه و... در بیمارستان‌ها بستری هستند، امری ضروری است. به هر حال نمی‌توان به بیمارستان‌ها گفت که در ساعات مشخصی کولر یا وسیله تهویه هوا را خاموش کنند؛ چراکه در این صورت حرارت بدن بیمار بالا رفته و به بیمار ضربه می‌زند. در عین حال وجود تهویه در بیمارستان‌ها ضرورت دارد تا بیماری‌های تنفسی نظیر کرونا به سایر افراد و بیماران دیگر منتقل نشود. علاوه بر این، معضل سومی که قطع مکرر و بی برنامه برق در بیمارستان‌های ایجاد می‌کند، نگرانی از تخریب زیرساخت‌ها و تجهیزات بیمارستانی و دستگاه‌هایی مانند سی تی اسکن، سونوگرافی و... است که بعضا با هزینه‌های میلیاردی و با شرایط دشوار آن هم در زمانی که کشور از تحریم‌های امریکایی در حوزه تجهیزات پزشکی و دارو رنج می‌برد، تهیه شدند و با هر بار قطعی برق ممکن است خسارات اقتصادی بسیار زیادی به اقتصاد سلامت کشور تحمیل شود. بر همین اساس بود که چندی پیش دکتر علیرضا زالی-فرمانده عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، اعلام کرد که «قطع برق نگرانی‌هایی را در عرصه بهداشتی و درمانی ایجاد کرده است. تعداد قابل توجهی از بیماران نیازمند استفاده از دستگاه‌های اکسیژن‌ساز هستند که این موضوع فشار مضاعفی را به بیمارستان‌ها تحمیل می‌کند. » او گفته بود که علاوه بر این اتاق‌های عمل و بخش‌های اورژانس نیز در حیطه بخش‌های پرخطر در مواجهه با نوسانات برقی هستند. برخی دستگاه‌ها نیز که قیمت گرانی دارند در نوسانات برق دچار مشکل می‌شوند. زالی همچنین گفته بود علاوه بر این‌ها در حوزه واکسیناسیون زنجیره سرد از اهمیت بسزایی برخوردار است که همین موضوع موجب نگرانی‌هایی شده است. این نگرانی‌ها از طریق استاندار تهران به مسوولان حوزه برق انتقال داده خواهد شد.
قطع برق و وضعیت اکسیژن رسانی
به بیماران کرونایی در بیمارستان‌ها
همچنین چند روزی است که فیلمی در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد که در آن گفته می‌شود جان بیماران بستری در آی‌سی‌یو بیمارستانی به دلیل قطعی برق، در مخاطره قرار گرفته است و کاری هم از دست کسی ساخته نیست؛ هرچند که تماس خبرنگار ایسنا با مسوولان معاونت درمان وزارت بهداشت برای راستی آزمایی این ویدیو به نتیجه‌ای نرسید، اما همانطور که پیشتر گفته شد، قطع برق در بیمارستان‌ها و اتصال دوباره برق از طریق تجهیزات برق اضطراری لحظه‌ای زمان می‌برد و همین موضوع می‌تواند منجر به کاهش سطح اکسیژن شود، اما قطعا بیمارستان‌ها می‌توانند تمهیداتی را برای این موضوع بیندیشند و با کنترل مداوم وضعیت تجهیزات برق اضطراری از ایجاد آسیب در بیماران پیشگیری کنند. بر همین اساس هم چندی پیش دکتر نادر توکلی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره قطع مکرر برق در تهران و احتمال آسیب به بیماران بستری در
آی سی یو و به ویژه بیماران مبتلا به کرونا، اعلام کرد که برق اضطراری و ژنراتورهای تمام بیمارستان‌ها را در تهران بررسی کردیم و خوشبختانه در سیستم تمام بیمارستان‌ها تدابیر لازم برای این موضوع اندیشیده شده است.
سیستم‌های برق اضطراری بیمارستان‌ها
چک می‌شود
در عین حال دکتر فرشاد علامه،معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این زمینه گفت: خدا را شکر تاکنون با قطع برق مشکلی نداشتیم. زیرا از قبل به بیمارستان‌ها اعلام و تمام ژنراتورها و دیزل‌ها چک شده است. مشکلی در این زمینه نداشتیم. البته ممکن است با قطعی برق، در بیمارستانی یک مانیتور دچار مشکل شود یا وسیله‌ای بسوزد، اما مشکلی برای هیچ یک از بیماران ایجاد نشده است. او تاکید کرد: با توجه به اینکه همیشه احتمال قطع برق وجود داشته، تمام بیمارستان‌ها تجهیزات برق اضطراری دارند. مگر اینکه در بیمارستانی که چک نکرده باشند و اتصالات انجام نشود. ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران در موارد اولیه‌ای که مساله قطعی برق پیش آمد، اعلام کردیم که تمام سیستم‌های بیمارستان‌هایمان چک شود، ذخیره گازوئیل‌شان برای دیزل ژنراتورهایشان مناسب باشد و دیزل‌ها را چک کنند و بر این اساس هم ما در این زمینه مشکلی نداشتیم. علامه گفت: بنابراین از آنجایی که در پدافند غیرعامل یکی از وظایف بیمارستان‌ها این است که این تجهیزات را چک کنند و بر این اساس هم ما دائما این موارد را چک می‌کنیم و حتی اتصال سیستم را به برق اضطراری و تعداد دیزل ژنراتورها و.... را چک می‌کنیم. اخیرا هم این موارد مجددا چک شده و بازدید میدانی شده و خوشبختانه تاکنون مشکلی در بیمارستان‌های ما برای بیماران ایجاد نشده است.
تیغ قطعی برق بر گردن «معلولان»
از سوی دیگر براساس آمار سازمان بهزیستی ۲۷ هزار ضایعه نخاعی تحت پوشش این سازمان قرار دارند که تقریبا همه آنها در منازل خود نگهداری می‌شوند و تنها تعداد کمی در مراکز، نگهداری می‌شوند. بسیاری از لوازم و تجهیزات موردنیاز این افراد با برق کار می‌کند و در صورت نبود برق دچار آسیب‌ها و مشکلات جدی می‌شوند. به‌طور مثال بیماران مبتلا به آسیب‌های نخاعی یا افرادی که باید در مدت طولانی از ویلچر استفاده کنند، اغلب دچار زخم بستر هستند و پیشگیری از این زخم نیازمند استفاده از تشک‌های مواج به عنوان یکی از ضروریات زندگی آنهاست. از سوی دیگر نیز معلولانی هستند که برای ادامه زندگی باید از دستگاه‌های اکسیژن‌ساز برقی استفاده کنند. حال مشخص نیست در صورت ادامه‌دار بودن قطعی‌های برق، تکلیف معلولانی که برای حیات به برق نیاز دارند چه می‌شود و چه کسی پاسخگوی شرایط ایجاد شده برای آنها خواهد بود؟. در همین رابطه گفت‌وگوهایی با معاون بهزیستی و همچنین مدیرعامل مرکز حمایت از معلولین ضایعات نخاعی ایران داشته‌ایم که به گوشه‌هایی از این مشکلات اشاره کرده‌اند. محمد نفریه، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور در این راستا، تنها به چند مورد از مشکلات ناشی از قطعی برق معلولان اشاره کرد و به ایسنا، گفت: تکنولوژی پیشرفت کرده و همه وسایل توانبخشی برقی شده است، به ویژه اینکه معلولان بسترگرا حتی از تشک بادی و تشک مواج زخم بستر استفاده می‌کنند تا زخم بستر نگیرند. از سوی دیگر تمام معلولان از دستگاه بالابر استفاده می‌کنند زیرا باید برای حمل و نقل، استحمام و نظافت یک مددجوی قطع نخاعی از بالابر استفاده کرد و اکثر این دستگاه‌ها با موتور برقی کار می‌کنند. همچنین برخی از معلولان در منازل خود دارای دستگاه تنفس اکسیژن‌ساز هستند. از سوی دیگر معلولانی که دچار قطع نخاع کمری هستند باید از آسانسور استفاده کنند. او ادامه داد: قطعا قطعی برق به همه مردم سختی وارد می‌کند، اما این شرایط برای معلولان به دلیل شرایط خاصشان سخت‌تر است. حتی برای برخی از معلولان کولرگازی حکم وسایل ضروری را دارد؛ به‌طور متوسط افرادی که زخم بستر دارند، در گرما زخم شان بهبود پیدا نمی‌کند و مجبورند از وسایل خنک کننده استفاده کنند.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افرادی که از دستگاه اکسیژن‌ساز استفاده می‌کنند افزود: زمانی که معلولی وابسته به دستگاه اکسیژن است، دستگاه گران قیمت اکسیژن‌ساز را خریداری می‌کند و اگر بخواهند با کپسول، اکسیژن استفاده کنند باید در طول روز از چند کپسول استفاده کنند. هم قیمت کپسول اکسیژن و هم پر کردن این کپسول‌ها بدنبال شیوع کرونا گران شده که هزینه‌ای اضافی برای معلولان ایجاد کرده است. نفریه در پاسخ به این سوال که آیا باتوجه به وضعیت قطعی برق تمامی مراکز توانبخشی و نگهداری سازمان بهزیستی دارای ژنراتور هستند، اظهار کرد: آسایشگاه‌های بزرگ دارای ژنراتور هستند، اما آسایشگاه‌های کوچک مانند خانه‌های مراقبتی کوچک که در آن از ۱۰ سالمند یا معلول نگهداری می‌کنند معلولا ژنراتور ندارند و اگر هم داشته باشند ژنراتور، آسانسور را پوشش نمی‌دهد.
