سیاست‌های نادرست دلیل ولنگاری بازار سیمان
به گفته رضا محتشمی‌پور، ، قائم‌مقام بورس کالای ایران پس از عرضه سنگین سیمان در هفته گذشته، آرامش نسبی به بازار برگشته و موضوع مهم، پایان انحصار خرید سیمان کشور با ثبت ۱۴۰۰ خریدار سیمان بر تابلوی بورس کالاست.
محتشمی پور در ابتدا به اوضاع بازار سیمان قبل از ورود به بورس کالای ایران اشاره کرد گفت: برای تحلیل بهتر بازار سیمان باید نگاهی به شرایط بازار قبل از ورود سیمان به بورس کالا داشت؛ برای مثال در سال ٩٩، قیمت سیمان درب کارخانه و باقیمت مصوب، حدود ١٧ هزار تومان بود اما این محصول در بازار بین ٣٠ تا ٤٠ هزار تومان به دست مصرف‌کننده رسید.
قائم‌مقام بورس کالای ایران افزود: هرچند سیمان توسط وزارت صمت و انجمن سیمان باقیمت مصوب درب کارخانه توزیع می‌شد ولی ولنگاری در نظارت پس از تحویل درب کارخانه و سو مدیریت موجب ایجاد رانت شد تا سیمان باقیمت‌های بسیار بالاتر به مصرف‌کننده برسد.
او تأکید کرد: درحالی که سیاست‌گذار خرسند بود در حال تنظیم بازار است و سیمان را باقیمت مصوب توزیع می‌کند اما این محصول هیچگاه باقیمت مدنظر سیاست‌گذار به مصرف‌کننده واقعی نرسید که در این زمینه گفته می‌شود فقط برای زمستان سال گذشته، توزیع ۶۰۰۰ میلیارد تومان رانت بین تعداد معدودی به دلیل فاصله قیمتی مصوب دولت باقیمت بازار رقم خورده که امیدواریم این ارقام صحیح نباشد.
قائم‌مقام بورس کالای ایران بابیان اینکه متأسفانه ولنگاری و عدم نظارت نهادهای مربوطه در بازار باعث توزیع رانت فراوانی به یک عده‌ای محدود شد، اظهار داشت: شرایط نامساعد بازار سیمان، آینه تمام نمای سیاست‌های نادرست و اصرار بر قیمت‌گذاری دستوری است.
محتشمی‌پور بابیان اینکه اما اوضاع بازار سیمان با ورود به بورس کالا در حال تحول و حمایت اصولی از تولیدکننده و مصرف‌کننده است، ادامه داد: واقعیت آن است که ناکارآمدی قیمت‌گذاری دستوری برای همگان نمایان شده و ورود کالاها به بورس‌های کالایی کارآمدترین مسیر برای رهایی از رانت‌های کلان در اقتصاد است. اگر به دنبال رفع گره‌های رشد تولید، سرمایه‌گذاری و احیای زیرساخت‌ها هستیم باید همه محصولات و شرکت‌های سیمانی وارد بورس کالا شوند که اگر تاکنون این اقدام به‌طور کامل انجام‌نشده به دلیل آن است که وزارت صمت وظایف خود را به‌خوبی انجام نداده است.
وی در خصوص طرح بحث‌های خروج معاملات سیمان از بورس کالا، گفت: درباره بحث خروج سیمان از بورس کالا، جلسات متعددی در هفته گذشته شکل گرفت و درنهایت در روز سه‌شنبه با حضور وزیر محترم صمت، تصمیم بر تداوم عرضه‌ها اتخاذ شد. در این میان برخی از معاونان وزیر صمت نسبت به موضوع عرضه در بورس سوالات و ابهاماتی داشتند که عمدتاً به علت عدم آگاهی از سازوکار بورس کالا بود.
به گفته محتشمی‌پور، پس از رفع ابهامات طرح‌شده، تقریباً تمامی معاونت‌ها و وزیر محترم بر عرضه سیمان در بورس کالا تأکید کردند.
قائم‌مقام بورس کالای ایران به عرضه اخیر سیمان اشاره کرد و گفت: در روز چهارشنبه شاهد عرضه بیش از ۷۳۰ هزار تن سیمان در بورس کالا بودیم که این رقم، بالاترین میزان عرضه از ابتدای ورود به بورس بود. موضوع مهم در خصوص عرضه اخیر این بود که در طول هفته‌های گذشته و با قطعی یا محدودیت‌های برق اعمال‌شده، تمام دستگاه‌ها در تلاش در جهت کسب میزان سیمان موجود در شرکت‌ها بودند که این میزان بر روی تابلوی بورس باعرضه صورت گرفته نمایش داده شد.
او تصریح کرد: در خصوص مدیریت تقاضا نیز در عرضه هفته گذشته اقداماتی صورت پذیرفت تا از بروز هیجانات در بازار جلوگیری شود که نهایتاً قیمت‌های معاملاتی در سطح مطلوبی نسبت به قیمت‌های اعلامی در بازار خارج از بورس کشف شد؛ چهارشنبه گذشته درنهایت بیش از ۵۰۰ هزارتن سیمان و شنبه این هفته نیز میزان ۷۷ هزار تن نیز از مازاد عرضه هفته قبل مورد معامله قرار گرفت.
قائم‌مقام بورس کالای ایران با اشاره به ایجاد آرامش نسبی بازار سیمان کشور پس از معاملات اخیر در بورس کالا گفت: تنها بستری که امکان نظارت دقیق و ارایه مشوق و تسهیلات برای شرکت‌های متعهد و منضبط را فراهم می‌کند، بورس کالای ایران است که در همین زمینه طبق هماهنگی‌ها، مقررشده است تا وزارت نیرو نسبت به تأمین برق شرکت‌های عرضه‌کننده در بورس اقدام نماید تا بتوان برای عرضه هفته‌های آینده نیز برنامه‌ریزی کرد؛ این دست اقدامات، شیوه‌ای صحیح برای تعادل بخشی به بازار و حمایت از تولیدکنندگان است.
به گفته محتشمی‌پور، پس از اعمال محدودیت‌های برق برای کارخانه‌های سیمان، بورس کالا در چند نامه و پیشنهاد بر لزوم سلف فروشی محصولات به‌منظور ایجاد اطمینان خاطر فعالان بازار از ادامه عرضه‌ها در آینده تأکید کرد که البته توجهی به این موضوع نشد؛ این در حالی است که در هیچ بستر دیگری امکان فروش سلف و مدت‌دار محصولات وجود ندارد.
وی به پایان انحصار خرید سیمان در کشور اشاره کرد و گفت: تا به امروز ۱۴۰۰ نفر از بورس کالا سیمان خریده‌اند که امکان خرید از ۱۰ تن به بالا برای همه به‌طور برابر فراهم است؛ این رویداد را در مقابل خرید عده‌ای خاص از درب کارخانه و باقیمت مصوب قبل از ورود سیمان به بورس قرار دهید تا تغییر شرایط بازار سیمان پس از ورود به بورس کالا نمایان شود. دستورالعملی در خصوص عرضه سیمان در بورس کالا در دست تدوین است که بر اساس آن، مقرر خواهد شد تا تمام فروش سیمان در داخل کشور از طریق بورس صورت پذیرد.
