ترس از تصویب طرح صیانت پشت درهای بسته

فائزه طاهری

تیرماه سال جاری، اخباری منتشر شد که بوی محدودیت در شبکه‌های اجتماعی را می‌داد؛ اخباری با عنوان طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» که البته کاربران را نه‌تنها خشنود نکرد، بلکه نگرانی‌ها را از اینکه قرار است با این طرح چه تغییری در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور‌ ایجاد شود، آشفته ‌و نگران کرد. این طرح از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطرح شد، هرچند به نظر می‌رسید پایه و ریشه آن مربوط به مجلس قبلی بوده و این رشته سری درازتر از یک طرح مطرح‌شده در عمر دو ساله مجلس داشته باشد و حاکمیتی بودن آن بیشتر به چشم می‌خورد. این طرح که با چکش‌کاری و تغییرات فراوان، از نمونه خام خود فاصله گرفت و عنوانش هم به «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» تغییر یافت، از سوی کاربران در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های شدید و انتقاد زیادی روبرو شد، هرچند که برخی نیز در همین شبکه‌های اجتماعی از جمله توییتر فیلترشده، به دفاع از آن پرداختند. 

محتوای کلی طرح، آن‌طور که طراحان و نمایندگان موافق عنوان کردند، به‌منظور دفاع از حقوق کاربران طراحی شده، با این هدف که شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی را به کسب مجوز از یک کمیسیون که مافوق کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات و حتی مرکز ملی فضای مجازی است، ملزم کند. مخالفان و قاطبه کاربران شبکه‌های اجتماعی در مقابل، تنها بوی محدودیت‌های بیشتر و فیلترینگ‌های شدیدتر را احساس کردند. با گذشت چند ماه از مطرح شدن اخبار اولیه طرح صیانت و تصمیم مجلس شورای اسلامی به بررسی طرح در کمیسیون تخصصی مشترک به جای صحن عمومی، هنوز وضعیت این طرح مشخص نیست و نمایندگان مجلس هر هفته، قول بررسی طرح را می‌دهند اما هنوز جلسه‌ای تشکیل نشده‌ است. در‌ حالی که به نظر می‌رسد اعضای این کمیسیون، بالاتفاق موافق طرح صیانت هستند و اگرچه در این چند ماه هم چند تن از نمایندگان مخالفت خود را به‌صورت علنی نسبت به طرح ابراز کردند، اما نماینده‌ای در کمیسیون تخصصی ندارند که این مخالفت را ابراز کند و ظاهرا، با وجود انتقادات فراوان به طرح صیانت، قرار است یک کمیسیون یک‌طرفه موافق، به بررسی و درنهایت تبدیل آن به قانون بپردازد. همچنین نمایندگان موافق و طراحان طرح، درحالی که در ابتدا در تلاش برای اقناع افکار عمومی نسبت به طرح بودند، عنوان کردند که اگرچه قرار نیست طرح به‌صورت علنی در مجلس بررسی شود، اما برای شفافیت بیشتر، این جلسات به‌صورت زنده پخش خواهد شد. حالا در اظهارنظری جدید، از  سوی نمایندگان این‌طور عنوان شده که چون مذاکرات کمیسیون چالشی‌تر و تخصصی‌تر است و ممکن است برای مردم خسته‌کننده باشد، مذاکرات ثبت و ضبط می‌شود و پس از حذف موارد زائد در اختیار افکار عمومی قرار می‌گیرد؛ موضوعی که بار دیگر مخالفت کاربران را برانگیخته و تصور می‌کنند قرار است درباره یکی از مهم‌ترین موضوعات مربوط به اینترنت و فضای مجازی که این روزها به مهم‌ترین جنبه زندگی‌شان هم تبدیل شده، پشت درهای بسته تصمیم‌گیری شود.