کالای لوکس یا تورم‌زده؟

مجید اعزازی

1-دکتر محمد طبیبیان، اقتصاددان در مطلبی که در فضای مجازی منتشر شده، مالیات از خانه‌های لوکس را بدون مبنا خوانده است؛ مالیات‌های بدون مبنایی که به جز قراردادن بار اضافه روی دوش مردم حاصلی ندارند. به گفته دکتر طبیبیان «مطالب پراکنده‌ای مطرح است برای دریافت مالیات از خانه‌های گران‌قیمت بدون توجه به اینکه تقصیری از خانه و صاحب‌خانه نیست. سی سال پیش، فردی منزلی خریده 10 میلیون تومان که امروز به دلیل نرخ تورم بالا شده است 15 میلیارد تومان؛ نه ارزش افزوده ایجاد شده نه ثروت واقعی خلق شده، به همین دلیل هم درآمد حقیقی صاحب‌خانه، یعنی قدرت خرید درآمد، هم برای اکثرمردم  کارمندان، کارگران، بازنشسته‌ها و صاحبان درآمد ثابت به دلیل تورم تنزل کرده... چون اقتصاد ارزش خلق نکرده، درآمد سرانه حقیقی هم رشد نکرده و این مالیات‌های بدون مبنا به جز قراردادن بار اضافی روی دوش مردم حاصلی ندارد.»

2- قرار است در سال جاری، بر اساس بودجه سال 1400، از خودرو‌ها و خانه‌های لوکس مالیات گرفته شود. سیاستی که از نظر اصولی درست و دقیق به نظر می‌رسد اما در واقعیت و در جغرافیای کنونی اقتصاد ایران اجرای آن با مشکلاتی مواجه است. بر اساس بودجه سال جاری، صاحبان خودروهای با ارزش بالای یک میلیارد تومان، مکلف به پرداخت مالیات تا پایان بهمن ماه هستند. همچنین، خانه‌های دارای ارزش بیش از 10 میلیارد تومان نیز در زمره خانه‌های لوکس به شمار می‌روند و باید نسبت به مازاد این مبلغ، مالیات پرداخت کنند. مالیاتی که البته بر اساس برخی محاسبات بسیار اندک است و فاصله زیادی تا نرم‌های جهانی دارد. در عین حال، همانطور که دکتر طبیبیان اشاره کرده‌اند، رشد قیمت خودروها و خانه‌های لوکس ناشی از جهش‌های تورمی سال‌های اخیر است و در عمل به کیفیت خودروها یا خانه‌های گران‌قیمت اضافه نشده است.

3-نگارنده این سطور، پیش از این در یادداشتی با عنوان«ماجرای مالیات از خودروهای لوکس» که در تاریخ 14 مرداد سال جاری در صفحه نخست «تعادل» منتشر شد، تصریح کرده بود که «خودرو یا خانه‌ای که حدود 3 سال پیش، در زمره کالاهای مصرفی و معمولی به شمار می‌رفت، هم‌اینک به مدد رشد سرسام‌آور نقدینگی به ورطه کالاهای لوکس پرتاب شده است و صاحب این کالاها، بدون اینکه تغییر خاصی در میزان حقوق و درآمدهای خود شاهد باشد، حالا باید مالیات‌های میلیونی به دولت بپردازد! و در همین حال، معلوم نیست تا چند ماه دیگر، خودرویی که هم‌اینک در زمره خودروهای معمولی به شمار می‌رود، به ناگهان و در پی یک جهش تورمی دیگر، به خودروی لوکس تبدیل نشود!» در یک مثال واقعی و موجود، یک باب خانه ویلایی قدیمی 250 متری در خیابان بهار شمالی در سال 1391 به قیمت 400 میلیون تومان خریداری شده است که هم‌اینک بیش از 16 میلیارد تومان قیمت دارد. طی 9 سال گذشته، نه‌تنها به ویژگی‌ها و امکانات خانه یادشده اضافه نشده، بلکه این خانه قدیمی و فرسوده، فرسوده‌تر نیز شده و هزینه تعمیر و نگهداری آن روی دوش صاحب‌خانه سنگینی می‌کند و عن‌قریب است که صاحب خانه عطای داشتن خانه‌ای مستقل را ببخشد و تن به مشارکت در ساخت دهد و پای بسازبفروش‌ها را به ملک خود باز کند.

4- بی‌گمان، فارغ از زمان نامناسب تدوین و اجرای مالیات از خانه‌های لوکس، در مصوبه یادشده تعریف دقیقی از خانه لوکس ارایه نشده و صرفا به تعیین کف قیمتی بسنده شده است. این در حالی است که کالاهای لوکس هم از نظر فنی و هم از نظر اقتصادی دارای تعاریف مشخصی هستند. در حال حاضر، آپارتمان‌ها و خانه‌های هوشمند و بهره‌مند از اینترنت اشیا در شهر تهران ساخته شده‌اند که احتمالا برخی از آنها زیر 10 میلیارد تومان قیمت دارند. اما با متر و معیار نمایندگان مجلس، این‌دسته از خانه‌ها، لوکس به شمار نمی‌روند و در عوض یک خانه ویلایی کلنگی که امکاناتی در حد امکانات 50 سال پیش دارد، لوکس به شمار می‌رود!