شاخص بازار مهندسی می‌شود؟

بازار سرمایه پس از رشد اخیری که داشت، از هفتم شهریورماه افت جدید خود را آغاز کرده و فعلاً نتوانسته است خود را به ثبات برساند. شاخص کل در این مدت نزدیک به 10 درصد افت کرده و حتی در معدود روزهای مثبتش، سهام اکثر شرکت‌ها هیچ رشدی را تجربه نکرده‌اند. در جریان معاملات روز دوشنبه یکی از عجیب‌ترین اتفاقات برای شاخص کل رقم خورد. دماسنج بازار سرمایه درحالی که در یک ساعت ابتدایی معاملات حدود 6 هزار واحد افت کرده بود، در پایان معاملات با رشد بسیار اندکی به کار خود پایان داد و اصطلاحاً مثبت شد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که فقط سهام بزرگ بازار دریکی، دو ساعت پایانی به محدوده‌های مثبت رسیدند و سهام کوچک اکثراً شرایط خوبی نداشتند. دراین‌بین، حدود 400 نماد در محدوده‌های منفی به کار خود پایان دادند و نزدیک به 280 نماد نیز مثبت شدند. این در حالی بود که اکثر این نمادها بین صفرتا مثبت یک معاملات خود را به پایان رساندند. رقم خوردن این اتفاقات شائبه مهندسی شاخص کل را بار دیگر تقویت کرده است.در این شرایط شاخص هم‌وزن نیز روز گذشته بیش از چهار هزار واحد افت کرد تا همانند اکثر روزها، تطابقی با شاخص کل نداشته باشد. آنچه مشهود بوده، این است که شاخص هم‌وزن بیشتر از شاخص کل وضعیت بازار سرمایه را مشخص می‌کند و از طرفی دیگر هم امکان دستکاری در آن وجود ندارد. شاخص هم‌وزن از 15 شهریورماه تاکنون بیش از 16 درصد افت کرده و دراین‌بین برخی از سهام کوچک نیز شرایطی حتی به‌مراتب بدتر از این را هم داشته‌اند. رقم خوردن این شرایط (مثبت بودن شاخص کل و منفی بودن شاخص هم‌وزن) برای اهالی بازار سرمایه موضوع تازه‌ای نیست. در تیرماه سال 99 نیز فعالان بازار با این رویداد مواجه شده بودند. در همان مقطع بود که بحث «شاخص دولت و شاخص ملت» میان سهامداران مطرح شد و اعتراضات زیادی را به همراه داشت.

در آن مقطع هم فعالان بازار معتقد بودند که دولت با چند سهام بزرگ و تأثیرگذار، شاخص کل را مثبت می‌کند و شاخص هم‌وزن که بهتر می‌تواند شرایط بازار را نشان بدهد، به حال خود رهاشده است. این روزها که بازهم شاخص کل مثبت می‌شود و سرمایه مردم در سهام مختلف روزبه‌روز کاهش می‌یابد، بار دیگر بحث «شاخص دولت و شاخص ملت» میان مردم رواج پیداکرده است. دراین‌بین، یک کاربر در توییتر نوشته: شاخص‌سازی‌های قبل از تو سوءتفاهم بود. همچنین کاربر دیگری نیز موضوع « مهندسی شاخص کل » را مطرح کرده و مدعی شده است: شاخص بازم مهندسی میشه؛ بذار بیاد پایین خب. سهام هرروز روبه پایین شاخص رنج.در شرایطی که مردم هرروز شاهد افت ارزش پول و از دست رفتن سرمایه‌شان هستند، مجید عشقی، رییس جدید سازمان بورس طی سخنانی، ایرادی را به کانال‌های مجازی وارد کرده و از مردم هم خواسته که به‌جای سرمایه‌گذاری مستقیم، به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس روی بیاورند.