چشم‌انداز بازار سرمایه تا پایان سال
ریزش بورس از مردادماه 99 آغاز شد و پس از گذشت نزدیک به 20 ماه، هنوز هم که هنوز است به‌طور کامل به اتمام نرسیده و بازار نتوانسته به شرایط عادی بازگردد.
در طول این مدت، بازار سرمایه افت و خیزهای زیادی را تجربه کرده و جلسات و دستورات مختلف هم نتوانسته کمکی به بهبود این بازار داشته باشد.
بازار سرمایه، آیینه تمام نمای اقتصاد کشور است. بر اساس اظهارنظرهای صورت گرفته، بیش از 50 میلیون ایرانی دارای کد بورسی هستند؛ آنها یا سهام عدالت دارند یا به شیوه مستقیم اقدام به خرید و فروش سهام شرکت‌ها در بورس می‌کنند.
طی سال‌های 99 و 1400، شاید افراد بسیار اندکی بوده‌اند که طعم ضرر و از دست دادن سرمایه خود را در این بازار نچشیده باشند. اتفاقات رخ داده و بازیچه قرار داده شدن روح، روان و البته سرمایه سهامداران؛ بورس را تبدیل به قتلگاه اعتماد مردم کرده که به شیوه‌های مختلف اتفاق افتاده است.
چه در دولت دوازدهم و چه در دولت سیزدهم، اقدامات و وعده‌های داده شده نتوانسته کمکی به حال و روز بازار سرمایه داشته باشد. سرمایه‌های مردم در چند ماه گذشته، هر روز بیشتر از دیروز آب شده و کسی هم در این میان پاسخگو نیست.
در اینکه افت و خیز، ذات بازارهای مالی بوده و در تمامی این بازارها اتفاق می‌افتد، هیچ شکی وجود ندارد اما مساله مطرح شده، شیوه افت بازار و البته تصمیمات عجیب و غریب از سوی برخی‌هاست؛ تصمیمات یک شبه و خلق‌الساعه که بدون در نظر گرفته شدن منافع سهامداران اتخاذ می‌شود، در این مدت حسابی صدای مردم را درآورده است.
در اینچنین شرایط، سهامداران انتظار دارند که دولت و مجلس با جدیت بیشتری پیگیر منافع آنها باشند و اجازه پایمال شدن حق آنها را ندهند.
وضعیت بورس چگونه است؟
بورس در شرایط ناپایداری به سر می‌برد؛ سهامداران به دلیل بی‌اعتمادی ایجاد شده، مثبت‌های احتمالی را فرصت خروج دانسته و با اولین عرضه صف‌های خرید اقدام به فروش سهام‌شان می‌کنند.
از ابتدای در هفته جاری، دماسنج بازار سرمایه از حوالی یک میلیون و 280 هزار واحد به سطح یک میلیون و 340 هزار واحد رسید تا رشد نزدیک به پنج درصدی را تجربه کند. شاخص کل بورس تهران که از اوایل شهریورماه 1400 وارد کانال نزولی شده بود، در معاملات روز یکشنبه موفق شد سقف این کانال نزولی را شکسته سهامداران را به ادامه روند خوش‌بین کند.
با این حال، در دقایق پایانی معاملات روز دوشنبه، اکثر نمادهای بازار با فشار فروش گسترده مواجه شدند و صف خرید نمادهای پالایشی هم که در واکنش به افزایش بهای نفت با افزایش تقاضا همراه بودند، عرضه شد.
مطابق با پیش‌بینی‌های انجام گرفته، معاملات روز سه‌شنبه با فشار فروش از سوی سهامداران حقیقی و حقوقی آغاز شد و تا پایان معاملات نیز ادامه داشت.
در ارزندگی اکثر سهام مختلف، هیچ شکی وجود ندارد. بر اساس نظرات کارشناسان، برخی از نمادها از لحاظ تکنیکالی و بنیادی به مناطق جذابی رسیده‌اند. همچنین پی برای سهام بنیادی نیز به سطوح ارزندگی رسیده و از شرایط خوبی برخوردار است. وجود ارزندگی و سود‌سازی بسیاری از شرکت‌ها، نمادهای آنها همچنان خریداری ندارند.
بورس بی‌توجه به تحولات
به بحث ارزندگی سهام بورسی، باید بحث قیمت‌های جهانی را نیز اضافه کرد. قیمت هر بشکه نفت برنت در روزهای گذشته حتی به سطح 130 دلار هم رسید که در نوع خود اتفاق منحصر به فردی است.
همچنین قیمت کامودیتی‌هایی از جمله روی، به بالاترین نرخ خود پس از سال 2006 رسیده و رشد عجیب قیمت مس و آلومینیوم نیز ادامه دارد.
در این شرایط اما، بورس تهران بدون توجه به نرخ‌های جهانی به روزهای بلاتکلیفی خود ادامه می‌دهد. به عقیده کارشناسان، بازار سرمایه همچنان منتظر تعیین تکلیف نرخ دلار است تا روند خود را در سال جدید مشخص کند.
چه سهامی رشد نمی‌کنند؟
پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت نیوز درباره وضعیت بازار سرمایه، می‌گوید: خبرهای مثبت همانند برجام باعث شد که روند معاملات مثبت شود. احتمالاً روزهای آینده روند بورس به همین شکل باشد، همچنین سهم‌های کوچک بازار شرایط متعادل و روبه بالایی دارند.
وی در ادامه یادآور می‌شود: حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز تأثیر مثبتی روی بازار و بسیاری سهم‌ها دارد و روند معاملات را افزایشی می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه چه سهامی تا پایان سال رشد نمی‌کنند اظهار می‌کند: برخی از سهام بورسی طی چند هفته اخیر هیچ تغییر قیمتی نداشته‌اند و به نوعی از دایره ارزش‌گذاری خارج شده‌اند. این سهام تا پایان سال رشد نمی‌کنند.
تأثیر حذف ارز 4200 تومانی چیست؟
موضوع حذف ارز 4200 تومانی دیگر موردی بود که باعث ایجاد نوسانات در برخی از گروه‌های بازار سرمایه شد. گروه‌های زراعتی، غذایی و دارویی؛ گروه‌هایی هستند که از حذف ارز ترجیحی سود می‌برند.
این گروه‌ها در روزهای گذشته با نوساناتی مواجه بودند و گروه زراعتی با افزایش تقاضای زیادی مواجه شد.
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه درباره تأثیر حذف ارز 4200 تومانی بر صنایع بورسی، اظهار داشت: حذف مشروط ارز ۴۲۰۰ تومانی در میان‌مدت گروه‌های روغن خوراکی، دارو و بخشی از صنایع غذایی و زراعت را سبزپوش می‌کند.
وی توضیح می‌دهد: این چهار صنعت بخشی از مواد اولیه خود را با ارز نیمایی تهیه می‌کنند. اما مکلف هستند که محصولات خود را به ارز ۴۲۰۰ تومانی بفروشند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه می‌دهد: با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی قیمت خرید مواد اولیه و فروش محصولات شرکت‌ها با ارز نیمایی تعیین می‌شود. در نهایت افزایش سودآوری شرکت‌ها را در پی دارد.
اشتیاقی تاکید می‌کند: حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی موجب افزایش صف‌های خرید در صنایع روغن خوراکی، دارو، غذایی و زراعت است.
وی اظهار می‌کند: دولت سالانه ۱۵ میلیارد دلار به ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص می‌دهد و این ارز موجب رانت می‌شود. دولت این ارز را توزیع می‌کند اما محصول با چند برابر قیمت به دست مصرف‌کننده می‌رسد و این مابه التفاوت موجب کسری بودجه می‌شود.
اشتیاقی تاکید می‌کند: با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کسری بودجه دولت کاهش پیدا می‌کند. در مقابل میزان عرضه اوراق بدهی و نرخ سود بانکی نیز کاهشی می‌شود که این موضوع برای کلیت بورس خوب است.
بورس تا پایان سال چه می‌شود؟
با تمامی این تفاسیر، حالا کمتر از 10 روز معاملاتی تا پایان سال 1400 باقی مانده است؛ یک سال سخت، پرحاشیه، پر تنش و پر افت و خیز برای سهامداران بورسی در حال اتمام است. در این شرایط سوالی که برای سهامداران به وجود آمده، این است که بورس در روزهای پایانی سال به کدام سو خواهد رفت؟
از شنبه تا دوشنبه هفته جاری، ارزش معاملات بورس به شکل قابل توجهی با رشد مواجه شد؛ به‌طوری که طی روزهای یکشنبه و دوشنبه، بیشترین ارزش معاملات خرد در چهار ماه اخیر به ثبت رسید. کارشناسان عقیده دارند که ارزش معاملات مقوله‌ای بسیار مهم برای بازار سهام به حساب می‌آید که افزایش و تثبیت آن در بالای پنج هزار میلیارد تومان، موجب آغاز روند صعودی بورس خواهد شد.
افزایش ارزش معاملات در روزهای گذشته، سیگنال بسیار مهمی برای فعالان بازار سرمایه است که آنها را نسبت به آینده بورس تا پایان 1400 امیدوار کرده. با این حال، عده دیگری از کارشناسان هم معتقدند که در هفته پایانی سال و با توجه به احتمال افزایش عرضه‌ها، افت اندک بورس دور از انتظار نیست.
محمدمهدی سماواتی، کارشناس بازار سرمایه درباره روند بورس، عنوان کرد: بورس فقط با خبر توافق رشد می‌کند. نوسانات بازارهای جهانی و اخبار داخلی هیجاناتی را متوجه بورس می‌کند و این ترکیب فعلاً اجازه تصمیم‌گیری به بازار را نمی‌دهد.
وی ادامه داد: شرایط تصمیم‌گیری در بازار وجود ندارد و متأسفانه اخبار نشان می‌دهد که نمی‌توان به توافق در آینده خیلی زود، امیدوار باشیم. در این مقطع، همه متغیرها روند هیجانی دارند و مردم اگر به دنبال خرید سهم هستند، کمی صبر کنند. البته من فروختن را هم به سهامداران توصیه نمی‌کنم.
