انفعال بایدن، عاملی برای شکست برجام؟
یک وبگاه تحلیلی امریکایی با بررسی نظر کارشناسان و مقامات غربی و با توجه به تحولات اخیر در رایزنی‌ها پیرامون سرنوشت توافق هسته‌ای، به موضوع وقفه در مذاکرات وین پرداخته و «انفعال» دولت جو بایدن را دربرگیرنده خطر بالقوه شکست مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای دانست.
وبگاه تحلیلی دیپلماتیک در گزارشی درباره احیای توافق هسته‌ای نوشت: مقامات اروپایی و کارشناسان در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای هشدار می‌دهند که اگر توافق هسته‌ای به زودی احیا نشود، جهان با شتاب به سمت بحرانی در زمینه برنامه هسته‌ای ایران پیش می‌رود. دیپلماتیک ادامه داد: مقامات فعلی و پیشین اروپایی ابراز نگرانی کرده و هشدار داده‌اند که امریکا ممکن است با احتیاط سیاسی در زمینه مساله‌ای که تا حد زیادی نمادین است، موفق به احیای توافق هسته‌ای نشود. یک دیپلمات اروپایی که در جریان مذاکرات بود، گفت: هر روزی که بدون دست یافتن به توافق سپری می‌شود، خطر از دست دادن همه‌چیز به طرز قابل توجهی افزایش می‌یابد. این مقام اروپایی با اشاره به امریکا و ایران گفت: آن طور که من می‌بینم، هر دو طرف مسیر جداگانه‌ای را می‌روند و فاصله در حال کمتر شدن نیست. در این گزارش همچنین آمده است: خاویر سولانا، مدیرکل پیشین ناتو و کارل بیلت، نخست‌وزیر پیشین سوئد این هفته در واشنگتن پست نوشتند که «بایدن باید به‌طور جدی هزینه‌های انفعالش در قبال ایران را بپذیرد و راهی رو به جلو بیابد یا اینکه خود را در درگیری دیگری خواهیم یافت که هیچ کسی آن را نمی‌خواهد.»
دیپماتیک نوشت: سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه روز ۱۹ مه در یک کنفرانس خبری گفت، «توافق پیش‌نویس در زمینه از سرگیری پایبندی به برجام دو ماه است که آماده شده. به همین دلیل است که مذاکره‌کنندگان تروئیکای اروپا [فرانسه، آلمان و انگلیس] وین را ترک کردند، آنها متقاعد شده بودند که [توافق] می‌تواند ظرف مدت کوتاهی نهایی شود». به گفته او، « اگرچه [مذاکرات] به خاطر مساله‌ای با وقفه مواجه شده که بین امریکا و ایران است و به برجام مربوط نیست». او افزود: ما از تمامی طرفین می‌خواهیم رویکردی مسوولانه در پیش بگیرند و فورا تصمیمات لازم را برای نهایی‌سازی توافق اتخاذ کنند. اینکه فکر کنیم توافق می‌تواند به‌طور نامحدود روی میز بماند، اشتباهی جدی و خطرناک خواهد بود.
در ادامه گزارش دیپماتیک آمده است: با وجود اینکه متن توافق پیش‌نویس درباره احیای توافق هسته‌ای نهایی شده در نظر گرفته می‌شود، مذاکرات بر سر احیای توافق از مارس بر سر درخواست ایران برای خارج کردن نام سپاه پاسداران از «فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی» امریکا، به بن بست رسیده است. بنا بر گزارش‌ها، دولت امریکا گفته بود تنها در صورتی حاضر به انجام دادن این کار خواهد شد که ایران با یک کار غیر هسته‌ای دوسویه توافق کند، مثلا اینکه دو طرف توافق کنند مقامات پیشین یک‌دیگر را هدف قرار ندهند.
این گزارش می‌افزاید: انریکه مورا، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده آن در مذاکرات وین هفته گذشته برای مطرح کردن پیشنهادهایی در زمینه عبور از این بن بست، به ایران سفر کرد. به گفته منابع مطلع، یکی از پیشنهادهایی که مورا مطرح کرد، این بود که پس از به سرانجام رساندن احیای توافق هسته‌ای، درباره موضوع حذف نام سپاه پاسداران از این فهرست مذاکره شود. یکی از کارشناسانی که با اعضای مختلف مذاکرات رایزنی دارد، روز جمعه (۲۰ مه) گفت که پس از سفر این مقام اتحادیه اروپا به تهران، سیگنال‌های مثبتی از ایران دریافت کرده است. این کارشناس که نمی‌خواست نامش فاش شود، گفت که او مطلع شده است ایرانی‌ها ممکن است پس از اجرایی شدن بازگشت دوجانبه امریکا و ایران به پایبندی کامل به توافق، مایل به بررسی پیشنهادی برای حل کردن مساله سپاه پاسداران باشند.
وبگاه تحلیلی دیپماتیک در ادامه آورده است: اما یک دیپمات اروپایی که پیش‌تر نظرات او مطرح شد، در پاسخ به این سوال که چه نظری درباره این سیگنال‌های مثبت دارد، گفت که متاسفانه این ساده‌انگاری بیش از حد است و او نسبت به این موضوع بدبین است. به گفته او، «این لزوما دلیلی برای خویش‌بینی بیش از حد نیست». کارشناس دیگری که در جریان رایزنی‌های مورا در ایران بود، به شرط فاش نشدن نامش نتیجه را «بدون پیشرفت تلقی کرد».
در این گزارش همچنین آمده است: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته اعلام کرد که ایران ۴۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد را انباشته کرده است. کارشناسان در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای ارزیابی کرده‌اند که این موضوع به معنای این است که اگر ایران بخواهد، می‌تواند مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید یک بمب را در مدتی کمتر از دو هفته در سطح بالاتری غنی‌سازی کند. کلسی دِیونپورت، مدیر بخش سیاست‌های منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای در انجمن کنترل تسلیحاتی به دیپلماتیک گفته است، «خطر ماجرا این است که برنامه غنی‌سازی ایران تا حدی پیش رفته است که زمان گریز آن می‌تواند غیرقابل تشخیص باشد». به گفته او، «من فکر می‌کنم احتمال اینکه ایران گامی قطعی به سوی تسلیحات هسته‌ای بردارد، وجود ندارد اما امریکا و اسراییل احتمالا مایل به کنار آمدن با این خطر باشند.»
دیپلماتیک می‌نویسد: انتظار می‌رود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش فصلی‌اش درباره برنامه هسته‌ای ایران را اوایل هفته آتی منتشر کند که پیش از آغاز نشست شورای حکام در ۶ ژوئن خواهد بود. علاوه بر این، رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران و مذاکره‌کننده امریکا در مذاکرات وین قرار است چهارشنبه ۲۵ مه، در جلسه توجیهی کمیته روابط خارجی سنای امریکا درباره امور مذاکرات برجامی[توافق هسته‌ای] شرکت کند.
در ادامه این گزارش آمده است: دیونپورت می‌گوید، سریع‌ترین و موثرترین راه قابل راستی‌آزمایی بازگردانی برنامه هسته‌ای ایران از طریق بازگشت امریکا و ایران به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای خواهد بود، پیش از آنکه کار از کار بگذرد. او می‌گوید، «بهترین گزینه ممکن بازگردانی برنامه هسته‌ای ایران و برقراری دوباره بازرسی‌های سرزده در اسرع وقت است. تنها راه این کار هم احیای توافق هسته‌ای است». او گفت، «انفعال دولت بایدن این فرصت مهم برای به عقب بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران را به خطر می‌اندازد». طبق گفته او، « آنها اجازه می‌دهند که راهنمایشان در تصمیم‌گیری، سیاسی‌کاری و نه سیاست‌های موثر در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای باشد. تهدید هسته‌ای همچنان افزایش خواهد یافت، مگر روندی معقول‌تر را در پیش بگیرند».
