تورم دوجانبه اقتصادی

جمشید عدالتیان

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که امروز بسیاری از دولت‌ها در کشورهای توسعه یافته در رابطه با آن به جمع‌بندی رسیده‌اند این است که بحث حمایت‌های اقتصادی باید به شکلی کوتاه‌مدت یا محدود انجام شود. در واقع در این تردیدی وجود ندارد که در جامعه اقشار کم‌درآمدی وجود دارند که دولت باید از آنها حمایت کند، این موضوع در رابطه با اقتصاد ایران نیز صادق است و با توجه به مشکلات و محدودیت‌هایی که برای اقتصاد ما وجود داشته، این حمایت به شکلی قوی‌تر نیز باید برنامه‌ریزی شود اما در عین حال توجه به زیرساخت‌های تصمیم‌گیری نیز اهمیت فراوانی دارد. در واقع مانند مثال ماهی و آموزش ماهی‌گیری، ما باید در بلندمدت تصمیم بگیریم که قصد داریم با چه شیوه‌ای از مردم حمایت کنیم. اگر صرفا بنا باشد با شیوه‌هایی چون حمایت نقدی مستقیم و غیر مستقیم یا حمایت‌های کالابرگی این شیوه ادامه پیدا کند، برای سال‌های طولانی دولت باید این شیوه‌ها را در دستور کار قرار دهد اما اگر به سمت رشد اقتصادی مثبت و بزرگ شدن اقتصاد کشور حرکت کنیم، آنگاه شرایط متفاوت می‌شود.

به عبارت دیگر وقتی تولید رونق بگیرد، میزان بیکاری جامعه نیز پایین می‌آید و به این ترتیب تعداد خانوارهایی که برای گذران امور نیاز به حمایت‌های دولتی دارند کمتر می‌شود. جدای از آن بهبود وضع تولید به افزایش قدرت اقتصادی کشور نیز منجر می‌شود، یعنی در صورتی که فشاری مانند تحریم به وجود‌ آید، یک اقتصاد قدرتمند توان مقاومت بیشتری در برابر آن خواهد داشت. 

همین موضوع باید در سیاست‌های اجرایی نیز دیده شود. برای مثال این درست است که جامعه به دلیل بالا رفتن تورم، قدرت خرید خود را از دست داده و نیاز به دریافت حمایت‌های دولتی دارد اما در عین حال باید توجه داشت که تولیدکنندگان نیز با افزایش تورم مواجه شده و تحت فشار قرار گرفته‌اند و باید شرایط آنها نیز به شکل دقیق مورد ارزیابی قرار بگیرد. در چنین فضایی یک موضوع بسیار مهم را نباید فراموش کرد و آن حمایت از طرف تولید است. یعنی هرچند بر روی مردم فشار جدی وجود داشته اما افزایش قیمت‌ها فشار سنگینی را نیز بر سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان وارد کرده که این موضوع نیز باید در سیاست‌های اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.  تولید موتور محرکه اقتصاد است و اگر کشوری بخواهد برای رسیدن به اهداف کلان خود برنامه‌ریزی کند، باید تلاش کرد که مسیر برای تولید هموار شود. به این ترتیب در شرایط فعلی، دولت باید تورم را هم در بین مصرف‌کننده و هم در بین تولیدکنندگان رصد کند و برای آنکه میزان آسیب‌های اقتصادی در آینده محدود شود، از توان تولید و افزایش رشد اقتصادی پاسداری کند.