پافشاری برای رانت بیشتر در عرضه خودرو

عرضه خودرو در بورس کالا هزار و یک مزیت دارد که این روزها شورای رقابت پا بر روی این مزایا گذاشته تا سودی از قیمت‌گذاری دستوری خودرو داشته باشد. اولین‌بار وزارت صمت مخالف عرضه خودرو در بورس کالا بود که تلاش‌های بسیار زیادی برای لغو عرضه خودرو در بورس کالا کرد که هیچ یک به نتیجه نرسیده واکنون وزارت صمت وارد شده و هر روز مخالفت خود را با عرضه خودرو در بورس کالا اعلام می‌کند.

روز یکشنبه نامه‌ای از سوی رییس شورای مرکز ملی رقابت به مجید عشقی، رییس سازمان بورس ارسال شد؛ این نامه دیروز ظهر رسانه‌ای شد و همین موضوع جو منفی به کلیت بازار داد. بر اساس ماده 18 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی؛ دولت مکلف است که کالاهای پذیرفته شده در بورس را از نظام قیمت‌گذاری خارج کند.

تنها دو خودرو در بورس عرضه شود!

رییس شورای رقابت در نامه‌ای به رییس سازمان بورس، عرضه خودرو در بورس کالا به جز خودروهای هایما و تارا را غیرقانونی اعلام و تاکید کرد که عرضه خودرو باید طبق روال قبلی صورت گیرد.

سید محمدرضا سید نورانی رییس شورا و مرکز ملی رقابت در نامه‌ای به مجید عشقی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن اعلام اینکه عرضه خودرو در بورس کالا به جز خودروهای هایما و تارا، مجاز نیست تاکید کرد که عرضه خودرو باید بر اساس روال قبل صورت گیرد.

در نامه نورانی که دوم بهمن ماه صادر شده، آمده است: پیرو عرضه برخی خودروها در بورس کالا به اطلاع می‌رساند مدت مصوبه شصت و سومین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی مورخ ۲۸/۷/۱۴۰۰ در خصوص تنظیم بازار خودرو یک سال بوده است. بدیهی است با انقضا این، مدت مصوبات قبلی شورای رقابت در این زمینه به خودی خود مبنای عمل بوده و باید اجرایی می‌شده است. بر این اساس مطابق مصوبات ۴۲۰، ۴۴۲، ۴۶۲ و ۴۶۸؛ بازار خودروهای انحصاری شامل کلیه خودروهای سواری دو شرکت ایران خودرو و سایپا به جز دو خودروی هایما و تارا است و عرضه آنها باید طبق روال پیشین و مطابق با مصوبات ۴۱۴ و ۴۲۰ صورت گیرد قیمت این خودروها نیز باید بر اساس مصوبات ۱۴۸ ۴۴۲ طبق فرمول Price Cap محاسبه گردد فلذا عرضه خودروهای خانواده دنا، پژو ۲۰۷ و شاهین در بورس کالا مجاز نیست. شایان ذکر است شورای رقابت با تشکیل کارگروه تخصصی خودرو موضوع بازبینی دستورالعمل‌های بازار خودرو را در دستور کار قرار داده است و در صورت تصویب مصوبه جدید در این زمینه جهت اجرا ابلاغ خواهد شد.

وزیر اقتصاد نیز دیروز به این نامه واکنش نشان داد و در جمع خبرنگاران گفت: مجوز عرضه خودرو در بورس کالا توسط شورای عالی بورس داده شده است. نامه شورای رقابت در شورای عالی بورس مطرح و در این زمینه تصمیم‌گیری خواهد شد. همچنین با شورای رقابت نیز صحبت شده تا تعارضی در تصمیمات ایجاد نشود.

پیش‌تر نیز وزیر اقتصاد از عرضه خودرو در بورس کالا حمایت کرده بود و در این بین خودروسازان نیز موافق عرضه خودرو در بورس کالا هستند و در این سود کسانی که از عرضه خودرو در بورس کالا به خطر می‌افتد مخالف این عرضه هستند.

زیان برای مردم

اگر گذشته بازار خودرو را نگاه یا بررسی کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که قیمت‌گذاری شورای رقابت برای مردم و کارخانجات زیان سنگینی دارد؛ در حال حاضر قیمت خودرو براساس تقاضای مردم در بورس کالا تعیین می‌شود اما پیش از این شورای رقابت با قیمت‌گذاری خاص خود باعث شده که تنها یک عده خاص بتوانند خودرو بخرند. قیمت‌گذاری دستوری و سفت و سخت نه تنها نتوانسته بازار خودرو را نجات داده بلکه باعث زیان انباشته ۱۵۰ هزار میلیاردی برای خودروسازان شده است.

زیان سنگین برای خودروسازان

مجید عشقی درباره زیان انباشته صنعت خودروسازی گفته بود که: یقیناً انباشت زیان ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی خودروسازان قابل ادامه نبود چراکه این صنعت در صورت ادامه روند قبل، حتماً با یک توقف تلخ مواجه می‌شد. تداوم روند قبلی امکانپذیر نیست و از سویی دیگر با نیش و کنایه دستگاه‌ها به یکدیگر این صنعت اصلاح نمی‌شود بلکه باید با برنامه‌ریزی به فکر اصلاح آن بود.

به گفته رییس سازمان بورس، طبق محاسبات از ۸۵ میلیون نفر جمعیت کشور ۷۳ میلیون نفر به دلایل مختلف از جمله اینکه صاحب خودرو یا زیر ۱۸ سال هستند، نمی‌توانستند در قرعه کشی خودرو شرکت کنند. از ۱۲ میلیون نفر باقی مانده ۱۰ میلیون نفر شرکت کردند. این یک لاتاری ملی به تمام معنا است. در یک بخت آزمایی می‌خواهیم خودرو بفروشیم که یک توزیع رانت بی‌هدف است. این فرآیند غیر از تبعات اقتصادی باید از نظر علمی بررسی شود که چه تبعات اجتماعی دارد که یک دفعه ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کشور را درگیر لاتاری می‌کنیم و کلاً ۲۰ هزار خودرو دست مردم می‌دهیم.

عرضه خودرو در بورس کالا دوربرگردان ندارد

امیر مهدی صبایی مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس گفت: طبق قانون بازار اوراق بهادار، شورای عالی بورس بالاترین رکن بازار سرمایه است و تصویب سیاست‌های کلان بازار سرمایه را به عهده دارد. یکی از وظایف این شورا تعیین خط‌مشی و تدوین قانون و مقررات مربوطه است و کلیه مصوبات شورای عالی بورس برای بورس‌ها لازم‌الاجرا است.

وی افزود: عرضه خودرو در بورس کالا یکی از مصوبات شورای عالی بورس است و بورس کالا موظف است تا در چارچوب این مصوبه رفتار کند. لذا ضمن احترام به جایگاه شورای رقابت، بورس کالا تابع مصوبات شورای عالی بورس است.

صبایی در ادامه بیان کرد: ضمن اینکه این برای اولین‌بار نیست که در خصوص عرضه یک محصول یا تعیین قیمت پایه آن بین شورای رقابت و بورس اختلاف نظر وجود دارد؛ لذا در این مورد (عرضه خودرو در بورس کالا) کمافی‌السابق با رویکرد حمایت قاطع از حقوق سرمایه‌گذاران، به طریق اولی تابع قوانین و مصوبات شورای عالی بورس هستیم.

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس در پایان خاطرنشان کرد: هر گونه ملاحظه‌ای در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا صرفا در شورای عالی بورس قابل بررسی است.

عرضه خودرو مانعی ندارد

محسن علیزاده، عضو کمیسیون اقتصادی و عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس با اشاره به عرضه‌های خودرو در بورس کالا گفت: نه تنها عرضه خودرو در بورس کالا طبق روال در حال انجام است، بلکه بیشتر از گذشته هم باید صورت گیرد.

علیزاده با اعلام اینکه هیچ سازمان و نهادی نباید مانع عرضه خودرو در بورس کالا شود، بیان کرد: عرضه‌ها طبق قانون مشخص شده است. بنابراین، انتظار این است که وزارت صمت تمام خودروهای تولیدی را در بورس کالا عرضه کند. به گفته نماینده مردم سپیدان و بیضاء، شاید در روزهای نخست عرضه خودرو در بورس، قیمت کشف شده و قیمتی که در کارخانه عرضه می‌شده متفاوت باشد اما در نهایت این عرضه باعث تعدیل قیمت‌ها می‌شود. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: عرضه‌ها در بورس طبق قانون باید ادامه داشته باشد.