خریداران خودرو به بورس مابه‌التفاوت می‌دهند؟
عرضه خودرو در بورس همچنان محل بحث است. در حالی که یک مسوول می‌گوید این عرضه متوقف‌شده، مسوول دیگری آن را تکذیب می‌کند. به نظر می‌رسد همچنان مردم در تله تصمیم‌های متناقض گیر کرده‌اند.
برخی اظهارنظرها از سوی شورای رقابت و همچنین عرضه نشدن خودرو در بورس کالا طی دو ماه گذشته شائبه‌هایی را در مورد احتمال توقف عرضه خودرو در بورس ایجاد کرده بود که آخرین اظهارنظر وزیر اقتصاد در این مورد، ماجرا را شفاف کرد.
بر اساس گزارش ایسنا آخرین تصمیمی که سال قبل و پس از کشمکش‌های فراوان بین شورای عالی بورس و شورای رقابت در مورد عرضه خودرو در بورس کالا گرفته شد، از ادامه عرضه این محصول در تالار شیشه‌ای حکایت داشت؛ هرچند این ماجرا مخالفت‌های زیادی داشت.
به‌طوری که در ابتدا وزارت صمت و پس از آن شورای رقابت مخالف عرضه خودرو در بورس بودند. دلیل آن هم این بود که شورای رقابت خودرو را محصولی انحصاری تشخیص داد و بر این باور بود که جای محصول انحصاری در بورس نیست. در هر صورت شورای عالی بورس در آخرین جلسه خود به این نتیجه رسید که عرضه‌ها باید ادامه پیدا کند.
پس از همه این ماجراها و زمانی که اعلام شد خودرو به بورس برگشته، ایران‌خودرو ۲۵ بهمن پارسال برنامه عرضه محصولات خود در بورس کالا را منتشر کرد اما تا پایان سال تعهدی نصفه و نیمه به این برنامه داشت و بسیاری از خودروهایی که وعده داده بود در بورس عرضه نشدند. از ابتدای سال جاری تاکنون هم هیچ خبری از عرضه خودرو در بورس کالا به گوش نرسیده است.
در چنین شرایطی، اسماعیل شجاعی سخنگوی شورای رقابت به ایسنا اعلام کرد که عرضه خودرو در بورس کالا متوقف شده و این توقف قطعی است. عرضه خودرو در بورس کالا به مجوز شورای رقابت نیاز داشت و از آنجا که مجوز اخذ نشده بود، این تصمیم از نظر شورای رقابت غیرقانونی بود.
همچنین سپهر دادجوی‌توکلی مدیر روابط عمومی شورای رقابت ضمن بیان اینکه در مورد موضوعات مختلف باید بررسی شود که حدود اختیار شورای رقابت چقدر است، عنوان کرد: حدود اختیار شورای رقابت به حدی نیست که تعیین کند کدام کالا در کدام بازار عرضه شود اما در مورد خودرو موضوع مهم این است که شورای رقابت دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری را تدوین کرده است که در این دستورالعمل جایی برای عرضه خودرو در بورس دیده نشده است. شورای رقابت سیاست‌گذار صنعت خودرو نیست و فقط به تعیین دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو وارد شده است. از این دستورالعمل می‌توان تفسیرهای متفاوتی ارایه کرد.
در نهایت سیداحسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در اظهارنظری در مورد خبر منتفی شدن عرضه خودرو در بورس کالا از سوی شورای رقابت تاکید کرد که در اطلاعیه شورای رقابت چنین چیزی وجود ندارد.
با این حال، همچنان اطلاعیه‌ای مبنی بر عرضه خودرو در بورس کالا منتشر نشده است و باید منتظر ماند و دید قرعه نخستین عرضه در سال جاری به نام کدام خودرو خواهد افتاد.
آغاز فروش دوباره خودرو در بورس؟
وزیر اقتصاد منتفی شدن عرضه خودرو از طریق بورس کالا را تکذیب کرد. سال گذشته با وجود مخالفت‌ها و کش‌و‌قوس‌های زیاد در نهایت بیش از ۳۴ هزار خودرو از طریق بورس کالا به مردم فروخته شد. مخالفان از جمله «لطف‌الله سیاهکلی» نماینده مردم در مجلس بر این باور بودند که ایده عرضه خودرو در بورس من‌درآوردی است و فروش مزایده‌ای خودرو باعث افزایش قیمت آن خواهد شد و فروش با این سازوکار شفافیتی هم ایجاد نمی‌کند.
از سوی دیگر، موافقان و طراحان ایده از جمله «مجید عشقی» رییس سازمان بورس معتقد است که عرضه خودرو از طریق بورس کالا نه‌تنها به شفافیت این بازار کمک می‌کند بلکه قیمت را به تعادل می‌رساند و در نهایت به نفع خودروساز و سهامدار خواهد بود و حتی اعلام شد که در مقطعی که عرضه خودرو در بورس متوقف شده بود، شورای رقابت باید زیان آن را به سهامداران بپردازد. طبق آخرین گفته‌های رییس سازمان بورس در تاریخ ۲۲ اسفند ماه سال گذشته عرضه خودرو در بورس ادامه خواهد داشت و به دلیل اینکه ایران‌خودرو طبق تعهدات خود محصولات را در بورس عرضه نکرد با این شرکت برخورد خواهیم کرد.
اما ۱۶ فروردین ماه امسال یعنی پس از گذشت حدود سه هفته سخنگوی شورای رقابت به ایلنا اعلام کرد که به‌طور کلی عرضه خودرو در بورس منتفی شده است و از سه ماه گذشته منتفی بودن عرضه خودرو در بورس قطعی شده بود.
در این باره دیگر بحثی وجود ندارد چراکه همه متوجه شده‌اند که فروش خودرو در بورس کالا به زیان مصرف‌کننده است و تنها آورده‌ای برای دولت داشت و بورس و وزارت صمت حق تصمیم‌گیری درباره عرضه خودرو به این شکل را نداشت و آنها تصمیم غیرقانونی گرفته بودند.
در حالی که از اعلام خبر کمتر از دو هفته می‌گذرد، وزیر اقتصاد این اظهارات شورای رقابت را تکذیب کرد.
سیداحسان خاندوزی به ایلنا درباره این موضوع و اعلام خبر منتفی شدن عرضه خودرو در بورس کالا از سوی شورای رقابت تاکید کرد: در اطلاعیه شورای رقابت چنین چیزی وجود ندارد.
ماجرای مابه‌التفاوتی که از مشتریان خودروی بورسی اخذ می‌شود
در حالی موعد تحویل برخی خودروهایی که در بورس کالا عرضه شده بود به خریداران نزدیک است که برخی از این افراد از لزوم مبلغی تحت عنوان «مابه‌التفاوت» گلایه دارند؛ موضوع مهمی که هرچند در اطلاعیه‌های عرضه به آن اشاره شده بود، اما همچنان پر از ابهام است.
زمزمه‌های عرضه خودرو در بورس کالا از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ به گوش رسید تا اینکه در دومین ماه از سال ۱۴۰۱ این موضوع به تحقق پیوست و پس از آن شاهد عرضه انواع خودرو کم‌تیراژ یا پرتیراژ در بستر بورس کالا بودیم. عرضه‌هایی که شمارش معکوس برای تحویل آنها آغاز شده است و خریداران آماده تحویل گرفتن سفارش خود هستند.
در چنین شرایطی برخی از این افراد در حساب کاربری که در سامانه خودروسازها ایجاد کرده بودند با پیامی مواجه شدند که برای تحویل گرفتن خودروی خود باید مبلغی را به عنوان مابه‌التفاوت پرداخت کنند.
طبق این پیام، مبلغ مذکور از مواردی همچون مبلغ جدید بیمه شخص ثالث، مبلغ جدید ماده ۱۰ قانون ساماندهی، مبلغ جدید ماده ۲۸ و مبلغ جدید مالیات ماده ۳۰ تشکیل شده است. جمع این موارد تبدیل به مبلغی شده که قابل توجه است. اما ماجرا چیست؟ برای بررسی این موضوع باید به اطلاعیه‌های عرضه خودروها برگردیم، در برخی از این اطلاعیه‌ها این موضوع ذکر و اشاره شده بود که «پرداخت هزینه‌های مربوط به مالیات بر ارزش‌افزوده، عوارض، شماره‌گذاری، بیمه شخص ثالث و سایر هزینه‌های مرتبط توسط خریدار الزامی بوده و در صورت تغییر هر یک از موارد در زمان صدور حواله، خریدار موظف به پرداخت مابه‌التفاوت است.»
اما ابهامی که در این میان وجود دارد این است که طبق گفته خریداران خودرو، به غیر از مابه‌التفاوت بیمه شخص ثالث سایر مبالغ تفاوتی نداشته و خریداران تا زمانی که مبالغ موارد مذکور را پرداخت نمی‌کردند موفق به تشکیل پرونده نمی‌شدند. بنابراین باید این موضوع از سوی خودروسازان روشن شود که مبلغ مابه‌التفاوت بر چه اساسی از خریداران اخذ می‌شود؟
