زنگ خطر ضدانحصار به صدا درمی‌آید!
گلناز پرتوی مهر|
رییس آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) هشدار داد که اتحادیه اروپا با شرایط چالش‌برانگیزی مواجه است؛ زیرا قیمت‌های انرژی در سراسر این اتحادیه در آینده به‌طور قابل‌توجهی افزایش خواهد یافت. بر اساس اظهارنظر رییس آژانس بین‌المللی انرژی، دیگر هرگز قیمت گاز مانند قبل از تحریم‌های روسیه نخواهد بود؛ ازاین‌پس گاز ارزانی وجود نخواهد داشت و انرژی اروپا در آینده گران‌تر از گذشته و به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از رقبای اقتصادی آن خواهد بود.
مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی نیز نسبت به کمبود احتمالی انرژی در زمستان 2023 در اتحادیه اروپا به دلیل حجم نسبتاً کم گاز طبیعی مایع جدید (LNG) در بازار و افزایش تقاضای چین هشدار داده بود.
نکته شایان توجه آنکه که حتی با وجود تلاش‌ها برای توسعه میادین جدید گازی، عملیاتی شدن آنها، نیازمند صرف سال‌ها زمان است. در همین راستا، کاهش مصرف گاز و افزایش تولید انرژی تجدیدپذیر، باید سریع‌تر گسترش یابد.
فرشید فرحناکیان، کارشناس حقوق نفت و گاز، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار کرد: در تابستان 2022 به دلیل نگرانی‌ها در مورد آینده تأمین انرژی روسیه در پی تحریم‌های غرب علیه مسکو، قیمت گاز اروپا حتی از اوج قیمت تاریخی خود، 345 یورو در هر مگاوات ساعت نیز بالاتر رفت. درعین‌حال، بر اساس آخرین داده‌ها، اتحادیه اروپا همچنان بزرگ‌ترین واردکننده سوخت‌های فسیلی از روسیه باقی‌مانده است. بر اساس گزارش مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA)، اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین خریدار زغال‌سنگ، نفت و گاز روسیه بوده است.
وی تصریح کرد: نکته حائز اهمیت آن است که افزایش واردات انرژی اتحادیه اروپا از روسیه، با وجود تحریم نفت خام و زغال‌سنگ دریایی روسیه و همچنین تعیین سقف قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی برای روسیه انجام‌شده است.
قیمت، مساله اصلی در خرید مشترک گاز است. یکی از اهداف خرید مشترک، پایین نگه‌داشتن قیمت گاز با خرید حجم زیادی است. قیمت گاز طبیعی اکنون بسیار پایین‌تر از یک سال پیش است. بااین‌حال، اتحادیه اروپا باید گاز زیادی خریداری کند و چنین خرید عمده‌ای ممکن است قیمت‌ها را بسیار بالاتر ببرد.
وی بیان داشت: اخیراً کشورهای عضو اتحادیه اروپا توافق کردند که درزمینه خرید مشترک گاز طبیعی و سایر سوخت‌ها با یکدیگر همکاری کنند. بدین‌ترتیب، اروپا اولین گام خود را در جهت ایجاد یک کارتل خریداران برداشته است؛ این اقدام با هدف کاهش قیمت منابع انرژی انجام می‌شود.
به گفته وی، اتحادیه اروپا انتظار دارد که اولین قرارداد با تأمین‌کنندگان، در ماه ژوئن 2023 به امضا برسد.
اتحادیه اروپا با راه‌اندازی نخستین مناقصه برای فروشندگان در این ماه، نخستین گام را به عنوان گروه خریداران گاز برخواهد داشت. این مناقصه پس از ماه‌ها مذاکره درباره بهترین راه خرید گاز طبیعی برای این بلوک به‌نحوی‌که از ایجاد رقابت میان ۲۷ کشور عضو آن در خرید و پر شدن جیب فروشندگان، اجتناب شود، برگزار خواهد شد.
فرحناکیان گفت: تهاجم روسیه به اوکراین، منجر به احیای طرح قدیمی شکل‌دهی به یک کارتل قدرتمند از خریداران گاز طبیعی شده است؛ هرچند که تلاش‌های گذشته برای راه‌اندازی یک سیستم مشترک خرید گاز در اروپا با شکست مواجه شده است.
وی ادامه داد: این نگرانی وجود دارد که طرح کارتل خریداران، با قانون رقابت اتحادیه اروپا تعارضاتی پیدا کند؛ احتمال ایجاد اختلاف میان کشورهای این بلوک از یک‌سو و میان شرکت‌های انرژی با دولت‌ها به‌منظور دسترسی به منابع گازی وجود دارد و حتی ممکن است بازار فعلی جهانی گاز را با بی‌ثباتی بزرگی مواجه کند. در همین راستا، می‌توان به خرید مشترک داوطلبانه سوخت هسته‌ای اشاره کرد که با شکست مواجه شده است.
وی با اشاره به اینکه گروه‌بندی‌های ایجادشده با هدف کاهش قیمت‌ها، می‌تواند به عنوان یک کارتل غیرقانونی تلقی شود، گفت: مصوبه کمیسیون در مورد خریدار رسمی، ابهام دارد؛ رییس‌جمهور فرانسه اظهار کرده که این قراردادها نه توسط دولت‌ها بلکه توسط شرکت‌ها امضا خواهد شد. درواقع مذاکره اتحادیه اروپا برای انعقاد قراردادهای مناسب برای شرکت‌های خصوصی یا نیمه‌دولتی انرژی در یک پلتفرم خاص، زنگ خطر ضدانحصار را به صدا درمی‌آورد.
وی در پایان تاکید کرد: مشکل دیگر این است که به‌منظور حصول اطمینان از به دست آوردن یک معامله بهتر، به اشتراک‌گذاری اطلاعات تجاری نسبتاً حساس، ضروری خواهد بود؛ امری که ممکن است منجر به ایجاد تبانی ضمنی شود، زیرا از این طریق، تمامی طرف‌ها از قیمت‌های پیشنهادی مطلع می‌شوند که معمولاً برای رقبا فاش نمی‌شود.
