بورس به مرحله تیک‌آف می‌رسد؟
کارشناسان معتقدند رابطه مستقیمی بین نوسان ارز و بورس وجود دارد که با تاخیر اتفاق می‌افتد، اما این موضوع نمی‌تواند مطلق باشد، زیرا نمی‌تواند اثر ورود پول‌های جدید و گزارش‌های عملیات را نادیده گرفت.
در هفته‌های اخیر بار دیگر موضوع احتمال از سرگیری مذاکرات ایران و امریکا به سر خط رسانه‌ها آمده و بسیاری از کارشناسان اقتصادی اثر آن را برای بازارهای مالی و کالایی مورد ارزیابی قرار داده‌اند، زیرا نخستین واکنش به این مساله کاهش نرخ ارز است که بر هزینه شرکت‌های واردکننده و درآمد شرکت‌های صادرکننده تاثیر می‌گذارد. در شش ماه گذشته بورس ایران یک رشد نسبتاً خوبی داشته که از نگاه تحلیلگران متاثر از چند فاکتور از جمله نرخ دلار، ارزندگی بعد از سه سال اصلاح و همچنین افزایش حاشیه سود شرکت‌ها بوده است، به همین دلیل افت قیمت ارز نمی‌تواند به تنهایی بورس را تحت تاثیر قرار دهد.
بر اساس گزارش بازار؛ آغاز مذاکرات برجام به دلیل اثرات روانی می‌تواند به کاهش نرخ ارز و در نتیجه افت بازدهی شرکت‌های صادراتی منجر شود، اما در عمل بورس تنها متشکل از گروه‌های صادراتی نیست و ضمن اینکه اثر گزارش‌های عملیاتی شرکت‌ها را نباید به‌طور کامل حذف کرد.
در واقع بورس با تاخیر از بازدهی دلار تبعیت می‌کند، این بدین معنا است که در یکسال گذشته دلار یک بازدهی صد درصدی داشته و بورس هم به تبعیت از این رشد بازدهی مشابهی داشته و در این فرضیه رابطه دلار و بورس کاملا یک سویه در نظر گرفته شده و تبعات آن ریزش بورس بعد از توافق برجام خواهد بود، زیرا آغاز مذاکرات به دلیل اثرات روانی می‌تواند به کاهش نرخ ارز و در نتیجه افت بازدهی شرکت‌های صادراتی منجر شود، اما در عمل بورس تنها متشکل از گروه‌های صادراتی نیست و ضمن اینکه اثر گزارش‌های عملیاتی شرکت‌ها را نباید به‌طور کامل حذف کرد.
علیرضا سادات، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین شرکت‌های بورس ایران کامودیتی محور و صادراتی هستند به همین دلیل ارتباط مستقیمی با بازار جهانی و نرخ دلار دارند، گفت: قطعا نوسان دلار بیش از هر عامل دیگری می‌تواند روی بازار سرمایه تاثیر بگذارد، زیرا علاوه بر اینکه قیمت دلار روی تورم و ارزش جایگزینی شرکت‌ها اثر می‌گذارد روی درآمد صادراتی شرکت‌ها هم تاثیر می‌گذارد و این موضوع فارغ از نرخ ثابت ارز نیمایی هم موثر است، زیرا برخی از شرکت‌های کوچک صادرات کمی دارند که ارز خود را به سامانه نیما تحویل نمی‌دهند. از طرف دیگر اگر تغییر نرخ ارز زیاد باشد بانک مرکزی مجبور می‌شود قیمت ارز سامانه نیما را تغییر دهد.
در سال‌های گذشته هزینه شرکت‌ها برای دورزدن تحریم‌ها بالا رفته بود و اگر برجام اتفاق بیفتد آن هزینه‌های سربار دیگر به شرکت‌ها تحمیل نمی‌شود و همین موضوع هم می‌تواند حاشیه سود آنها را بالا ببرد
علیرضا سادات با بیان اینکه اینکه برجام یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در تغییر نرخ ارز است، افزود: هرچند توافق برجام در مقطع کنونی دور از ذهن به نظر می‌رسد اما آغاز مذاکرات می‌تواند یک اثر روانی بر معاملات نمادهای کامودیتی داشته باشد و در این بازه زمانی شرکت‌های ریالی که خیلی نسبت به بازار عقب هستند می‌توانند جاماندگی خود را جبران کنند.
او با تاکید بر اینکه توافق برجام می‌تواند اثر کاهش قیمت ارز برای شرکت‌های صادراتی را از طریق افزایش حجم صادرات جبران کند، افزود: در سال‌های گذشته هزینه شرکت‌ها برای دورزدن تحریم‌ها بالا رفته بود و اگر برجام اتفاق بیفتد آن هزینه‌های سربار دیگر به شرکت‌ها تحمیل نمی‌شود و همین موضوع هم می‌تواند حاشیه سود آنها را بالا ببرد
آیا بورس همچون دلار کف‌سازی می‌کند؟
با توجه به اینکه نوسان بازار سرمایه شبیه بازار دلار بود برخی معتقدند بازار سرمایه همیشه با یک تاخیر زمانی نسبت به بازار دلار عمل می‌کند و استدلال از این قرار است که وقتی دلار به سقف ۶۰ هزار تومان رسید، همچنان در حال رشد بود و سپس از تک و تا افتاد و بعد با اصلاحاتی همراه شد و سرعت نوسان آن کمتر شد و این مساله می‌تواند برای بازار بورس هم اتفاق بیفتد. اما مساله دیگری که این موضوع را رد می‌کند ورود پول‌های جدید به بورس است که با نوسان رو به پایین می‌توان انتظار داشت بازار سرمایه تقویت شود.
در چند وقت اخیر ارزش معاملات در حدود ۲۰ همت و بالاتر از ۲۰ همت رفته بود و پولی است که از بیرون به بازار تزریق و باعث شد که بازار سرمایه بالا برود، به عبارت دیگر این پول می‌تواند در حاشیه نوسانات دلار و با همراهی آن وارد بازار شود و زمانی که ببیند بازدهی به اندازه کافی گرفته است، از بازار خارج می‌شود.
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه همواره ورود پول‌های جدید می‌تواند مهم‌ترین عامل برای رشد بازار سرمایه باشد، گفت: با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر هیجانات رو به بالای بازارهای موازی کاهش پیدا کرده بخشی از پول این بازارها می‌تواند وارد بورس شود، زیرا این بازار در مقطع کنونی نسبت به سایر بازارها ارزنده‌تر است. رضا روحی با بیان اینکه بخشی از نوسانات رو به پایین بورس در هفته‌های اخیر برای ورود همین پول‌ها به بورس بود، افزود: با توجه به اینکه به فصل مجامع نزدیک شده‌ایم در حال حاضر سرمایه‌گذاری در در برخی سهام می‌تواند علاوه بر بازدهی، سود نقدی هم به همراه داشته باشد. بنابراین فارغ از تغییر نرخ ارز و... بازار سهام رشد خواهد کرد.
در حال حاضر برخی کارشناسان معتقدند یک رابطه مستقیم بین نوسانات ارزی و بازار سرمایه وجود دارد که با تاخیر اتفاق می‌افتد، اما این موضوع نمی‌تواند مطلق باشد، زیرا نمی‌تواند اثر ورود پول‌های جدید و همچنین گزارش‌های عملیاتی در بورس را نادیده گرفت. بنابراین آغاز مذاکرات برجام حتی در صورتی که فراتر از یک اثر روانی باشد به واسطه کاهش قیمت ارز نمی‌تواند منجر به افت شاخص بورس شود.
افزایش حداقلی شاخص کل بورس اوراق‌بهادار تهران در کنار تداوم ورود جریان نقد به صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان به عنوان راهبرد تازه معامله‌گران در بخش مولد اقتصاد کشور محسوب کرد. اینکه بخشی از نقدینگی به خرید مستقیم اختصاص پیدا می‌کند و بخشی دیگر وارد صندوق‌ها می‌شود به‌وضوح می‌تواند نشان از تعدد رویکرد‌ها در امر سرمایه‌گذاری داشته باشد (مطابق آمار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری همچنان در صدر فهرست جذب نقدینگی قرار دارند) .
آن‌طور که به‌نظر می‌رسد در هفته‌جاری سرعت انتشار گزارش‌های ۱۲ماه شرکت‌های بورسی تشدید خواهد شد و احتمالا شرکت‌های لیدر بازار نیز عملکرد سال۱۴۰۱ را در سامانه کدال منتشر کنند. در این شرایط ارزیابی از آنچه طی یک سال‌گذشته بر صنایع گذشت و ترسیم چشم‌انداز آتی عملیاتی شرکت‌ها با توجه به پارامتر‌های اقتصادی تا حدودی سهل‌تر خواهد شد.
اما آنچه حائزاهمیت خواهد بود، ریسک‌های متعدد سیاسی و اقتصادی است که می‌تواند جریان دادوستد‌های سهام در بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد. فارغ از موضوعاتی پیرامون قطعی گاز و برق صنایع که به‌طور مستقیم جریان تولید را نشانه می‌رود و در گزارش‌های پیش‌رو نیز چنین اتفاق‌هایی به‌صورت آمار و ارقام (کاهش چشمگیر) نمایان خواهد بود، اما باید توجه داشت که به‌طور مجدد موضوعاتی پیرامون از سرگیری مذاکرات در حوزه برنامه جامع اقدام‌مشترک در دستور کار قرار گرفته است.
هر چند بازار مدت‌هاست که از این مهم گذر کرده است، اما نباید فراموش کرد که احیای موضوع مذاکرات سیاسی می‌تواند به‌طور مجدد سطح ریسک معاملات را افزایش دهد، به‌عبارتی سیگنال‌های برجامی حول مذاکرات اتمی عاملی است که می‌تواند در نوسان‌های شاخص‌های سهامی بسیار اثرگذار باشد. نمونه اخیر اثرگذاری ریسک‌های سیاسی در روند حرکتی شاخص‌های سهامی را می‌توان در بورس استانبول نیز مورد‌توجه قرار داد.
