خطری که لغو تحریم‌ها برای اقتصاد دارد!
بلافاصله پس از طرح موضوع بهبود مناسبات ارتباطی با آژانس، کشورهای 1+4 و امریکا و ایجاد چشم‌اندازی از احتمال لغو تحریم‌ها، بازارهای اقتصادی کشورمان نسبت به این موضوع واکنش دادند و نشانه‌هایی از بهبود را نمایان کردند. نرخ دلار اندکی کاهشی شد، قیمت سکه نزول کرد و سایر بازارها هم نسبت به این تحولات واکنش نشان دادند. البته زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که این نوع فضاسازی‌ها با هدف جلوگری از نوسانات بیشتر در نرخ ارز و... انجام شده، اما اگر فرض بگیریم که این اخبار مستند هستند، بهبود نسبی فعلی ناشی از اخبار مثبت در حوزه سیاست خارجی و احتمال لغو تحریم‌هاست.
اما در شرایطی که تصور می‌شد آن دسته از افراد و جریاناتی که همواره در خصوص تاثیر تحریم‌ها در بهبود شاخص‌ها، نظرات و دیدگاه‌های مخالفی را مطرح می‌کنند، به میدان بیایند و توضیح بدهند چرا منطق، علم اقتصاد و تخصص را قبول ندارند، اما این بار هم خبری از پذیرش اشتباه نبود و باز هم فرافکنی‌های بیشتری انجام شد.. اما اقتصاددانان و کارشناسان سال‌هاست درباره این ارتباط متقابل صحبت می‌کنند و با بی‌توجهی مقامات مسوول مواجه می‌شوند. بدون بهبود در حوزه سیاست خارجی و رشد تجارت بین‌المللی نمی‌توان رشد اقتصادی پایدار و ثبات ایجاد کرد.
در صورت تداوم تحریم‌ها، باید منتظر نوسانات ارزی و مشکلات متعاقب آن باشیم، در نقطه مقابل هم در صورتی که تحریم‌ها لغو شوند، منابع تازه‌ای ایجاد شده و اقتصاد در مسیر ثبات حرکت می‌کند. ایراد مسوولان ایرانی آن است که همواره به دنبال فرافکنی هستند. آنها را مشکلات را در خانه همسایه می‌بینند و خود را بی‌تقصیر جلوه می‌دهند. این روند باید تغییر پیدا کند و مسوولان کشور باید واقعیت‌ها را درک کنند. اعلام شده حداقل 24 میلیارد دلار دارایی‌های مسدودی ایران به زودی آزاد می‌شود. از سوی دیگر بهبود روابط با کشورهای منطقه‌ای، گزارش مثبت آژانس و... هم چشم‌انداز نسبتا مطلوب‌تری را ایجاد کرده است.
اما لغو تحریم‌ها در گذشته مشکلات دیگری را هم برای کشور ایجاد می‌کرد. هر زمان که تحریم‌ها پایان یافته و محدودیت‌ها لغو می‌شدند، دارایی‌های ارزی ایران افزایش پیدا می‌کرد، روند واردات به کشور، رشد خرید اجناس لوکس و غیرکاربردی و... هم تسریع می‌شد و برنامه‌ریزی‌های بدون پشتوانه بیشتر می‌شد. این یک خطر بزرگ برای کشور است. بهترین روش برای اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری تولیدی است.
با توجه به اینکه ایران به شدت مشکل کمبود سرمایه‌گذاری دارد، هیچ تصمیمی در شرایط فعلی بهتر از سرمایه‌گذاری تولیدی در اقتصاد نیست. ایران هر اندازه که می‌تواند باید بیشتر در مسیر سرمایه‌گذاری مولد حرکت کند. اگر قرار باشد مثل تجربه‌های قبلی، دارایی‌های کشور صرف امور غیرضروری و غیرمولد شود، باعث اتلاف منابع فقیرتر شدن مردم و رشد شکاف طبقاتی می‌شود. مردم ایران حتما در خاطر دارند طی سال‌های 84 تا 92، اقتصاد ایران با درآمدهای ارزی زیادی روبه‌رو بود. بر اساس برخی روایت‌های 800 میلیارد دلار و بر اساس برخی روایت‌های دیگر، ارقام بالای 800 میلیارد دلاری برای کشور ایجاد شد.
اما به جای سرمایه‌گذاری‌های مولد و پایدار، این سرمایه صرف طرح‌های بیهوده‌ای مانند مسکن مهر، یارانه‌های نقدی و... شد. در واقع مسوولان منابع ارزی را بدل به ریال کرده و در کشور توزیع می‌کردند. این روند نه تنها کمکی به کشور نکرد، بلکه تورم‌های بعدی را شکل داد.
در آن برهه در اثر واردات اقلام غیرضروری تولید کشور با مشکلات عدیده‌ای مواجه شد و بسیاری از تولید‌کننده‌های کشور ناچار شدند از چرخه تولید خارج شوند و به بازارهای سوداگرانه بپیوندند.
در این برهه بود که سوداگری رشد چشمگیری پیدا کرد و دلالان تسلط قابل توجهی بر منافذ اقتصادی پیدا کردند.
این اشتباه متاسفانه در هر برهه‌ای تکرار می‌شود. این در حالی است که باید از اشتباهات قبلی درس گرفته شود. این بار اگر تحریم‌ها لغو شده و منابع ارزی بیشتری وارد کشور شود، این منابع را باید صرف پروژه‌های مولد و توسعه‌ای کرد. تنها در این صورت است که از دارایی‌های کشور می‌توان ارزش افزوده بیشتری شکل داد.
