ثبت ۶ هزار تخلف معاملاتی به روش هوشمند در ۱۵ ماه اخیر

مدار اقتصادی| امیرمهدی صبایی مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس اوراق بهادار گفت: حوزه نظارتی سازمان بورس در سطوح مختلف بازار، کاملا هوشمند، سیستمی و مبتنی بر دو روش نظارت روزانه و گذشته‌نگر است.

در بخش نظارت روزانه، تخلفات در لحظه شناسایی می‌شوند و نگاه و رویکرد این بخش نظارتی، پیشگیرانه و دارای اولویت است. وی اظهار کرد: عمدتا نهاد ناظر هم تمایل دارد که تخلفاتی مانند رِنج کشیدن، سفارش‌گیری و غیره در لحظه شناسایی شوند و بیشتر مصادیق تخلفاتی که به صورت روزانه و سیستمی با آنها مواجه می‌شویم و شناسایی می‌کنیم، تخلفاتی از جنس بازار است که مطابق ماده ۷ دستورالعمل انضباطی کارگزاران، تشریح و تبیین شده است. مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، گفت: بخش گذشته‌نگر هم مربوط به تخلفات قبل است و بخشی از این نوع تخلفات به دلیل تکرار، تخلف محسوب می‌شوند مانند تخلف پیش‌دستی یا فرانترانینگ (Front Running) و سواستفاده که به مرور زمان و با تکرارِ انجام آن، متوجه تخلف می‌شویم. البته هیچ یک از موارد مذکور با روش چشمی و به اصطلاح دستی، کشف نشد بلکه به صورت سیستمی و هوشمند انجام گرفت. صبایی افزود: تخلفات فرانترانینگ و پیش‌دستی قابل توجهی نیز در همین بازه زمانی کشف شده که برخی از آنها مورد رسیدگی قرار گرفته است و برخی دیگر نیز در دست رسیدگی و تکمیل پرونده قرار دارند.

همچنین معاملات چرخشی نیز از جمله‌حوزه‌هایی است که تخلفات در آن با ایجاد روند گمراه‌کننده صورت می‌گیرد و به اصطلاح فعالان بازار، سهام‌پروژه می‌کنند. وی ادامه داد: تخلفات فرانترانینگ یا پیشدستی، الگوریتم، معاملات چرخشی و سهام‌پروژه کردن با ایجاد قیمت‌ کاذب با ضوابطی که به کد و برنامه تبدیل شده و داخل سامانه هوشمند قرار داده شده است، به صورت اتوماتیک و سیستمی شناسایی و توسط کارشناسان مجددا بررسی می‌شوند. بنابراین، کشف تخلفات از طریق سیستمی و اتوماتیک و به صورت هوشمند است و در نهایت، خروجی آن در قالب تذکر سیستمی یا تذکر اداری انجام می‌گیرد. صبایی اظهار کرد: در صورت تکرار تخلف، تذکر به پرونده تبدیل می‌شود و در مرحله آخر تبدیل پرونده به پرونده تخلفاتی و ارجاع آن به کمیته رسیدگی به تخلفات است که اگر با نقض قانون همراه باشد و جنبه کیفری پیدا کند، قوه قضاییه به آن رسیدگی می‌کند. مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، تصریح کرد: از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون، (۱۵ ماه) بیش از ۶ هزار تخلف روزانه با استفاده از هشدارهای سیستمی و هوشمند ثبت شده و مصادیق مختلفی را شامل می‌شود.

در کمتر از ۶ ماه که سامانه و بسته الگوریتمی را به روز رسانی کردیم، ۵۰۰ تخلف از 6 هزار تخلف کشف شده، تذکرات مربوط به الگوریتم بوده و این تنها یکی از موارد تخلفاتی است. صبایی گفت: برخی از تخلفات هم از نظر حجم، تکرارپذیری و سطح اهمیت در رتبه بالاتری قرار داشتند که تبدیل به پرونده تخلفاتی شدند. برای نمونه، ۶ شرکت تخلفاتی در این سطح داشتند که پس از تشکیل پرونده و احضار، نسبت به تخلفات انجام شده، توضیحاتی را ارایه داده‌اند. وی افزود: از این تعداد پرونده‌های کشف‌شده، برخی هم در دست رسیدگی یا نگارش هستند و ۳۰ پرونده هم به کمیته تخلفات ارجاع شد که تعدادی از آنها به قوه قضاییه ارسال شده یا به زودی ارسال می‌شوند.