چالش تکراری و قانونی که ضمانت اجرایی ندارد
تعادل|
بحث شهریه مدارس غیر دولتی همچنان در مجامع گوناگون داغ است و در این بین مسوولان تا می‌توانند شهریه‌های چند ده میلیونی را انکار می‌کنند و از سوی دیگر این مردم هستند که با پرداخت این شهریه‌ها اصرار بر وجود آنها دارند و دست یاری به سوی وزارتخانه‌ای دراز می‌کنند که در تمام این سال‌ها تنها وعده نظارت و جلوگیری از شهریه‌های بالا را به آنها داده است.
کار به جایی رسیده که رییس سازمان مدارس و مراکز غیر دولتی وزارت آموزش و پرورش وعده برداشت شهریه مازاد دریافتی از حساب مدارس متخلف را می‌دهد. این مقام مسوول در یک برنامه تلویزیونی با این برهان که در بازدیدهای سرزده به مدارس مدیران متخلف توبیخ شده و شهریه مازاد را به خانواده‌ها بازگردانده‌اند، ماجرا را به کل مدارس کشور تعمیم می‌دهد و مدعی است که ماده 34 و 35 سازمان مدارس غیردولتی اجازه نظارت به ما داده است اما اگر بر اساس بازنگری‌هایی که قرار است در مجلس بر روی این قانون صورت بگیرد مصوبه‌ای اضافه خواهد شد که طبق آن اگر مدرسه‌ای شهریه بالاتر از مصوب دریافت کند، با نظر اولیاء می‌توانیم این شهریه مازاد را از حساب مدرسه برداشت کنیم. این مصوبه در مجلس است و هنوز به تصویب نرسیده است.
سوال اینجاست که چرا هیچ‌کدام از مسوولان به دنبال علاج واقعه قبل از وقوع نیستند، در واقع چرا قوانین به‌طوری تصویب نشده است که هیچ مدرسه‌ای اجازه دریافت شهریه مازاد را نداشته باشد، وقتی شما به مدارس غیرانتفاعی این اجازه را می‌دهید که در قبال خدمات اضافی که ارایه می‌دهند می‌توانند شهریه خود را افزایش دهند، در واقع دست آنها را برای گرفتن شهریه‌های کلان بازگذاشته‌اید.
از سوی دیگر به گفته بسیاری از کارشناسان آنچه که مسوولان آموزش و پرورش درباره محدودیت افزایش شهریه‌ها می‌گویند، تنها حرف‌هایی است که جنبه خبردرمانی برای مردم را دارد، چرا که واقعیت با آنچه که از سوی مسوولان عنوان می‌شود کاملا متفاوت است.
از تکذیب شهریه‌های دلاری تا هزینه کلاس یوگا و زبان و....
تعداد قابل توجی از مدارس غیرانتفاعی که در مناطق مرفه‌نشین تهران و دیگر کلان‌شهرهای ایران کار می‌کنند، شهریه‌های خود را به صورت دلار هم از والدین قبول می‌کنند، در واقع آنها هیچ اجباری برای این پرداخت دلاری نگذاشته‌اند، اما اگر اولیا دانش‌آموزان بخواهند شهریه را به صورت دلاری پرداخت کنند، کسی مانع آنها نمی‌شود، پس هیچ‌کدام از مسوولان با اطمینان خاطر نمی‌توانند بگویند که هیچ مدرسه‌ای شهریه دلاری دریافت نمی‌کند. از سوی دیگر هزینه‌های اضافی و شهریه‌هایی که بیش از 150 میلیون تومان است، اغلب به ارایه خدماتی مربوط می‌شود که هیچ ربطی به شیوه آموزشی و در واقع کل آموزش و پرورش ندارد. کلاس‌های یوگا، استخرو... همه و همه امکاناتی است که برخی از خانواده‌ها برای پر کردن ساعات فراغت فرزندانشان آن را انتظار دارند و این مدارس هم چنین خدماتی را ارایه می‌دهند و البته کسی هم نمی‌تواند در مورد میزان هزینه این خدمات آنها را توبیخ کند. در نتیجه وقتی راه‌های فرار قانونی بسیاری برای مدارس غیر انتفاعی در دریافت شهریه‌های نجومی باز است مسوولان نمی‌توانند با اطمینان خاطر از کنترل آنها سخن بگویند.
شهریه و هزینه مدارس غیرانتفاعی باید شفاف به مردم اعلام شود
از سوی دیگر رییس دیوان عدالت اداری در خبری گفت: شهریه مدارس غیر انتفاعی شفاف به مردم اعلام شود، تا نگرانی برای مردم وجود نداشته باشد. مظفری با اشاره به این مطلب که مدارس دولتی خیلی مورد استقبال قرار نمی‌گیرند، افزود: مساله مهم عدالت تحصیلی است باید کیفیت آموزش در مدارس دولتی به گونه‌ای باشد که افراد به آن اطمینان کنند.
ثبت نام اینترنتی هم معضل دیگری برای خانواده‌هاست
مساله اینجاست که علاوه بر شهریه‌های بالا که در مدارس غیر انتفاعی دریافت می‌شود عملا هیچ مدرسه‌ای را نمی‌توانیم پیدا کنیم که بدون دریافت شهریه ثبت نام انجام دهد، حتی مدارس دولتی اما از سوی دیگر امسال معضل ثبت نام اینترنتی هم به بقیه معضلات خانواده‌ها اضافه شده است. البته این مشکل در سال‌های قبل هم وجود داشت و هر سال هم قرار بر این می‌شد که روش‌های راحت‌تری برای انجام این کار در نظر گرفته شود یا حداقل ثبت نام اینترنتی به گونه‌ای انجام شود که اولیا دانش‌آموزان دردسر کمتری را تحمل کنند اما در همچنان بر همان پاشنه قبلی می‌چرخد. ثبت‌نام مدارس به‌شیوه الکترونیک از طریق سامانه پادا یکی از راه‌های است که به ظاهر کار ثبت نام دانش‌آموزان را سهل کرده است اما با این حال نیز والدین برای ثبت‌نام به این شیوه نیز با مشکلات مختلفی مواجه می‌شوند که روند فرسایشی را برای آنها ایجاد کرده است، همین مسائل به‌ظاهر کوچک از نگاه مسوولان و برنامه‌ریزان آموزش و پرورش، بیشترین نارضایتی را از این مجموعه رقم زده است.
در همین باره «سجاد سیاح» مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش معتقد است که ثبت نام الکترونیکی بسیار بهتر از ثبت نام حضوری خانواده‌ها در مدارس است. به گفته سیاح، ثبت نام الکترونیکی نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش دارد که این موضوع به تدریج صورت خواهد گرفت. ما با ساده‌ترین شیوه ممکن و ساده‌ترین طراحی این اقدام را انجام دادیم و آموزش‌های لازم را ارایه دادیم تا این فرهنگ‌سازی صورت گیرد.
مشکلات ثبت نام بر اساس محدوده جغرافیایی
محل سکونت دانش‌آموز در محدوده ثبت نام از جمله مشکلاتی است که باعث می‌شود تا برخی از اولیاء پیش از موعد مقرر و حتی در تاریخ‌های اعلام شده برای ثبت نام فرزند خود به مدرسه محدوده محل سکونت مراجعه می‌کنند که در بسیاری از اوقات موفق به ثبت نام نمی‌شوند و مسوولان مدرسه مربوطه برای ثبت نام نکردن دلایلی از جمله نبود ظرفیت یا نبود محل سکونت دانش‌آموز در محدوده ثبت نام مطرح می‌کنند و اولیا را به سایر مدارس که موردنظر آنان نیست، ارجاع می‌دهند یا مجبور به نوشتن قولنامه‌های جعلی می‌شوند؛ موضوعی که سیدمجتبی هاشمی رییس ستاد ثبت نام وزارت آموزش و پرورش نیز به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: وزارت آموزش و پرورش با یک استعلام آنلاین از سامانه املاک و اسکان می‌تواند اطلاعات لازم را برای احراز مناطق محل سکونت خانواده دانش‌آموز داشته باشد.
هاشمی با توضیح اینکه ممکن است برخی خانواده‌ها امکان ثبت نام الکترونیکی فرزند خود را نداشته باشند؛ گفت: باید ملاحظات لازم صورت بگیرد و قوانینی را تدوین کنیم که امکان اجرای آن در کل کشور فراهم باشد به همین خاطر امسال در عین حال که ثبت نام الکترونیکی مدارس را اجرایی کردیم امکان ثبت نام حضوری هم فراهم است تا اگر از والدینی نتوانند به صورت الکترونیکی ثبت‌نام کنند به صورت حضوری هم این امکان برایشان مهیا باشد و عزیزانی که نیازمند ثبت‌نام هستند بتوانند با کم‌ترین دغدغه ثبت نام خود را داشته باشند.
چالش‌های بحث‌برانگیز ثبت‌نام مدارس
به‌نظر می‌رسد بزرگ‌ترین چالش آموزش و پرورش در همین مدارس دولتی است. مدارسی هستند که با انبوه متقاضی و مدارسی دیگر با کمبود دانش‌آموز روبرو هستند که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بهتر است آموزش و پرورش به جای دستورالعمل‌های متنوع تدبیری برای کیفی بخشی متعادل برای همه مدارس انجام دهد. آرزو کاشی، کارشناس مسائل آموزش و پرورش درباره چالش‌های ثبت‌نام مدارس، به تعادل می‌گوید: بزرگ‌ترین چالش در آموزش و پرورش فرصت‌های نابرابری است که در ثبت نام وجود دارد. نگرانی خانواده‌ها برای ثبت نام فرزندانشان در مدارس مطلوب این روزها به دغدغه تبدیل شده است.
در واقع اینطور می‌شود بیان کرد مدارسی که شرایط مورد انتظار والدین را دارند، محدود هستند و تقاضا برای ثبت نام در این مدارس بالا و شرایط ثبت نام بسیار دشوار است. او می‌افزاید: هر خانواده‌ای می‌تواند این حق را داشته باشد که در مدرسه‌ای که می‌خواهد ثبت نام کند. یکی از مقررات بحث محدوده جغرافیایی است که شاید عادلانه‌ترین نوع ضوابط باشد. به‌نظر می‌رسد در این یکی دوسال اخیر ثبت نام به صورت الکترونیکی مشکل جغرافیایی را تا حدودی حل کرده است اما در مواقعی هم دیده می‌شود که خانواده‌ها مجبور هستند از بین چند مدرسه یکی را انتخاب کنند.
موضوع تفاوت در پرداخت شهریه
این کارشناس مسائل آموزش و پرورش، به موضوع شهریه نیز اشاره کرده و می‌گوید: آنچه مسوولان درباره موضوع شهریه می‌گویند با آنچه در واقعیت جامعه رخ می‌دهد فاصله بسیار زیادی دارد و هیچ مدرسه‌ای نیست که بدون دریافت پول از والدین بتواند باز بماند. البته باید نظارت باشد و سقف شهریه را دولت باید تعیین کند. بحث کیفی‌سازی مدارس دولتی نیز بسیار مهم است که در سطح کشور عمومیت دارند و ما را به عدالت آموزشی نزدیک می‌کنند، اما بحث شهریه با وجود توضیحات مکرر مسوولان درباره نظارت بر آنها همچنان بحث‌برانگیز است. کاشی می‌افزاید: مساله اینجاست که مسوولان نمی‌خواهند واقعیت جاری در جامعه را قبول کنند، با تکذیب نمی‌توان واقعیت را عوض کرد، مدارس برای اینکه بتوانند سر پا بمانند نیاز دارند که از والدین شهریه دریافت کنند، اگر آموزش و پرورش در این زمینه چاره‌اندیشی کند، آن زمان می‌تواند با تصویب قانونی محکم مانع از دریافت شهریه در مدارس دولتی و کنترل شهریه در مدارس غیردولتی بشود در غیر این صورت ما هر سال با این مشکلات مواجه خواهیم بود.
