آسیب‌های اجتماعی با یک نسخه حل نمی‌شود
گروه اقتصاد اجتماعی
هر چه در آن هست از نامش پیداست: مددکاری؛ کمک به انسان‌ها برای یافتن و شناختن مشکلاتشان و کشف توانایی‌شان بر حل آن. مددکاری اجتماعی نیز اندکی تخصصی شده اما با همین مفهوم است؛ مجموعه‌یی متشکل از تدبیرهایی که ریشه در روانشناسی دارند و از راه مشاوره و فعالیت‌های حرفه‌یی در قالب نهادها، سازمان‌ها و موسسات رفاهی توانبخشی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی عرضه می‌شود تا با ایجاد تغییر و دگرگونی مناسب در شرایط مادی و معنوی افراد و قشرهای جامعه زمینه بهزیستی رشد و تعالی آنها را فراهم آورد. سیزدهم رجب روز مددکار است. مراسم گرامیداشت آن نیز روز گذشته در مجتمع تلاش تهران برگزار شد. رییس سازمان بهزیستی در سخنرانی خود، فشارهای روحی و روانی، استرس و اضطراب، اعتیاد و حاشیه‌نشینی و... را حاصل نبود نگاه همه‌جانبه، علمی، سیستمی و فرآیند محور به مسائل دانست. انوشیروان محسنی‌بندپی در این مراسم گفت:«تا به امروز نشان داده‌ایم که اگر بخواهیم آسیب‌های اجتماعی را مهار و کنترل کنیم باید استفاده از رویکردهای تلفیقی را در دستور کار خود قرار دهیم.» او ادامه داد: «آسیب‌های اجتماعی برخلاف مسائل و مشکلات جسمی که با یک نسخه و دارو می‌توان آنها
را حل کرد، ماهیت پیچیده‌‌یی دارند و به همین دلیل رویکرد مقابله با آنها نیز باید همراه با نوآوری و خلاقیت باشد.» او افزود:«چنانچه در مقابله با آسیب‌های اجتماعی از رویکردهای تلفیقی استفاده کنیم، می‌توانیم مدعی شویم که پس از چندین سال روند صعودی آسیب‌ها متوقف و در یک برنامه بلندمدت کاهش می‌یابد.»
رییس سازمان بهزیستی کشور در ادامه با اشاره به گرامیداشت روز مددکار گفت:«تمامی نهادهای تخصصی به دنبال تقدیر و تجلیل از زحمات مددکاران هستند؛ زیرا از بدو ظهور بشر تا به امروز همه مکتب‌ها و حاکمیت‌ها به دنبال توسعه مددکاری بوده‌اند.» او ادامه داد:«در مکتب و حاکمیت ایران توجه به علم مددکاری جایگاه گسترده‌تری دارد و نماد روز مددکاری به امام علی (ع) منتسب شده است.» او افزود:«یکی از علومی که می‌تواند در کاهش روند آسیب‌های اجتماعی بسیار موثر نقش‌آفرینی کرده و الگوسازی کند همچنین عاشقانه و علاقه‌مندانه با مشکلات مواجه شود، علم مددکاری اجتماعی است و خانه اول این علم براساس ساختار دولتی در ایران، سازمان بهزیستی است.»
محسنی‌بندپی گفت:«در برنامه‌های توسعه پیشین کشور حتی با نورافکن هم نمی‌توانستیم توجه به نقش مددکاران اجتماعی را ببینیم اما امروز این مهم در برنامه ششم توسعه محقق شده است.» او ادامه داد:«در جامعه‌یی زندگی می‌کنیم که نمی‌توانیم و نباید فقط به خود فکر کنیم و نمی‌توان یک حاشیه امن را برای خود متصور شد زیرا با توجه به مسائل امروز جامعه، این حاشیه در صورت عدم توجه به دیگری نمی‌تواند پایدار باشد. به همین دلیل حل مسائل اجتماعی باید در اولویت برنامه‌های توسعه قرار گیرد.» او افزود:«با همین نگاه سازمان بهزیستی الگویی جدید و علمی را در استفاده از نظر مددکاران در حل مسائل اجتماعی ایجاد و نهادینه کرده است.»
رییس سازمان بهزیستی در ادامه به پذیرش مراکز ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد و گفت: «بهزیستی یک بار بر سر موضوع پذیرش مراکز ماده 16 قانون مبارزه همه‌جانبه با اعتیاد و با ارائه برنامه‌های علمی تلاش کرد تا به مسوولان و دست‌اندرکاران کشوری فعال در حوزه اعتیاد بقبولاند که یک معتاد متجاهر مجرم نیست بلکه بیمار است.» او ادامه داد:«به این ترتیب با نگاه درمانی می‌توان به سراغ معتادان متجاهر رفت و شاهد کاهش این آسیب در سطح کشور بود. باید بدانیم سیستم‌های سنتی و اردوگاهی نمی‌توانند در این حوزه موثر عمل کنند و با متادون درمانی هم نمی‌توان همه این معتادان را درمان کرده و از اعتیاد رها کرد.» او افزود:«باید بدانیم در حل آسیب‌های اجتماعی کشور ازجمله معضل اعتیاد، استفاده از تیم مددکاری و روانشناسی امری بسیار ضروری است و پس از بررسی‌های روانشناسی و مددکاری فرد، می‌توان در نهایت وی را به پروتکل پزشکی ارجاع داد.»
محسنی‌بندپی در ادامه به الگوی «دادگاه درمان‌مدار» در سال 95 اشاره کرد و گفت:«درحال حاضر الگوی جدید دادگاه درمان مدار توسط بهزیستی برای مقابله با معضل اعتیاد و ساماندهی معتادان متجاهر ارائه و پذیرفته شده است.» او ادامه داد:«امسال با توسعه اورژانس اجتماعی در 140شهر بالای 150هزار نفر مداخلات به هنگام، علمی و تخصصی خود را در مواجهه با آسیب‌ها گسترش خواهیم داد.» او افزود: «سازمان بهزیستی کشور در سال 95 با مداخلات تخصصی خود 4240نفر را از خودکشی منصرف و فرد را احیا و به زندگی اجتماعی برگرداند.»
رییس سازمان بهزیستی کشور گفت:«از فردا پروتکل شیوه اجرا و استقرار پایگاه‌های خدمات اجتماعی در 30شهر کشور که به صورت تلفیقی ارائه خدمت می‌کنند، ابلاغ و از هفته آینده آغاز به کار خواهند کرد.» او افزود:«با استفاده از 22هزار نیروی متخصص سازمان بهزیستی کشور که سرمایه‌های این سازمان هستند در جهت مداخله علمی و تخصصی برای توقف روند صعودی آسیب‌های اجتماعی تلاش خواهیم کرد تا در نتیجه شاهد افزایش نشاط اجتماعی، مدارای اجتماعی، اعتماد اجتماعی همچنین ارتقای پایداری اجتماعی در کشور شویم.»
راه‌اندازی ۳۰ پایگاه خدمات اجتماعی
رییس سازمان بهزیستی کشور در حاشیه مراسم و در جمع خبرنگاران نیز گفت:«نقش مددکاران در برنامه ششم توسعه پررنگ دیده شده است. با بهره‌مندی از تخصص آنها و با بهره‌گیری از کمک این افراد می‌توانیم به مهار، کنترل رشد آسیب‌ها و جلوگیری از آنچه امروز دغدغه مسوولان کشور شده برآییم.» او ادامه داد:«در آخرین روزهای پایانی سال 95 هیات دولت مصوبه‌یی داشت که پس از طرح در شورای عالی حقوق دستمزد، افزایش حقوق دستگاه‌هایی که تا به امروز مانند سازمان بهزیستی از این امتیاز برخوردار نشده‌اند، تصویب شد.» او ادامه داد:«ما به این شوراهای دستمزدها، پیشنهادات خود را داده‌ایم تا بهزیستی از این ظرفیت و مصوبه برخوردار شود و حداکثر افزایش حقوق تا 50 درصد خواهد بود.» او افزود:«باید از تدابیر و تخصص مددکاران برای رسیدن به پایداری اجتماعی و محیطی برخوردار شویم. شعار امسال فدراسیون مددکاری نیز بهره‌گیری از این افراد است تا بتوانیم به ارتقای لازم در خدمات اجتماعی برسیم.»
محسنی‌بندپی همچنین از ابلاغ پروتکل راه‌اندازی 30پایگاه خدمات اجتماعی خبر داد و گفت:«فردا پروتکل، شیوه اجرا و استقرار این پایگاه‌های خدمات اجتماعی ابلاغ می‌شود و از هفته آینده این پایگاه‌ها در 30 شهری که مشکلات، عدم وجود فرصت‌های برابر و رشد آسیب‌ها را دارند، ایجاد می‌شود.» او ادامه داد:«این پایگاه‌ها تلفیقی است و سلامت روان، سلامت اجتماعی، ارائه خدمات اجتماعی و خدمات مبتنی بر جامعه و شهری در این مراکز ارائه می‌شود.» او پیرامون موضوع بیمه مددکاران گفت: «7هزار مددکار در سازمان بهزیستی مشغول به کارند و حتی آنها که خرید خدمت هستند از تمام امتیازهای قانونی و بیمه اجتماعی برخوردارند.» او ادامه داد:«انجمن‌های مددکاری با بهزیستی قرارداد دارند و این افراد از طریق خرید خدمت از امتیازهای قانونی برخوردار می‌شوند و در 140شهری که اورژانس قرار است راه‌اندازی شود به کار گرفته می‌شوند.» او افزود:«مجوز استخدام مددکار به بهزیستی داده نشده است. اکنون همکاری‌ها تنها به صورت خرید خدمت است و هر اورژانس به طور متوسط به 6-5 نفر مددکار نیاز دارد. بنابراین تا پایان خرداد ماه که این اورژانس‌ها ایجاد می‌شوند، مددکاران به کار گرفته
خواهند شد؛ این درحالی است که برای راه‌اندازی اورژانس‌های اجتماعی به دنبال آن هستیم که راهکار قانونی نحوه خرید خودروهای مناسب اورژانس مهیا شود.»
تدوین بسته مددکاری در طلاق
پیش از محسنی‌بندپی، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در مراسم گرامیداشت روز مددکار از تدوین نهایی بسته مددکاری در طلاق خبر داد. حبیب‌الله مسعودی‌فرید گفت:«شعاری که امسال برای روز مددکار انتخاب کردیم «مددکار اجتماعی و مُدارای اجتماعی» است اما شعار فدراسیون جهانی مددکاری«توسعه جوامع و پایداری محیطی» است.» او ادامه داد:«رشته مددکاری مانند سایر رشته‌ها در طول زمان تغییر می‌کند تا براساس نیاز جامعه به روز شود. درحال حاضر انجمن علمی مددکاری، انجمن مددکاری و پیشگام بهزیستی در این عرصه فعالیت خوبی دارند و نشانگر آن است که قدرت چانه‌زنی در عرصه مددکاری درحال افزایش است.» او افزود:«دو سیاست در حوزه مددکاری دنبال می‌شود. توسعه و حمایت از کارکرد مددکاران اجتماعی که در قالب طرح نماد در آموزش و پرورش در 6 استان به صورت پایلوت اجرا می‌شود یکی از این سیاست‌هاست همچنین مددکاری در طلاق نیز درحال تدوین نهایی آن هستیم و کلینیک‌های مددکاری در کنار ما هستند.»
مسعودی‌فرید از حمایت بهزیستی در توسعه مراکز غیردولتی در فعالیت‌های مددکاری خبر داد و گفت: «درحال حاضر کلینیک‌های مربوط به کودکان شبه‌خانواده و زن سرپرست خانوار ازجمله کلینیک‌هایی است که در حوزه پیشگیری، توانمندسازی شرایطی را دارد که می‌توانیم بسیاری از خدمات را به این مراکز غیردولتی برون‌سپاری کنیم.» او ادامه داد:«شعار امسال براساس توسعه و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی و رسیدن به عدالت اجتماعی و اقتصادی همچنین ارتقای ارزش انسان‌ها و شرافت انسانی است.» او در پایان افزود:«اعتقاد داریم جایگاه مددکاری قابلیت توسعه فراوان دارد و ما با این نگاه سعی می‌کنیم، تسهیل‌گر باشیم تا مددکاری به سمت اقدامات تخصصی و رویکردهای نوین برود.»
اولویت‌های جدید
در این مراسم همچنین رییس سازمان بهزیستی استان تهران سخنرانی کرد و از فعالیت 67 کلینیک مددکاری اجتماعی در استان تهران با 210مددکار دارای دانش فنی و تخصصی خبر داد. اصغر باقری گفت:«150مددکار استان تهران در مراکز دولتی و بقیه در مراکز غیردولتی به ایفای نقش می‌پردازند.» او ادامه داد:«توسعه و تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی، عدالت اجتماعی، حقوق بشر و مسائل زیست محیطی همه و همه در حیطه وظایف مددکاری اجتماعی قرار می‌گیرد که مددکاران برای پرداختن به آنها علاوه بر دانش و فن باید تعلق خاطر نیز داشته باشند. رشته مددکاری اجتماعی براساس شان نزول خلقت انسان شکل گرفته چراکه انسان موجودی اجتماعی است.» او افزود:«نیاز‌های بشر در گذر زمان، اولویت‌های جدیدی می‌طلبد بنابراین رشته مددکاری اجتماعی به عنوان یک حرفه و علم شناخته می‌شود.» باقری در پایان گفت:«برخی رشته‌ها مانند مددکاری اجتماعی تنها محصور به مباحث کمی نمی‌شوند بلکه به وجوه اجتماعی و کیفی نیز می‌پردازند به همین دلیل مددکاران اجتماعی علاوه بر دانش و فن حتما باید از جوهره هنر نیز بهره ببرند.»
