تنظیم‌کننده قوای اقتصادی

گروه اقتصادکلان|

مسعود کرباسیان یکی از دلایل انتخاب‌شدنش برای تصدی وزارت اقتصاد را توانایی ایجاد هماهنگی میان سه هسته اصلی اقتصاد؛ وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی می‌داند. گزاره‌یی که کارشناسان اقتصادی نیز در 4روز اخیر در تشریح نقاط قوت و ضعف کرباسیان از آن صحبت می‌کنند. آنها معتقدند شاید کرباسیان اقتصاد کلان نخوانده باشد اما در اقتصاد، مدیریت و کار اجرایی چیره‌دست است و می‌تواند میوه سیاست‌گذاری‌های ساختاری 4سال اخیر را برداشت کند. کرباسیان گفته است، در 35 سالی که معاون وزیر و معاون شهردار بوده‌ام با 90 درصد از اعضای کابینه همکار، معاون یا دوست آنها بوده‌ام، در گمرک این مساله را نشان داده‌ام و با 22سازمان همکاری لازم و تعامل را داشته‌ایم. هفته پیش که حسن‌روحانی در دقیقه نود برخلاف پیش‌بینی‌ها به ‌جای نام محمد نهاوندیان، مسعود کرباسیان را به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت اقتصاد معرفی کرد، بسیاری را به ‌تعجب واداشت و گفته می‌شد چرا کسی با سوابق تحصیلی و کاری مدیریت بازرگانی باید به‌ جای یک اقتصاددان به باب همایون برود. اما بعد از فروکش‌کردن تب و هیاهوی این تعجب‌ها، اکثریت رسانه‌ها رویکرد مثبت‌تری به حضور مسعود کرباسیان در کابینه دوازدهم پیدا کردند. حالا بسیاری از کارشناسان و چهره‌های اقتصادی-سیاسی نیز به حمایت از کرباسیان ایستاده‌اند و به ‌نظر می‌رسد شانس اخذ رای اعتماد وی از خانه ملت را نیز قوت می‌بخشد؛ کسانی که سال‌هاست منتقد جدی جریان اصلاح‌طلبی به‌طور اعم و سیاست‌ها و تیم حسن روحانی به‌طور اخص نیز هستند، اکنون توانایی کرباسیان برای به دست‌گرفتن امور اقتصاد و دارایی را تایید می‌کنند. همچنان‌که احمد توکلی یکی از چهره‌های تندرو اصولگرا گفته است: « وقتی می‌بینیم که قرار است به‌ جای کرباسیان گزینه‌های وفادار به صندوق بین‌المللی پول روی کار بیایند، بهتر است به آقای کرباسیان رضایت دهیم. » او معتقد است؛ در شرایط کنونی کسی که از تئوری‌های اقتصادی دور است و ادعای نظریه‌پردازی ندارد، فرد مناسب‌تری برای راهبری سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشد.

 تلفیق دانش و تجربه اقتصادی

سعید شیرکوند از کرباسیان به عنوان یکی از مدیران بسیار باتجربه در جمهوری اسلامی ایران یاد می‌کند که از سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی وارد عرصه‌های مدیریتی در بخش‌های اقتصادی کشور شده است.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت اصلاحات می‌گوید: وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی طی این سال‌ها توانمندی بسیاری را در عرصه‌های مختلف بروز داده که در نتیجه آن به عنوان یک مدیر اجرایی شناخته شده است و هر کس درباره وی صحبت می‌کند، بر جنبه‌های مدیریتی و اجرایی او تاکید دارد. وی در گفت‌وگو با ایرنا ویژگی‌های کرباسیان را این‌طور توضیح می‌دهد: توانمندی اجرایی کرباسیان سبب شده است تا ویژگی‌های مثبت و توان علمی وی در عرصه‌های نظری اقتصاد مغفول بماند در حالی که اگر بخواهیم با معیارهای یک شخص مطلع از اقتصاد کشور بسنجیم، کرباسیان امتیازات زیادی دارد. شیرکوند با اشاره به اینکه کرباسیان تالیف و ترجمه‌های بسیاری در حوزه‌های اقتصاد داشته و سال‌ها در دانشگاه‌های علامه طباطبایی و صنعتی امیرکبیر تدریس کرده است، افزود: وزیر پیشنهادی اقتصاد مقالات پژوهشی بسیاری دارد که تسلط وی را به مباحث تئوریک و دانش اقتصادی نشان می‌دهد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران تاکید کرد: آنچه دولت امروز به آن احتیاج دارد، به‌کارگیری دانش اقتصاد در جنبه‌های اجرایی و مدیریتی است که آقای کرباسیان این توانمندی را دارد. وقتی یک مدیر اجرایی، مسوولیتی بر عهده دارد، به‌طور طبیعی در بسیاری کمیسیون‌ها، شوراها و کمیته‌های علمی و اجرایی حضور می‌یابد و می‌تواند دانش بسیاری را نیز به لحاظ تئوری علمی کسب کند.

وی افزود: آقای کرباسیان سال‌ها عضو شورای پول و اعتبار و شورای عالی بانک‌ها بود و در دولت یازدهم نیز معاون وزیر اقتصاد بوده و به تناسب مشاغلی که داشته در شوراهای اقتصادی دولت و در نشست‌های داخلی و خارجی حضور داشته است.

شیرکوند یادآور شد: کرباسیان سال‌ها در دو معاون بازرگانی داخلی و خارجی وزارت بازرگانی فعالیت داشته و در مباحث مربوط به عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت شرکت کرده است ضمن آنکه در دولت اصلاحات رییس کل گمرک ایران بود.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه کرباسیان تمام شاخص‌های یک عنصر مطلع و برخوردار از دانش اقتصادی دارد، گفت: تلفیق دانش و تجربه اقتصادی می‌تواند وزارت امور اقتصادی و دارایی را در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی یاری رساند.

 زیروبم اقتصاد را می‌شناسد

یکی دیگر از مسوولان اجرایی وزارت اقتصاد در دوران اصلاحات نیز که در خصوص کارآیی و توان مسعود کرباسیان در حوزه وزارت اقتصاد اظهارنظر کرده، طهماسب مظاهری است. وی در ارزیابی عملکرد مسعود کرباسیان وزیر پیشنهادی برای وزارت اقتصاد دولت دوازدهم به ایلنا گفته است: بنده آقای کرباسیان را از 30 سال گذشته زمانی که در سازمان برنامه دولت مهندس موسوی حضور داشته، می‌شناسم. ایشان در سمت‌های مختلف توفیقات زیادی داشته است. او فردی پرانرژی و علاقه‌مند بود و در تمام مناصب از جمله سازمان برنامه که شروع کارش بود تا دوران حضور در گمرک خدمات خوبی ارائه داده است. وی با تاکید بر پاکدست بودن و سلامت کاری کرباسیان تصریح کرد: عملکرد او همواره بی‌غل و غش بوده و همواره کار خود را با سرافرازی به اتمام رسانده است.

مظاهری خاطرنشان کرد: او در هر دو دولت خاتمی و روحانی که مسوول سازمان گمرک بوده، گمرکی را که تحویل داده بسیار بهتر از گمرکی بود که تحویل گرفت، به‌طوری که همین گمرکی که 4 سال پیش در زمان دولت روحانی تحویل گرفت، وضعیت بهتری دارد. سیستم الکترونیک آن هر چند که هنوز جای بهبود دارد، راه‌اندازی شده که موفقیت شایان توجهی است.

وی با اشاره به تالیفات و نظرات کرباسیان در زمینه جهانی شدن، اظهار کرد: او چند کتاب با تم جهانی شدن و با تمرکز روی تفاوت در گلوبالیزیشن و اینترنشنالیزیشن دارد. بسیاری از مدیران به عمق این دو موضوع توجه نکرده‌اند اما کرباسیان تفاوت این دو را درک کرده و چند کتاب نیز در این زمینه ترجمه کرده است. کرباسیان به لحاظ تئوریک کاملا با پدیده جهانی‌ شدن آشناست.

وزیر اقتصاد دولت اصلاحات با اشاره به سابقه اجرایی گزینه پیشنهادی برای وزارت اقتصاد دولت دوازدهم بیان کرد: او 8 سال در گمرک حضور داشته و زیر و بم وزارت اقتصاد را می‌شناسد. کسی که در این وزارتخانه کار نکرده باشد یک سال طول می‌کشد تا با دستگاه‌های وابسته آشنا شود ولی ایشان هم داخل وزارتخانه و هم روابط بین وزارت اقتصاد با سایر مجموعه‌ها را به خوبی می‌شناسد.

 واگذاری رهبری امور اقتصادی به وزیر

در همین زمینه یک کارشناس اقتصادی هم معتقد است کرباسیان این ظرفیت را دارد که در اقتصاد کشور تحول ساختاری ایجاد کند اما این را هم باید درنظر بگیریم که تئوری‌های اقتصادی را نمی‌داند و باید از مشاوران اقتصادی کارآمدی استفاده کند. اکنون نوبت جراحی ساختاری-نهادی اقتصاد ایران است و باید در دولت دوازدهم برای ایجاد هماهنگی، رهبری امور اقتصادی به وزیر اقتصاد واگذار شود تا از چند صدایی که در دولت قبل اتفاق افتاد جلوگیری شود؛ ضمن اینکه مجلس شورای اسلامی نیز باید بررسی کند که آیا گزینه معرفی شده برای وزارت اقتصاد برای این پست کلیدی مناسب است یا خیر.

وحید شقاقی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره تیم اقتصادی در دولت دوازدهم اظهار کرد: کسانی که مسوولیت تیم اقتصادی دولت دوازدهم را به‌عهده می‌گیرند باید بدانند که در این دولت کار سختی پیش روی سیاست‌گذاران وجود دارد، چراکه اکنون نوبت به اصلاحات ساختاری نهادی در اقتصاد ایران فرا رسیده است.

وی افزود: دولت دوازدهم باید دست به جراحی در حوزه‌های بانک، مالیات، یارانه و غیره بزند و این جراحی نیاز به جراحان قدر دارد که باید بررسی کنیم و ببینیم تیم اقتصادی که دولت معرفی کرده است، می‌تواند این جراحی را انجام دهد یا خیر.

به نظر من در تیم اقتصادی دولت گزینه‌های بهتری نسبت به آنچه رییس‌جمهور در کابینه دوازدهم معرفی کرده برای این جراحی وجود داشتند.

این اقتصاددان در ادامه‌ گفت: اولویت دولت یازدهم مباحث سیاسی و بین‌المللی بود و لازم بود که دولت برجام را به سرانجام برساند و در حوزه اقتصاد هم با مقتضیات موجود مسکن‌هایی تجویز شد که البته این مسکن‌ها در دولت دوازدهم کارساز نخواهد بود و وقت اصلاحات ساختاری و نهادی فرا رسیده است.

شقاقی با اهمیت دادن به جایگاه وزیر اقتصادی در تیم اقتصادی دولت، اظهار کرد: بعضا مطرح می‌شود که وزیر اقتصاد محدودیت‌هایی دارد و برخی تصمیم‌گیری‌های کلیدی از حیطه اختیارات وی خارج است. به نظر من یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در دولت دوازدهم اصلاح شود همین مساله است. باید هدایت و رهبری اقتصاد کشور را به وزیر اقتصاد سپرد. اگر قرار باشد چند فرمانده با چند نظر مختلف برای اقتصاد کشور تصمیم بگیرند، وضعیت نابسامان خواهد شد؛ اتفاقی که در چهار سال گذشته رخ داد.

وی درباره ویژگی‌های وزیر اقتصاد در شرایط خطیر اقتصادی در دولت دوازدهم، افزود: وزیر اقتصاد ابتدا باید جرات تصمیم‌گیری داشته باشد که بتواند دست به جراحی بزند. همچنین باید دانش و مدیریت اقتصادی بداند که بتواند اصلاحات ساختاری را از زوایای متعددی بررسی و اعمال کند. همچنین این اصلاحات ساختاری نیازمند یک تیم هماهنگ است و باید دولت به‌گونه‌یی برنامه‌ریزی کند که تیم اقتصادی با همدیگر هماهنگ باشند و در آخر نیز باید یک نقشه راه وجود داشته باشد که وزیر اقتصاد بر مبنای آن اولویت‌هایش را مشخص کرده و بداند از کجا شروع کند و بداند به کجا باید برسد.

این کارشناس با تاکید بر اهمیت مساله‌ اقتصاد در دولت دوازدهم گفت: به نظر من حتی رییس‌جمهور در وزارت امور خارجه هم به جای وزیر امور خارجه باید یک اقتصاددان به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌کرد تا سفرای خود را به‌گونه‌یی انتخاب کند که در کشورهای خارجی به‌دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشند و بتوانند برای مبادلات اقتصادی کشور اقدامات لازم را انجام دهند.

وی درباره نقاط قوت و ضعف مسعود کرباسیان که به‌عنوان وزیر اقتصاد دولت دوازدهم معرفی شده است، اظهار کرد: کرباسیان بیشتر در سوابق خود حضور در معاونت وزیر نفت، وزیر صنعت و وزیر اقتصاد را دارد و به این ترتیب پیش‌تر جزو مدیران اقتصادی کشور بوده ولی درباره نقاط ضعف ایشان هم باید بگویم که به‌دلیل نداشتن دانش اقتصادی در میان اقتصاددانان برای پذیرفتن پست وزارت امور اقتصادی و دارایی مقبول نیست که البته به نظر من اگر از مجلس شورای اسلامی رای بگیرد باید این مشکلش را با بهره‌گیری از مشاوران اقتصادی پر کند.