ماه عسل پتروپارس با فاز 11
گروه انرژی|
شرکت نفتی سی‌ان‌پی‌سی چین از پروژه توسعه فاز 11 پارس جنوبی کنار رفت تا این پروژه بسیار مهم مهندسی به‌طور کامل به شرکت پتروپارس سپرده شود. پتروپارس 12 تیر ماه 96 عهده‌دار عنوان شراکت غیر عامل در کنسرسیوم توسعه‌دهنده فاز 11 شده بود. خبر خروج کامل سی‌ان‌پی‌سی از این پروژه را دیروز بیژن زنگنه وزیر نفت در جریان بازدیدش از کارخانه مپنا در جمع خبرنگاران مطرح کرده و نقطه پایانی بر قصه‌ای گذاشت که تابستان سال 96 آغاز شده بود. حالا فاز اول این پروژه احتمالا طبق برنامه قبلی جلو می‌رود و فاز دوم که مربوط به طراحی و ساخت سکوهای فشار افزایی بود، طبق صحبت‌هایی که پیش‌تر شده بود با راهکارهای جایگزینی که ایران در نظر داشت پیش خواهد رفت. حدود دو هفته پیش یک هیات چینی از سی‌ان‌پی‌سی به ایران آمده بودند و به نظر می‌رسد خروج کامل این شرکت از فاز 11 نتیجه این مذاکرات بوده است. قبلا عنوان شده بود که شرکت سی‌ان‌پی‌سی خواستار به تعویق افتادن اجرای این پروژه شده بود چرا که آن را در شرایط فعلی سخت توصیف می‌کرد.
معلوم نیست چند نفر از کسانی که در آن روز گرم تیر ماه در تابستان 96 در باغ کوشک نفت شاهد منعقد شدن قراردادی برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی ایران توسط کنسرسیومی به رهبری توتال فرانسه بودند تصور می‌کردند 2 سال بعد 2 شرکت توتال و سی ان پی سی مجبور شده باشند پروژه را ترک کنند. در میان صحبت‌های کسانی که دستی در این زمینه‌ها بر آتش دارند می‌شود فهمید که ایران از همان موقع زمانی حدود 1 سال و نیم را برای استفاده از گشایش پسابرجام در ذهن داشت و احتمالا موقع بستن قرارداد 4.8 میلیارد دلاری برای توسعه فاز 11 می‌خواست تا جایی که ممکن است بتواند از امکانات و دانش بین‌المللی برای این پروژه استفاده کند. به هر حال کمتر از یک سال بعد و با خروج ترامپ از برجام، توتال مجبور شد به صورت رسمی از پروژه کنار برود، این در وضعیتی بود که تقریبا پیمانکارهای این پروژه انتخاب شده بودند و کارها باید کم‌کم به آنها ابلاغ می‌شد. طبق مفاد قرارداد با کنار رفتن توتال که سهمی 50.1درصدی در کنسرسیوم داشت، این سی ان پی سی بود که به صورت خودکار رهبری کنسرسیوم را به دست می‌گرفت.
ماه‌ها گذشت و طبق صحبت‌هایی که از سوی مدیران مرتبط با این پروژه از جمله مدیرعامل نفت و گاز پارس مطرح می‌شد، بخشی از طراحی‌های توتال برای سکوهای فشار افزایی در دست سی ان پی سی بود. سی‌ان‌پی‌سی ولی از ایران خواسته بود که برای اجرای این پروژه مدتی دست نگه دارد، خواسته‌ای که در شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه ایران بررسی شده بود و حالا به نظر می‌رسد با آن موافقت نشد.
سی‌ان‌پی‌سی سابقه حضور در میادین نفتی ایران در غرب کارون را داشت و با فضای صنعت نفت در ایران آشنا بود هر چند در حوزه گاز این شرکت فعالیتی نداشت و فازهای گازی پارس جنوبی اغلب توسط کمپانی‌های غربی، ژاپنی و ایرانی توسعه داده شده بودند.
به هر روی طبق چیزی که دیروز وزیر نفت ایران گفته است سی‌ان‌پی‌سی به صورت رسمی از پروژه توسعه فاز 11 کنار رفته و حالا پتروپارس که سومین عضو کنسرسیوم تابستان 96 برای توسعه بود مامور اصلی این ابر پروژه خواهد بود.
توسعه فاز 11 برای ایران از این جهت بسیار اهمیت دارد که این نخستین پروژه‌ای است که قرار است سکوی فشار افزایی به عنوان راهکاری در مورد افت فشار میادین گازی در آن طراحی شود. از این سکوها تاکنون در دنیا چند مورد محدود طراحی شده و به همین خاطر ایران علاقه‌مند است در الگوهای اولیه بتواند از دانش جهانی استفاده کند.
از طرف دیگر همزمان با انعقاد قرارداد با کنسرسیوم فرانسوی-چینی-ایرانی در تابستان 96 گفته می‌شد که پروژه‌ای موازی در شرکت نفت و گاز پارس برای طراحی این سکوها در حال انجام است.
برخلاف فضایی که خواهان این است که نشان دهد توتال یا سی‌ان‌پی‌سی هم علاقه چندانی به حضور در این پروژه نداشتند، نگاهی به صحبت‌هایی که مدیران ارشد این شرکت‌ها در جریان انعقاد قرارداد مطرح می‌کردند چیز دیگری را نشان می‌دهد. این قرارداد هم از حیث رقم برای این شرکت‌ها مهم بود و هم از منظر سیاسی و روابط بین‌الملل وزنه‌ای سنگین محسوب می‌شد. در واقع از آن‌جایی که طراحی و ساخت سکوهای فشار افزایی در دنیا زیاد انجام نشده بود، برای این شرکت‌ها اهمیت زیادی داشت که بتوانند برای خودشان چنین دستاوردی خلق کنند و توجه بازار پرتقاضایی که در سال‌های آینده برای مقابله با افت فشار میادین گازی در وضعی که قطعا سهم گاز در سبد انرژی دنیا پررنگ‌تر می‌شود را به سمت خود جلب کنند.
توتال اولین شرکت خارجی بود که بعد از تحریم‌ها وارد ایران شد، پاتریک پویانه مدیرعامل این شرکت روز انعقاد قرارداد را روزی «تاریخی» برای توتال توصیف کرده و گفت: «من می‌دانم ایرانیان به تاریخ اهمیت زیادی می‌دهند، تاریخ همچنین نشانه‌ای از وفاداری است. همان‌طور که می‌دانید فعالیت‌های توتال در ایران تاریخی طولانی دارد. ما سال‌ها با شرکت ملی نفت ایران در روزهای خوشی و سختی در پروژه‌های نفت و گاز مشارکت داشته ایم»
درباره اینکه این قرارداد چه اهمیتی داشت باید دانست که پویانه 12 تیر ماه در روز انعقاد قرارداد آن را زمینه‌ای برای کمک به به ارتقای روابط میان ایران، اتحادیه اروپا و فرانسه وصف کرده بود.
در روز قرارداد مدیرعامل شاخه بین‌المللی سی ان پی سی نیز که حالا به تازگی از پروژه خارج شده در اهمیت آن صحبت کرده و گفته بود که از سال 1990 و از زمانی که CNPC به بازار ایران وارد شد علاقه‌مندی خود به بخش‌های مختلف این صنعت را نشان داده و اطمینان دارد که با حضور توتال به عنوان طرف عملیاتی در این قرارداد و نیز پتروپارس به عنوان شریک ایرانی، دستاوردهای بزرگی در زمینه دانش و تولید در تولید پارس جنوبی خواهد داشت.
ایران خواهد توانست؟
برای اینکه بشود درباره این نظر داد که ساخت یک سکوی فشار افزایی در ایران بدون کمک تکنولوژیکی و دانشی از گروه‌های بین‌المللی چه هزینه یا زمانی دارد نمی‌توان نظر دارد اما احتمالا طی 2 سال گذشته پتروپارس در قالب کنسرسیوم در این زمینه پیشروی داشته است.
حمیدرضا اکبری مدیرعامل وقت این شرکت در جریان انعقاد قرارداد در تابستان 96 گفته بود که شرکت توتال یک برنامه مجزا صرفا برای انتقال فناوری و دانش فنی به شرکت پتروپارس دارد که این جدا از مسوولیت این شرکت در ارتباط با ساخت داخل و انتقال فناوری به شرکت‌های ایرانی است.
از طرف دیگر طبق شنیده‌ها طراحی‌های اولیه توتال برای سکوهای فشار افزایی نیز در دست ایران است که به نظر می‌رسد گروه‌های تحقیقاتی در شرکت‌هایی چون نفت و گاز پارس روی آن کار می‌کنند.
