بی‌اینترنت شاید، بی‌گوگل هرگز
گروه دانش و فن|
در روزهای قطعی اینترنت، بسیاری از وب‌سایت‌ها به سختی توسط کاربران در دسترس قرار داشتند. با توجه به قطع بودن اینترنت، کاربران یا باید آدرس وب‌سایت مورد نظر خود را به صورت مستقیم تایپ می‌کردند یا از موتورهای جست‌وجوی داخلی به‌سمت این وب‌سایت‌ها هدایت می‌شدند، اما موتورهای داخلی نتوانستند از پس اقناع کاربران برآیند و در نتیجه ترافیک بسیاری از کسب‌وکارهای داخلی با مشکل مواجه شد. از طرفی سایت‌هایی که داخل یا خارج کشور‌هاست شده بودند، با وجود انبوه کاربران داخلی عملا از گوگل هیچ ورودی‌ای نداشتند چراکه این موتور جست‌وجو در دسترس نبود. ورودی‌های گوگل از سوی کاربران اندک متصل به اینترنت در داخل مرزهای ایران یا ایرانی‌‌های خارج از کشور صورت می‌گرفت که سهم بسیار ناچیزی بود. در واقع با نبود گوگل، کسب‌وکارها بخش زیادی از ورودی خود را از دست دادند و از ارایه سرویس‌هایی که با کمک خدمات گوگل به مشتریان خود ارایه می‌کردند باز ماندند. در این مدت کاربران ایرانی در گوگل جست‌وجو نمی‌کردند که بدین معناست آن امتیازها و ملاحظاتی که گوگل با توجه به رفتار کاربران در رتبه‌بندی سایت‌ها لحاظ می‌کند، در اختیار گوگل نبود. بدین‌ترتیب سایت‌هایی که متکی به سیگنال‌های لحظه‌ای و زوداثر بودند، در این روزها افت رتبه زیادی را تجربه کردند، هرچند موضوع افت رتبه برای سایت‌هایی که ساختار و لینک‌های قوی دارند، جدی نبود؛ گرچه در هر صورت همه سایت‌ها به‌نوعی نوسان رتبه غیرطبیعی را برای مدتی خواهند دید. همچنین سایت‌هایی که در نبرد کسب رتبه در نتایج گوگل و آمدن به صفحه یک جست‌وجوهای کاربران بودند (فعالیتی که به آن سئو می‌گویند)، در روزهای قطعی اینترنت و در نبود گوگل از دور خارج شدند و حالا با وصل شدن اینترنت باید رقابت را از سر بگیرند. این روزها نیز اگرچه اینترنت به تدریج در تمامی استان‌های کشور در حال اتصال دوباره است، اما آثار قطعی گسترده آن برای کسب‌وکارها و سایت‌ها تا مدت‌ها باقی می‌ماند.
کسب‌وکارهای کوچک بیشتر ضرر کردند
درباره آثار عدم دسترسی کاربران به موتور جست‌وجوی گوگل، ابوالفضل عبداللهی،کارشناس حوزه فناوری اطلاعات- در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به استفاده کسب‌وکارهای ایرانی از سرورهای داخلی اظهار کرد: «در روزهای قطعی اینترنت، کسب‌وکارهای شناخته‌شده با استفاده از سرورهای داخلی توانستند سر پا بمانند و کمتر دچار مشکل شوند، اما موضوعی که ممکن است به آن توجهی نشده باشد، این است که خیلی از کسب‌وکارها و خصوصا کسب‌وکارهای کوچک مراجعه‌شان از طریق موتور جست‌وجوی گوگل است و این کسب‌وکارها در شرایطی که کاربران امکان مراجعه به گوگل و جست‌وجو در آن را نداشتند، دچار افت ترافیک محسوسی شدند.»
وی ادامه داد: «چیزی حدود 80 درصد لود هر وب‌سایت از طریق گوگل است و اینطور نیست که شخص خودش بخواهد URL وب‌سایت را تایپ کند. جست‌وجوی کاربران برای رسیدن به نیازهای مورد نظر خود، معمولا با استفاده از سرچ کلمات کلیدی در گوگل اتفاق می‌افتدو به همین دلیل در شرایطی که گوگل در دسترس نباشد، سایت‌ها بیشترین ترافیک ورودی خود را از دست می‌دهند.»
عبداللهی خاطرنشان کرد: «از همه مهم‌تر کسب‌وکارهایی که خدماتی از جمله فروش آنلاین بلیت سفر و خدماتی از این دست ارایه می‌دهند، در این مورد متضرر شدند. گاهی کاربران با آگاهی از نام یک کسب‌وکار آنلاین، آدرس آن را می‌نویسند و به آن مراجعه می‌کنند، اما این اتفاق به‌ندرت رخ می‌دهد. در غالب موارد، اینطور است که کاربر نام کسب‌وکار مورد نظر خود را در گوگل تایپ می‌کند و از طریق گوگل وارد کسب‌وکار می‌شود. حتی در بسیاری از موارد حتی ممکن است کاربر اسم کسب‌وکار را هم نداند و با جست‌وجوی کلیدواژه‌ها به نتیجه برسد. برای مثال ما با سرچ خرید آنلاین بلیت، به ارایه‌دهندگان خدمات می‌رسیم. اما در شرایطی که موتور جست‌وجویی نیست که ما را به کسب‌وکار مورد نظر هدایت کند، آسیب دوطرفه‌ای هم به کسانی که قصد استفاده از خدمات را دارند وارد می‌شود و هم کسب‌وکار ترافیک بیشتری را از دست می‌دهد. بنابراین اینکه یک وب‌سایت از داخل ایران و آن هم از طریق تایپ url لود شود را نمی‌توان به معنای سر پا بودن کسب‌وکار در نظر گرفت.»
وب‌سرویس مناسب داخلی نداریم
این کارشناس فناوری اطلاعات در ادامه خاطرنشان کرد: «نکته مهم دیگر این است که بسیاری از وب‌سایت‌ها وابسته به سرویس‌های خارجی هستند، بنابراین در زمان قطع اینترنت با وجود اینکه سایت از داخل ایران در دسترس است، اما دسترسی به برخی قسمت‌های سایت مختل می‌شود. برای مثال در نمونه استفاده از اپلیکیشن‌های حمل و نقل، ممکن است خود اپلیکیشن لود شود و کار کند اما احتمالا نقشه‌اش کار نمی‌کند، زیرا نقشه آن از APIهای منبع باز استفاده می‌کرده است. در حال حاضر عموم سرویس‌های آنالیتیک و هوش تجاری وب‌سایت‌های ایرانی، خارجی هستند و هیچ وب‌سرویس مناسبی برای وب‌سایت‌ها نداریم که به‌طور کامل ایرانی باشد. تقریبا همه توسعه‌دهندگان وب از APIهای اوپن‌سورس خارجی یا حتی سرویس‌هایی که گوگل برای توسعه‌دهندگان ارایه داده استفاده می‌کنند که در زمان قطع اینترنت آنها هم مختل می‌شوند.»
عبداللهی با اشاره به فعالیت موتورهای جست‌وجوی داخلی اظهار کرد: «نبود یک موتور جست‌وجوی داخلی و با کارکرد مناسب مانند گوگل قطعا ضربه سختی برای کسب‌وکارهای ایرانی است. اتفاقات این روزها نشان می‌دهد حتی موتور جست‌وجوهای ملی ما هم از API گوگل استفاده می‌کرده‌اند و با قطع اینترنت نتایج قابل قبولی ارایه نمی‌دادند. در مواردی شاهد بودیم که جست‌وجوهای کاربران تنها به صفحات ویکی‌پدیایی وصل می‌شد که از دسترس خارج بود و از طرفی در بسیاری از موارد نیز، نتایج جست‌وجو با آنچه که مورد نیاز کاربر بود، اصلا ارتباطی نداشت.»
تقریبا همه ما اگر بخواهیم به سایتی سر بزنیم، این کار را با یک جست‌وجوی ساده در گوگل انجام می‌دهیم و آدرس دقیق دامین آنها را حفظ نیستیم. حفظ نبودن دامین سایت‌ها یک مساله جدید را در مارکتینگ ایران باز می‌کند که به باور مهدی رودکی -مدیرعامل ایران‌سئو- تبدیل به یک هدف مهم یا حتی کسب‌وکار مهم در آینده نه چندان دور خواهد شد. او به دیجیاتو می‌گوید: «آدرس سایت اکثر بانک‌ها به سختی در یاد می‌ماند، مثلا مخففی ناآشناست، عدد دارد و انگلیسی آن به صورت‌های مختلفی قابل نوشتن است. در این مدت سایت‌هایی که دامین‌شان بین مردم شناخته‌شده بود یا دامین راحتی برای حفظ کردن داشتند برد کردند. باور دارم از این به بعد در بین کسب‌وکارهای ایرانی توجه به دامین مهم می‌شود و تمامی کسب‌وکارها و شرکت‌های تجاری بزرگ و کوچک روی این مساله کار می‌کنند تا آدرس خود را در حافظه مخاطب جای دهند.»
