این مناظره نبود!
حامد علی‌محمد
به‌طورکلی می‌توان گفت که مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 برنده مشخصی نداشت، اما یکی از مهم‌ترین بازندگان آن صداوسیما بود که برنامه‌ای چندساعته صرفاً برای تخریب نامزدها پخش کرد. نخستین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم روز شنبه 15خرداد با موضوع اقتصاد برگزار شد. مناظره‌ای که بیش از سه ساعت و نیم زمان برد اما درنهایت مواضع و برنامه‌های اقتصادی هیچ‌کدام از هفت کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ برای مخاطبان مشخص نشد. این اتفاق چند دلیل مشخص دارد که بیشتر آن دلایل، به نحوه برگزاری مناظره یعنی طراحی سوالات و برخی دیگر موارد از سوی صداوسیما و سیاست‌گذاران این برنامه بازمی‌گردد. بر اساس داده‌ها مناظره باید جایی برای گفت‌وگو و ارایه برنامه باشد اما مناظره اخیر را می‌توان یک میدان جنگ دانست و اصلاً بحث اقتصادی مطرح نبود تنها اغلب نمایندگان از هر طریقی سعی داشتند یکدیگر را تخریب کنند درنهایت صحبت‌هایی در خصوص اقتصاد نیز کردند. اول کاندیداها زمان صحبت نداشتند و پیش از معرفی خود سوالات تخصصی مطرح شد که اغلب نامزدها در پاسخ به سوال به معرفی مواضع خود پرداختند که کمی دور از انتظار بود. برای مثال سوال آقای همتی ربطی به زنان نداشت ولی ایشان به‌جای پاسخ به سوال تعیین‌شده تنها به مقوله زنان پرداختند. در حالت منطقی کاندیداهای ریاست‌جمهوری باید یک فرصت هرچند کوتاه برای معرفی خود، برنامه و مواضع داشته باشند سوالات تخصصی رویکرد اصلی آنان را مطرح نمی‌کند. حال هرچند که در این مناظره برنامه جامع یا اقتصادی دیده نشد.
از نظر بنده مناظره واقعی یعنی یک سوال از هفت کاندیدا پرسیده شود و درنهایت مردم بتوانند بر اساس آن نتیجه‌گیری کنند. هفت سوال متفاوت از هفت حوزه برای هفت نامزد که هریک مواضع خاص خود را دارند و شاید اصلاً یادشان رفته برای آن حوزه برنامه‌ریزی کنند. نحوه ترکیب و چینش سوالات کمی دور از انتظار بود و باید دقت‌ها بیش از گذشته باشد.
در مناظره فرصت چندانی برای بحث و گفت‌وگو در خصوص مباحث مطرح‌شده میان کاندیداها وجود نداشت و به دلیل همان مشخص نبودن سوالات واحد، هر یک از کاندیداها به‌جای نقد برنامه طرف مقابل، به حمله به یکدیگر و جدال‌های لفظی و شخصی پرداختند و تنها یکی از آنها تلاش کرد بدون وارد شدن به بحث‌های حاشیه‌ای در چارچوب سوالات مطرح‌شده به ارایه برنامه‌های خود بپردازد. البته با وجود تفاوت سوالات سوال خاصی در خصوص بورس و بازار سهام وجود نداشت که این موضوع جای تعجب دارد و نامزدها در این خصوص صحبتی نکردند تنها قاضی‌زاده هاشمی به‌ضرورت حل مساله بورس اشاره کرد و گفت: بورس یک مساله حاد و یک مساله ساختاری و مزمن دارد که بخش ساختاری آن در مجلس در حال اصلاح است و بخش حاد آن با سه دستورالعمل در سه، چهار روز اول دولت پیش‌بینی‌شده که به سمت بهبود بازار سرمایه برویم. این اشاره کوتاه از سوی کاندیداها در حالی صورت گرفت که شعار سال جاری هم مانند شعار سال‌های قبل اقتصادی بوده و بازار سرمایه هم یکی از اصلی‌ترین بازارهای مالی در کشور محسوب می‌شود. به‌هرحال در این مناظره بازاری مهم به نام بورس وجود داشت و تنها برنامه‌های سطحی در اقتصاد کشور مطرح شد و بیشترین زمان صرف تخریب یکدیگر شد.
برنامه‌ای که با عنوان مناظره ۱۴۰۰ و با حضور هفت کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم پخش شد یک مناظره به معنای واقعی نبود و شاید بهتر باشد در دو مناظره بعدی که قرار است سه‌شنبه ۱۸ خرداد و شنبه ۲۲ خرداد به مباحث فرهنگی، اجتماعی و سیاسی اختصاص داده شود، صداوسیما و سیاست‌گذاران مناظره انتخاباتی، رویکرد خود و نحوه برگزاری این برنامه را تغییر دهند؛ چراکه با چنین فرم و محتوایی، نه‌تنها شور انتخاباتی مورد نظر مسوولان عالی نظام ایجاد نمی‌شود بلکه بسیاری از مردم و مخاطبان را ناامیدتر و سردرگم‌تر خواهد کرد.
