راه‌حل درخشان برای نقدینگی و تورم

 مسعود درخشان 

شبکه بانکی فعلی، نظام اقتصادی کشور را به شکل جدی تهدید می‌کند و تنها با حذف و تجمیع بانک‌های خصوصی در یک بانک ملی اسلامی می‌توان جلوی نقدینگی و تورم را گرفت. اصلاحات اقتصادی بعد از انقلاب پیاده نشده و دلیل آن این است که مدیران ارشد و روسای بانک مرکزی اعتقادی به این موارد نداشته‌اند. تاکنون هیچ رییس‌کل بانک مرکزی حذف ربا از روابط مالی بانک را در دستور کار قرار نداده است. امروز نیز بحث حذف ربا در برنامه‌های مدیران دولتی دیده نمی‌شود. متأسفانه چهل سال است سعی داریم در مبارزه با ربا پیروز شویم. بزرگ‌ترین بحران‌های اقتصادی در جهان، ریشه در سیستم بانکی داشت. اما سیاستمداران غربی نیز برخوردی با این حوزه نداشته بلکه حمایت مالی از بانک‌ها نیز انجام دادند. این نشان‌دهنده نفوذ سیاسی سنگین بانک‌هاست و بنده بیم آن را دارم که این اتفاق در کشور عزیز ما هم رخ بدهد. برخی به ایده تجمیع تمام بانک‌های خصوصی در یک بانک خرده می‌گیرند و آن را ایده‌ای کمونیستی قلمداد می‌کنند. در دوره قبل، بانک‌های دولتی سرآمد بانکداری در کشور بودند. با پیروزی انقلاب، بانک‌های خصوصی ملی شدند. بعد از جنگ تحمیلی بر خلاف قانون اساسی، بانک‌های خصوصی قارچ‌گونه رشد کردند و به یک تهدید برای کشور تبدیل شدند. هر بانک خصوصی بر مبنای ربا شکل می‌گیرد و بر اساس تکاثر ثروت رشد می‌کند. در این بین، بانک مرکزی تنها در حوزه نظارت می‌تواند اثرگذار باشد. اما اگر بحث فعالیت‌های اقتصادی واقعی به عنوان مجوز فعالیت بانک‌ها لحاظ شود هیچ بانک خصوصی نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. در چنین شرایطی نظارت بی‌مبناست و اصولاً نمی‌توان از بانکداری اسلامی سخن گفت. البته بانک‌های دولتی نیز چالش‌های مربوط به بانک‌های خصوصی را دارند. توجه داشته باشید که بانک‌های خصوصی در مسیر ورشکستگی هستند و تنها برای جذب سپرده، ارایه وام‌های کلان در رشته‌های سودآور و سوم حضور در بازارهای سفته‌بازی رقابت می‌کنند. این بانک‌ها درباره چالش‌های اقتصادی کشور کوچک‌ترین مسوولیتی برای خود متصور نیستند. هر بانکی اعم از دولتی و خصوصی اگر به دنبال سفته‌بازی باشد نمی‌تواند بدون ربا کار کند. راهکار، دولتی کردن بانک‌ها و تأسیس بانک ملی اسلامی است. در این شرایط، زمینه حذف کامل ربا از سیستم پولی کشور فراهم خواهد شد. دریافت‌کننده‌های وام بانکی تنها مبلغی در حد هزینه کارمزد دریافت کنند. در این چارچوب، مساله خلق نقدینگی و تورم به شکل اساسی حل خواهد شد. به بهانه چالش‌های کوچک نباید راهکارهای اساسی را فراموش کرد. شبکه بانکی فعلی، نظام اقتصادی کشور را به شکل جدی تهدید می‌کند. در این شرایط، نظارت هم نمی‌تواند خصلت ذاتی بانک‌ها را تغییر دهد.