تامین مالی براساس شایستگی اعتبار انجام شود

روش‌های نوین تامین مالی برمبنای شایستگی اعتبار و مدیریت زنجیره تامین از طریق اعتبار یکی از خلأهای موجود در اقتصاد کشور است که باید هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد.

استفاده از روش‌های نوین تامین مالی یکی از ضروریاتی است که در دولت سیزدهم مورد تاکید قرار گرفته و مسوولان براین باورند که مدیریت صحیح زنجیره تامین به‌طور اعتباری جزو اصول اساسی در صنعت کشور به شمار می‌رود چرا که در حال حاضر بنگاه‌های اقتصادی با مشکل نقدینگی مواجه هستند. در نتیجه به نظر می‌رسد علاوه بر اعتبارسنجی و رتبه‌بندی بنگاه‌های اقتصادی، باید روش‌های تامین مالی را متنوع کرد تا در کنار شایستگی اعتبار، به مدل‌های روز دنیا نیز نزدیک شویم. 

چندی پیش وزیر اقتصاد و دارایی اعلام کرد: گاهی کسب و کار بانکی به تامین مالی و اعطای تسهیلات به یک واحد تولیدی که در مقایسه با تامین مالی فعالیت‌های غیر تولیدی یک گام به جلو است، معطوف می‌شود اما راه موثرتر، تأمین مالی زنجیره ارزش (supply chain finance) آن هم نه از طریق اعطای تسهیلات و اخذ وثیقه، بلکه از طریق اعطای خط اعتباری بر مبنای شایستگی اعتباری است. احسان خاندوزی افزود: گاهی مقررات ما بانک‌ها را می‌ترساند که به این سمت بیایند؛ برای آنها راحت‌تر است که همچنان تسهیلات بدهند و وثیقه بگیرند، در حالی که برای تأمین مالی زنجیره ارزش ما به خط اعتباری نیاز داریم نه به تسهیلات. 

ال‌سی ریالی نیز یکی از روش‌های تامین مالی مبتنی بر اعتبار است که به گفته بسیاری از فعالان اقتصادی، می‌تواند در اقتصاد و صنعت نقش بسزایی داشته باشد. اعتبار اسنادی (Letter of Credit) یا همان ال سی، تعهدی از بانک است که به خریدار و فروشنده داده می‌شود و تعهد می‌شود که میزان پرداختی خریدار به فروشنده به موقع و با مبلغ صحیح به دست فروشنده خواهد رسید. اطمینان فروشنده از اینکه پس از ارایه اسناد حمل وجه اعتبار را مطابق شرایط اعتبار از بانک کارگزار یا تایید‌کننده دریافت می‌کند، امکان کنترل تاریخ حمل و تحویل نهایی کالا، اطمینان از اینکه پرداخت وجه اعتبار به فروشنده فقط بعد از انتقال و فک مالکیت کالا از وی صورت می‌گیرد و تعهد بانک برای پرداخت بها در معاملات به جای فرد فروشنده از مزایای الی سی است که می‌تواند به فعال اقتصادی کمک خوبی باشد.  در همین باره نایب‌رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران با تاکید براینکه شرکت‌ها باید رتبه‌بندی شوند و براین اساس تسهیلات براساس اعتبار خود دریافت کنند، اظهار کرد: حتی بانک‌ها می‌توانند تسهیلاتی برای فرد قائل شوند و اعتباری برای آنها در نظر بگیرند اما حساب متقاضی را بدهکار کند. پیشتر اینگونه بود که اگر فردی چک داشت اما موجودی نداشت، بانک براساس اعتبار مشتری مبلغ وجه مورد نظر را پرداخت می‌کرد تا مشتری آن مبلغ را بپردازد. در واقع این موارد به روابط مشتری و بانک بستگی دارد.  محمدحسین دیده‌ور در گفت‌وگو با ایبِنا تصریح کرد: اما به صورت دستوری نمی‌توان چنین کاری کرد و برخی نهادها به بانک‌ها تکلیف کنند که به یک بنگاه باید مقدار مشخصی اعتبار دهند. در این شرایط بانک نیز دچار مشکلاتی می‌شود که در نهایت به تورم دامن خواهد زد. در این شرایط وزارت اقتصاد یا بانک مرکزی می‌تواند منابع مالی را در اختیار بانک‌ها قرار دهد و به بانک‌ها این اختیار را بدهد که با متشریان خود به شکل اعتباری مراوده داشته باشند. 

وی با بیان اینکه یکی از معضلاتی که وجود دارد ال سی ریالی است، افزود: اگر بتوانیم خریدها را از این طریق انجام دهیم کمک بسیار زیادی به خریداران خواهیم کرد. برخی بانک‌ها با اعطای ال سی مشکلی ندارند اما گاهی فروشنده‌ها نمی‌پذیرند چرا که برای ال سی مدت‌دار باید سودی به بانک دوم پرداخت شود که از حساب فروشنده کسر می‌شود.

دیده‌ور گفت: به عنوان نمونه فردی از یک بانک ال سی ریالی می‌گیرد و به یک بنگاه تحویل می‌دهد، بنگاه مربوطه نیز این اعتبار اسنادی را به بانک دیگر می‌برد و طلب پول می‌کند که اگر ال سی سررسید ۳ یا ۴ ماهه داشته باشد از این بابت سودی از مبلغ ال سی کسر می‌شود که طبیعتا مورد قبول بنگاه مذکور نیست، مگر اینکه قیمت فروش را بالاتر ببرد که این امر هم رقابتی نیست و بازار را تخریب می‌کند. در این شرایط دولت باید فکری برای این مشکل کند تا بتوانیم این روش تامین مالی را محقق کنیم.

نایب‌رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه ال سی ریالی مزایای بسیاری دارد، تاکید کرد: اکثر شرکت‌ها با کمبود نقدینگی مواجه هستند اما اگر درجه اعتباری آنها بالا باشد و بتوانند ال سی ریالی بگیرند، دستشان بازتر است و می‌توانند فعالیت‌های‌شان را توسعه دهند.