تضمین سود در قالب اوراق تبعی

احمد اشتیاقی

عرضه اولیه بسته به شرکت و حجم منابعی که از بازار می‌گیرد می‌تواند اثر مثبت یا منفی در بازار داشته باشد. به نظر من شرکت‌هایی که ارزش بازار آنها بعد از عرضه اولیه زیر هزار میلیارد تومان باشد که به عنوان مثال ۱۰ درصد قابل عرضه آن هم ۱۰۰ میلیارد تومان می‌شود مشروط به اینکه قیمت سهام آن جذاب باشد و حمایتی هم بعد از عرضه اولیه از سهم انجام شود خوب است. در این صورت از لحاظ نقدینگی بازار را تحت فشار قرار نمی‌دهد و از سمت دیگر می‌تواند با جذابیتی که بعدا ایجاد می‌کند سهامداران خرد را با بازار آشتی دهد. در سال‌های ۹۸ و ۹۹ ورود و آشنایی بسیاری از افراد با بازار سرمایه به واسطه همین عرضه‌های اولیه جذاب بود. بنابراین اگر بتوان عرضه اولیه‌هایی با این شمایل یعنی ارزش بازار هزار میلیارد تومانی انجام داد و با قیمت مناسب در اختیار سهامداران قرار گیرد می‌تواند مجددا قهر سهامداران را به آشتی بدل کند. همین که در عرضه‌های اولیه شرکت کنند به تناسب که تابلو را می‌بینند ممکن است وجوه خود را مجددا برای خرید وارد بازار سرمایه کنند. این مدل می‌تواند مفید باشد و نباید از انجام آن بترسیم.

اگر قرار باشد بازار از این نوع عرضه‌های اولیه هم بترسد به نظر می‌رسد در آینده راه به جایی نخواهیم برد. بر اساس مدل گفته شده، در حالی که قیمت‌ها باید کارشناسی‌شده و جذاب باشند می‌توانند در کنار عرضه اولیه اوراق تبعی هم عرضه کنند با این شرایط که اگر سرمایه‌گذار اختیار فروش تبعی را هم خریداری کند بعد از یک سال ۲۵ درصد بازدهی تضمین‌شده برای سهامدار داشته باشد. با این مدل سهامدار اطمینان دارد که اگر سهم را یک سال هم نگاه دارد ناشر پس از این دوره با نرخ ۲۵ درصد بالاتر از قیمت اولیه سهم را می‌خرد. حالا اگر شرایط بازار خوب باشد که بازدهی سهم بالاتر هم خواهد بود و اگر شرایط خوب نباشد هم دست کم ۲۵ درصد بازدهی نصیب سهامدار شده است. در واقع یکی از وظایف بازار سرمایه بسط و توسعه تامین مالی شرکت‌هاست. اگر قرار باشد به دلیل اینکه حال و روز بازار خوب نیست حتی ماهی یک بار هم عرضه اولیه نداشته باشیم در واقع بازار سرمایه از وظیفه اصلی دور می‌شود. باید این مساله را به صورت یک‌مجموعه‌ای ببینیم. یعنی بحث مدیریت بازار از نظر عرضه و تقاضا توام با توسعه بازار. اگر یک سال دیگر هم جلو رفتیم و روال بازار همین بود چه؟ بگوییم اصلا نباید عرضه اولیه صورت پذیرد؟ در این صورت رسالت تامین مالی بازار سرمایه از بین می‌رود. به نظر من با این نگاه می‌شود عرضه‌های اولیه را با مدلی که گفته شد توجیه کرد.