تسلط بانک‌ها در بازار سهام
آمارها نشان می‌دهد ارزش دارایی‌هایی که شرکت‌های بورس در اختیار دارند رقم بزرگی در حدود 10000هزار میلیارد تومان است که 46درصد این میزان در اختیار بانک‌هاست. این ارقام بیانگر آن است که بانک‌ها بخش مهمی از منابع مالی کشور را منجمد کرده‌اند.
به گزارش همشهری، میزان دارایی‌های یک شرکت در بورس اگرچه ملاک محکمی برای تصمیم‌گیری سهامداران برای خرید و فروش سهام آن شرکت نیست و سرمایه‌گذاران عمدتا از نسبت‌های سودآوری یک شرکت برای سرمایه‌گذاری در بورس استفاده می‌کنند، اما میزان بازده دارایی‌های یک شرکت ازجمله عوامل مهمی است که می‌تواند قدرت مالی یک شرکت را به نمایش بگذارد چرا که نشان می‌دهد که یک شرکت تا چه میزان قادر است از دارایی‌های تحت مدیریتش سود خالص ایجاد کند. ضمن اینکه حقوق صاحبان سهام نیز بعد از کسر بدهی از دارایی‌ها مشخص می‌شود و نشان می‌دهد منافع سهامداران چقدر است. در چنین شرایطی می‌توان گفت میزان دارایی‌های یک شرکت ازجمله نماگر‌های مهم بازار سرمایه است که در جای خود مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.
مالکان بزرگ بورس چه کسانی هستند؟
تازه‌ترین اطلاعات از میزان دارایی کل شرکت‌های بورس نشان می‌دهد که جمع کل دارایی‌هایی که شرکت‌های بورس در اختیار دارند رقم بزرگی در حدود 10000هزار میلیارد تومان است که بخش عمده این دارایی‌ها شامل زمین و املاک مسکونی، کارخانجات و ماشین‌آلات است. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد که بخش عمده این دارایی‌ها در اختیار بانک‌هاست، اما بخش عمده این دارایی‌ها تولیدی نیستند و در بازار املاک سرمایه‌گذاری شده‌اند. در واقع 46درصد از مجموع کل دارایی‌های موجود در بورس یعنی رقمی در حدود 4663هزار میلیارد تومان در اختیار بانک‌هاست که نکته مثبتی برای اقتصاد ایران محسوب نمی‌شود. طبق این اطلاعات بانک ملت در حال حاضر1453هزار میلیارد تومان دارایی دارد و این شرکت از این نظر بزرگ‌ترین شرکت بازار سرمایه است. بعد از آن، بانک صادرات با 797 هزار و بانک تجارت با 775هزار میلیارد تومان دارایی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. میزان دارایی بانک‌هایی مانند پاسارگاد، پارسیان و اقتصاد نوین نیز بین 240 تا 620هزار میلیارد تومان است. این ارقام به‌معنای آن است که بخش عمده دارایی‌های بورس و شاید بتوان گفت اقتصاد ایران در اختیار بانک‌هاست و این موضوع نکته مثبتی برای بانک‌ها محسوب نمی‌شود چرا که از یک طرف منجر به انجماد منابع مالی در آنها شده و از طرف دیگر جنس دارایی آنها با سایر شرکت‌های تولیدی متفاوت است.
دارایی‌های منجمد
بانک‌ها در شرایطی بیشترین میزان دارایی‌ها را در اختیار دارند که در حال حاضر یکی از مشکلات اقتصاد ایران ناترازی بانک‌هاست. به زعم اقتصاددانان در کنار کسری بودجه دولت، ناترازی بانک‌ها یکی از مهم‌ترین دلایل تورم‌های بالا در اقتصاد ایران است. آمارها نشان می‌دهد با وجود این حجم از دارایی‌ها که در اختیار نظام بانکی است در طول یک سال گذشته رقابت بانک‌ها در عملیات شبانه برای تامین کسری نقدینگی خود هر روز در حال افزایش است. این در حالی است که اگر این دارایی‌ها به منابع نقد تبدیل شده بودند بخشی از مشکلات نظام بانکی حل می‌شد.
نکته دیگر این است که جنس دارایی‌هایی که در اختیار شرکت‌ها است با یکدیگر متفاوت است؛ به‌طور مثال بخش عمده دارایی‌های هلدینگ خلیج‌فارس که بزرگ‌ترین شرکت بورس است و بیش از 600هزار میلیارد تومان است، شامل کارخانه‌ها و ماشین‌آلات این شرکت است که صرف تولید و ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد کشور می‌شود، اما بخش عمده دارایی بانک‌ها در بخش مسکن رسوب کرده و منجر به چالش‌های اقتصادی شده است.
نکته اصلی اما این است که به غیر از املاکی که در قبال وثایق بانکی به صورت حقوقی توسط بانک‌ها تصاحب شده سایر این اموال مازاد از طریق منابع موجود در بانک‌ها خریداری شده‌اند. این به آن معناست که بخش بزرگی از منابع مالی نظام بانکی به جای اینکه صرف پرداخت وام به تولید و مردم شود، تبدیل به دارایی‌های منجمد در بسیاری از بخش‌ها به‌ویژه در بخش مسکن شده و برخی شرکت‌ها ناکارآمد شده که نه فقط هیچ فایده‌ای برای اقتصاد ندارند بلکه یک دارایی منجمد محسوب می‌شوند. به زعم برخی کارشناسان تملک این میزان دارایی توسط بانک‌ها در بازار مسکن، خود عاملی برای تلاطم در این بازار است.
گرفتاری بورس در ماه‌ها
بازار سرمایه که در تاریخ هفدهم اردیبهشت ماه فرو ریخته است پس از آن در هر ماه در همان تاریخ کندل نزولی زده و با افزایش عرضه مواجه شده است. در تاریخ هفدهم اردیبهشت ماه بازار سرمایه فرو ریخت و کندل نزول بدی را ثبت کرد. از آن زمان تا کنون شاخص کل بورس نتوانسته کمر صاف کند و به مقاومت از دست رفته در اردیبهشت ماه برخورد داشته باشد.
شرایط وقتی موجب ناراحتی اهالی بازار سرمایه شد که مصوبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها منتشر شد، تاریخ نامه‌ای که افزایش نرخ خوراک در آن ثبت شده بود هفدهم اردیبهشت ماه بود که ظن دسترسی برخی به اطلاعات نهانی را در میان سرمایه‌گذاران تشدید کرد معامله گران معتقد بودند که احتمالا افرادی به مصوبات جلسه هیات وزیران دسترسی داشته‌اند که در تاریخ هفدهم به‌طور دسته جمعی از بازار خارج شده‌اند. بدبینی سهامداران در نهایت مسوولان را به میدان آورد و چندی پیش امیرمهدی صبایی سخنگوی سازمان بورس از تخلف پنج کارگزاری در روزهای میانی اردیبهشت خبر داد و در توییتی اعلام کرد که ۴۰ کد مظنون بر اساس الگوی رفتاری مشکوک شناسایی شده و جهت بررسی‌های دقیق‌تر به دادستانی معرفی شده‌اند.
اما به نظر می‌رسد سقوط بازار فقط به معاملات هفدهم اردیبهشت معطوف نمی‌شود و همچنان ادامه دارد. روز سه شنبه هفدهم مرداد نیز بازار سرمایه پس از چند روز افزایش، با رشد عرضه و توقف رشد روبه رو شد و در روز قبل کاهش یافت. بررسی دقیق‌تر شاخص کل ولی از یک طلسم رونمایی می‌کند. بازار سرمایه که در تاریخ هفدهم اردیبهشت ماه فرو ریخته است پس از آن در هر ماه در همان تاریخ کندل نزولی زده و با افزایش عرضه مواجه شده است. بررسی سه ماه گذشته رفتار شاخص از یک طلسم رونمایی می‌کند.
اصلاح شاخص تقریبا از هفدهم هر ماه شروع شده و شاخص کل بورس و بازار سرمایه وارد روند اصلاحی شده است. در همان بازه زمانی در مرداد نیز بورس تهران پس از چند روز افزایش دچار اصلاح شده است. به نظر می‌رسد شاخص کل برای صعودی شدن در کوتاه‌مدت اول باید طلسم اصلاح خود در ماه‌گرد سقوط هفدهم اردیبهشت رابشکند و در ادامه نقشه اصلاح عمیق‌تری را مانند روال سه ماه قبل در سر نداشته‌باشد. شاخص کل در نزدیکی حمایت ۳۸ درصدی فیبوناچی قرار دارد که اولین مقاومت پیش روی آن محدوده دو‌میلیون و ۵۰ هزار واحدی می‌باشد درغیر این‌صورت در صورت گرفتاری شاخص کل در طلسم ماه‌گرد، حمایت‌های یک میلیون و ۹۵۰ هزار واحد و حمایت ۵۰ درصد فیبوناچی در محدوده یک میلیون و ۸۸۰ هزار واحد مهم‌ترین حمایت‌های پیش روی شاخص کل هستند.
دلار امریکا روز قبل به حمایت ابر کومو برخورد کرد و به بالا برگشت ولی مدتی است در یک بازه چهارصد تومانی رنج شده است محدوده حمایتی 49 هزار و ۲۰۰ تومان و مقاومت ۴۹ هزار و ۶۰۰ تومان سقف و کف دلار در کوتاه‌مدت است که نحوه واکنش دلار به این سطوح جهت حرکتی آن را در کوتاه‌مدت مشخص خواهد کرد. هرچند رکود در بازار ارز و سکه حکمفرما شده ولی جهت انتظارات در این بازارها در حال گردش است و انتظارات نزولی در حال کمرنگ شدن است. سکه رفاه روز قبل از سکه امامی در بازار پیشی گرفت و قیمت آن بالاتر از سکه بازار قرار گرفت. با این حال سکه رفاه حمایت‌های ۲۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و حمایت ۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان را پیش رو دارد و اگر همچنان در ادامه بالاتر از بازار آزاد معامله شود می‌تواند به معنای تقویت انتظارات صعودی در میان معامله گران تلقی شود. محدوده ۲۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان مقاومت پیش روی سکه رفاه است.
