رييسجمهور در روزهاي گذشته دور جديدي از سفرهاي منطقهاي خود را كليد زده و پس از حضور در اجلاس اكو و ديدار با مقامات اقتصادي كشورهاي منطقه، امروز (شنبه) در سفري رسمي عازم عربستان سعودي ميشود تا پس از حدود هفت سال، قفل رابطه ميان دو كشور را در سطح بالاترين مقامات اجرايي بشكند و البته در اجلاس سران كشورهاي اسلامي شركت كند، سفرهايي كه ميتواند بار ديگر راهبرد بزرگ سياست خارجي دولت سيزدهم در توسعه همكاري با كشورهاي منطقه را گسترش بدهد.
با گذشت بيش از دو سال از آغاز به كار رسمي دولت رييسي، به نظر ميرسد كه اين دولت همچنان بخش مهمي از تمركز خود را بر روي شعار ابتدايي سياست خارجي اعلامي خود استوار كرده است. هرچند در اين مدت دولت بارها اعلام كرده كه مشكل و محدوديتي در توسعه روابط با كشورهاي غربي و احياي دوباره برجام ندارد اما آنچه كه در عمل رخ داده نشان ميدهد كه همچنان تلاش براي اين است كه با ارتباطگيري با كشورهاي شرقي، قفل روابط اقتصادي بينالمللي باز شود. رييس دولت سيزدهم در سالهاي گذشته، سفرهاي متعددي به كشورهاي منطقه داشته و البته از سران برخي از اين كشورها در ايران نيز ميزباني كرده است. در اين مدت يكي از اصليترين چالشها، اين بود كه با وجود تحريمها و محدوديتهايي كه عليه اقتصاد ايران وجود دارد، دولت چطور ميتواند راهي براي توسعه همكاري با كشورهاي منطقه پيدا كند و بخش مهمي از مذاكرات در ماههاي گذشته نيز حول همين محور تعريف شده است. آخرين برنامه سفر منطقهاي رييسي به حضور در اجلاس اكو بازميگردد، گروهي كه از عمر آن چند دهه ميگذرد و تعدادي از اصليترين اقتصادهاي منطقه در آن عضويت رسمي دارند. رييسي در جريان اجلاس اكو، سخنراني رسمي داشت و البته در حاشيه آن با تعدادي از مقامات اقتصادي منطقه ديدار كرد. بخش مهمي از سخنراني رييسجمهور در اجلاس اكو به اتفاقات اخير غزه و محكوميت حملات اسراييل اختصاص داشت. رييسي در بخشي از صحبتهايش گفت: در زماني گرد هم جمع شدهايم كه بيش از يك ماه است مردم فلسطين در نوار غزه تحت شديدترين بمبارانهاي رژيم غاصب و نژادپرست اسراييل قرار گرفتهاند و تاكنون، بيش از ۱۰ هزار فلسطيني شامل بيش ۴۳۰۰ كودك و ۲۸۰۰ زن در بزرگترين نسلكشي قرن در غزه به شهادت رسيدهاند! و در اين مدت نظام بينالملل موجود از جمله شوراي امنيت سازمان ملل؛ در مواجهه با اين حجم از جنايات وحشيانه رژيم صهيونيستي، ناتوان است و شكست خورده است. جنايات هولناك رژيم صهيونيستي در حمله به بيمارستانها، مدارس، دانشگاهها و اردوگاه جباليا كه منجر به شهادت و مجروح شدن صدها نفر از بيماران، مجروحان و آوارگان بيدفاع و بيپناه شد، بيانگر ماهيت تجاوزكارانه اين رژيم و مصداق بارز نسلكشي و جنايت عليه بشريت است. ارتش كودككش رژيم صهيونيستي به پشتوانه و با حمايتهاي سياسي، مالي، تسليحاتي و اطلاعاتي امريكا و برخي كشورهاي اروپايي، همچنان ماشين جنگي خود را عليه مردم بيدفاع فلسطين روشن نگه داشته است. جمهوري اسلامي ايران حمايتهاي همهجانبه غرب و در رأس آنها دولت امريكا از تهاجم صهيونسيتها به غزه را عامل تداوم اين جنايت ميداند. اينك بر همه جهان پرواضح است كه امريكا شريك جنايات صهيونيستها است و دست ايالات متحده به خون ملت فلسطين آغشته است. تظاهرات ميليوني ملتهاي مختلف در سراسر جهان نشان ميدهد كه فلسطين در قلب ملتها قرار دارد. امروز حمايت از فلسطين و مردم مظلوم غزه، ملاك شرافت كشورهاست و دولتهاي حامي رژيم اسراييل، بيشرفترين و پستترين موجودات روي زمينند. اكنون تداوم كشتار و جنايت، همه انسانهاي آزاده را بيتاب كرده است و ابعاد و پيامدهاي آن به منطقه غرب آسيا، محدود نخواهد ماند. در حال حاضر، توقف حملات و رساندن كمكهاي بشردوستانه به مردم غزه، از جمله مهمترين اولويتهاي حياتي است. انتظار داريم تمامي آزادگان و عدالتخواهان در سراسر جهان از همه ظرفيت خود براي توقف اين جنايات استفاده كنند. معتقديم تشديد جنايات رژيم صهيونيستي باعث پيچيدهتر شدن شرايط در فلسطين و منطقه خواهد شد. جمهوري اسلامي ايران بر توقف هر چه سريعتر حملات و كشتار، تسهيل ارسال كمكهاي بينالمللي به غزه و رفع محاصره غزه تأكيد دارد. او سپس تاكيد كرد: از نشست قبلي سران اكو در نوامبر ۲۰۲۱ در عشقآباد تاكنون شاهد ادامه همكاريهاي منطقهاي در حوزههاي مختلف بودهايم. ارزيابي ما از روند همكاريها مثبت است و شاهد علاقهمندي فزاينده كشورهاي عضو، به تقويت مناسبات منطقهاي در قالب اكو هستيم. اين روند، باور ديرينه و دروني ما را تقويت ميكند كه سازمان اكو كماكان مرتبطترين و بالغترين ساز و كار همكاري اقتصادي در منطقه ماست. ظرفيت كمنظير همكاري در اكو بر پايههاي استواري همچون جمعيت عظيم و بالنده، منابع فراوان طبيعي و انرژي، موقعيت جغرافيايي كمنظير و بالاتر از همه، فرهنگ زاينده و هويت مشترك ممتاز بنا نهاده شده است. اراده محكم كليه اعضاي اكو براي ايجاد منطقهاي امن، باثبات، پررونق و نيز ايفاي نقش موثر در نظامات بينالمللي، سرمايه مشترك ارزشمندي براي همه ما از جمله در اكو ميباشد. نظامات بينالمللي اكنون بيش از هر زمان ديگري در دوره معاصر، در معرض تحول و تغيير قرار گرفتهاند. قاطعانه بر اين باوريم كه اين تغيير، لاجرم بايد در راستاي تقويت گفتمان عدالت و رهايي از نظام سلطه و اجبار باشد. اينك به وضوح چندجانبهگرايي در مقابل يكجانبهگرايي افسار گسيخته صفآرايي كرده است. اقتصادهاي نوظهور و كشورهاي در حال توسعه براي ايفاي نقش در پيريزي نظم نوين جهاني، توانمندتر از هميشه هستند. شبكه همكاريهاي اقتصادي منطقهاي و چندجانبه بين كشورها ميتواند به اين مهم كمك كند. در اين راستا و بيترديد، اكو و ساز و كارهاي همكاري آن در منطقه ما ظرفيتي غيرقابل انكار است و ضروري است اهتمام و انرژي مضاعفي را براي بهرهگيري از اين ظرفيت اختصاص دهيم. در همين راستا و براي كمك به آرمانِ كشورهاي تحولخواه، جمهوري اسلامي ايران اخيرا به عضويت سازمان همكاري شانگهاي و نيز گروه بريكس در آمده است.امروز جمهوري اسلامي ايران با همراهي و همكاري بسياري از كشورهاي مستقل و شركاي بينالمللي خود، براي پيريزي نظامي عادلانه بر مبناي احترام و تعميق همگرايي چند جانبه در حال حركت است. در اين مسير جمهوري اسلامي ايران در تلاش است با در پيش گرفتن سياست همسايگي و همگرايي، و حضور فعال در ساز و كارهاي منطقهاي و فرامنطقهاي، نقش موثرتري در برقراري امنيت و ايجاد منافعِ مشترك گروهي داشته باشد. در كنار سخنراني، ديدارهاي دو جانبه نيز بخش ديگري از برنامههاي سفر رييسي به تاشكند را به خود اختصاص دادند. رييسي در اولين برنامه سفرش به ازبكستان با آقاي شوكت ميرضيايف رييسجمهور اين كشور ديدار كرد. رييسجمهور كشورمان توسعه تعاملات سياسي و اقتصادي با كشورهاي اسلامي، همسايه و همسو را از اولويتهاي اصلي سياست خارجي جمهوري اسلامي عنوان كرد و با اشاره به اهميت جايگاه سازمانهاي منطقهاي در زمينهسازي براي تسهيل روابط با كشورهاي همسو، بهرهگيري از ظرفيت اين سازمانها را در تقويت مناسبات و تعاملات ايران و ازبكستان مورد تاكيد قرار داد. رييسجمهور ازبكستان نيز در اين ديدار ضمن ابراز خرسندي از ميزباني از دكتر رييسي و هيات عاليرتبه جمهوري اسلامي ايران، بر ضرورت تقويت مناسبات و همكاريها ميان ايران و ازبكستان تاكيد و از افتتاح خانه نوآوري ايران در تاشكند تشكر كرد و آن را موجب آشنايي بيشتر فعالان اقتصادي اين كشور با دستاوردها، ظرفيتها و تجربيات جمهوري اسلامي ايران دانست. رييسجمهور همچنين در ديداري كه با رييسجمهوري آذربايجان داشت، روابط ايران و جمهوري آذربايجان را فراتر از روابط سياسي و همسايگي و مبتني بر پيوند عميق و ناگسستني دو ملت توصيف و تصريح كرد: اراده مسوولان دو كشور بر گسترش و توسعه روابط فيمابين در حوزههاي مختلف استوار است. الهام علياف نيز در اين ديدار تبادل هياتهاي ديپلماتيك ميان ايران و آذربايجان را حاكي از رشد تصاعدي روابط و موجب تقويت تعاملات و مناسبات تهران - باكو عنوان كرد و گفت: تلاش برخي كشورهاي بيگانه براي ايجاد اخلال در روابط دو كشور نتيجهاي در بر نداشته و پس از اين هم نخواهد داشت. در اين ديدار روساي جمهور ايران و آذربايجان بر تقويت همكاريهاي ترانزيتي و انرژي و افزايش تعاملات در اين بخشها تاكيد كردند و همچنين تامين امنيت منطقه را تنها از طريق همكاريهاي درون منطقهاي ميسر دانسته و هرگونه دخالت غرب را به ضرر كشورهاي منطقه توصيف كردند. در حاشيه شانزدهمين اجلاس سازمان همكاري اقتصادي «اكو» رجب طيب اردوغان و سيد ابراهيم رييسي ديدار كرده و مذاكرات تفصيلي در خصوص موضوع فلسطين داشتند و ضمن تاكيد بر لزوم اتخاذ تصميمات عملي و اثربخش در اجلاس سران كشورهاي اسلامي در رياض گفتند بمباران غزه بايد فورا متوقف و محاصره غزه رفع شود. رييسي همچنين مساله فلسطين و جنايات هولناك رژيم غاصب صهيونيستي در غزه را مهمترين دغدغه امروز دو كشور و بلكه جهان اسلام و بشريت دانست و ضمن تقدير از مواضع حمايتگرانه رييسجمهور تركيه از مردم غزه تصريح كرد: معتقديم در شرايط فعلي بايد فراتر از اعلام مواضع، گامهاي عملي براي آتشبس فوري، رفع محاصره غزه و امدادرساني به مردم مظلوم اين منطقه صورت گيرد. به نوشته احسان صالحي دبير شوراي اطلاعرساني دولت در حساب كاربري خود در شبكه اجتماعي ايكس در ديدار رييسي با اردوغان، رييسجمهور كشورمان بر قطع روابط سياسي و اقتصادي كشورهاي اسلامي با رژيم صهيونيستي تاكيد كرده است.
به منظور پيگيري اجراي توافقات سفر رسمي «سيد ابراهيم رييسي » رييسجمهور كشورمان به تاجيكستان، «مهدي صفري» معاون ديپلماسي اقتصادي وزارت امور خارجه به «دوشنبه» سفر كرد. معاون ديپلماسي اقتصادي وزارت امور خارجه به محض ورود به تاجيكستان، در فرودگاه بينالمللي «دوشنبه» با مسوولان اقتصادي استان خراسان رضوي، رييس اتاق مشترك بازرگاني ايران و تاجيكستان، مديرعامل كارخانه تراكتورسازي تبريز و تعدادي ديگر از نمايندگان و فعالان اقتصادي ايران كه به منظور شركت در نشست انجمن تجاري ايران و تاجيكستان به اين كشور سفر كرده بودند، ديدار و در خصوص توافقات انجامشده و برنامههاي مشترك آنها با طرفهاي تاجيك گفتوگو كرد. صفري همچنين در نخستين روز حضور خود در اين كشور، ضمن نشستي كه در محل سفارت ايران برگزار شد با برخي از فعالان و كارآفرينان اقتصادي و نمايندگان دستگاههاي بانكي، پولي و مالي گفتوگو و تبادل نظر كرد. در اين نشست موضوعات و مشكلات شركتهاي مختلف اقتصادي، تجاري، صدور خدمات فني و مهندسي، حمل و نقلي و ترانزيتي، كشاورزي، ساختماني و فناوريهاي نوين مورد بررسي قرار گرفت. معاون ديپلماسي اقتصادي وزارت خارجه در پي اين نشست، با برقراري تماس آنلاين با مسوولان دستگاههاي ذيربط مختلف در ايران موضوعات و مسائلي را كه فعالان اقتصادي ايراني مطرح كردند، در ميان گذاشت تا در اسرع وقت نسبت به رفع مشكلات و موانع اقدام شود. با پايان يافتن سفر به تاشكند، رييسجمهور روز شنبه براي يك سفر مهم به رياض پايتخت عربستان سعودي سفر ميكند. سيد ابراهيم رييسي در ادامه تلاشهاي جمهوري اسلامي ايران براي توقف فوري تجاوزات رژيم صهيونيستي، رفع محاصره و آغاز امدادرساني به مردم مظلوم و مقتدر غزه، صبح - شنبه - به منظور شركت در جلسه اضطراري سران سازمان همكاري اسلامي، عازم عربستان سعودي خواهد شد. به دنبال حملات وحشيانه و جنايتبار رژيم صهيونيستي عليه مردم بيدفاع و بيگناه غزه، رييسي در پي يك سلسله تحركات ديپلماتيك و در گفتوگوهاي تلفني و حضوري با سران كشورهاي اسلامي، پيگير برگزاري اجلاس اضطراري سران سازمان همكاري اسلامي بود كه اين نشست شنبه به ميزباني رييس دورهاي اين سازمان در رياض عربستان برگزار ميشود. سازمان همكاري اسلامي اعلام كرده بود كه اين نشست سران بنا به دعوت عربستان به عنوان رييس كنوني سران اسلامي برگزار ميشود. تيم كارشناسي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران نيز براي بررسي سند اجلاس فوقالعاده سران كنفرانس اسلامي به رياض سفر كرده است. «عليرضا عنايتي» سفير ايران در عربستان در اين ارتباط روز پنجشنبه در شبكه اجتماعي ايكس نوشت: «نشست فوقالعاده سران كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي براي دفاع از فلسطين و محكوميت جنايات رژيم صهيونيستي طي ۲ روز آينده در رياض برگزار ميشود. نيمه شب ديشب تيم كارشناسي وزارت امور خارجه ايران براي بررسي سند اجلاس وارد رياض شد». به اين ترتيب در بخش مهمي از برنامه رييس دولت در روزهاي گذشته به ديدار و مذاكره با مقامات منطقه گذشته و اين برنامه در روزهاي پيش رو نيز ادامه خواهد داشت. سفرهايي كه بخش مهمي از آن به تلاشهاي ايران براي توقف حمله به غزه اختصاص دارد و از سوي ديگر، توسعه همكاريهاي اقتصادي با كشورهاي منطقه را نيز به عنوان يك اولويت مهم دنبال ميكند.