هر سال از همين روزهاي ابتدايي تيرماه مسوولان در حوزه آموزش و پرورش در مصاحبه‌هايي شرايط ثبت نام در مدارس دولتي و غير دولتي را اعلام مي‌كنند. اين مصاحبه‌ها اغلب با دستورالعمل‌هايي است كه مدارس موظف به اجراي آن هستند و تخلف از آنها مي‌تواند پيگرد قانوني داشته باشد اما... عدم دريافت شهريه در مدارس دولتي، تعيين سقف شهريه براي مدارس غير انتفاعي و ... از مواردي است كه هر ساله در دستورالعمل‌هاي وزارت آموزش و پرورش به روز مي‌شود اما مساله اينجاست كه اين دستورالعمل‌ها تا چه ميزان قابليت اجرايي دارند و چه ميزان نظارت براي اجراي آنها از سوي اين وزارتخانه صورت مي‌گيرد. اينكه تنها آموزش پرورش اعلام كند كه مدارس دولتي حق ندارند براي ثبت نام دوره ابتدايي شهريه دريافت كنند أولا مجوز را براي دريافت شهريه درمقاطع تحصيلي بالاتر صادر مي‌كند و اين در حالي است كه طي سه سال گذشته تعداد قابل توجهي از دانش‌آموزان به دليل مسائل مالي و عدم توانايي در تامين هزينه‌هاي تحصيل مجبور به ترك تحصيل شده‌اند. از طرف ديگر اين قانون عدم دريافت شهريه براي مقطع ابتدايي چطور مورد پيگيري و نظارت قرار مي‌گيرد كه مسوولان از اجراي صد در صد آن اطمينان حاصل كنند.
قوانيني كه ضمانت اجرايي ندارند
فرشته معروفي، دبير و كارشناس آموزش در اين باره به تعادل مي‌گويد: متاسفانه از زماني كه مدارس غير انتفاعي در كشور شروع به كار كردند تا امروز ديگر ما نشاني از عدالت آموزشي در جامعه نمي‌بينيم. مدارس دولتي از دريافت شهريه منع مي‌شوند اما از طرفي وزارت آموزش و پرورش هيچ امكاناتي براي گردش مالي اين مدارس در نظر نمي‌گيرد و همين مساله باعث مي‌شود كه مديران اين مدارس از اوليا بچه‌ها تقاضاي پول كنند در حالي كه طبق قانون اساسي تحصيل رايگان نه تنها در مقطع ابتدايي كه در تمام مقاطع تحصيلي مدارس دولتي بايد جريان داشته باشد و مدارس حق دريافت هيچ پولي از دانش‌آموزان را ندارند. او با اشاره به ميزان افت تحصيلي طي سال‌هاي گذشته مي‌افزايد: مدت‌هاست كه مسوولان حوزه آموزش با روش‌هاي متفاوت و انجام آزمون و خطاهاي مكرر باعث شده‌اند كه هيچ روند رو به رشدي را در اين حوزه شاهد نباشيم و از سوي ديگر وقتي با ظهور مدارس غير دولتي عدالت آموزشي از ميان رفت نمي‌توان انتظار داشت كه ميزان انگيزه افراد براي تحصيل و آموزش در جامعه به يك اندازه باشد. معروفي مي‌گويد: در حال حاضر با توجه به قانوني كه براي قبولي در كنكور گذاشته‌اند اندك انگيزه باقي مانده براي دانش‌آموزاني كه در مدارس دولتي درس مي‌خوانند را هم از بين برده‌اند. اگر قرار باشد مشكلات حوزه آموزش و پرورش را يك به يك مورد بررسي قرار دهيم مثنوي هفتاد من خواهد شد اما نكته تعجب برانگيز اينجاست كه مسوولان رده بالاي اين وزارتخانه هميشه از وضعيت موجود ابراز رضايت كرده و از پيشرفت‌هايي حرف مي‌زنند كه البته براي اكثر افراد جامعه قابل رويت نيست.
بدون شهريه هم هزينه‌هاي تحصيلي سر به فلك كشيده
عليرضا آسياباني، كارشناس آموزش نيز در اين باره به تعادل مي‌گويد: مساله اينجاست كه بدون اينكه مدارس شهريه‌اي هم دريافت كنند به مدد تورم و گراني‌هاي حاكم بر جامعه هزينه تحصيل براي هر دانش‌آموز در هر مقطع تحصيلي به طرز باورنكردني افزايش يافته است.
او مي‌افزايد: بسياري از خانواده‌ها نه تنها توان پرداخت شهريه را ندارند كه حتي توان خريد لوازم التحرير مورد نياز فرزندان‌شان را نيز ندارند. وقتي قيمت كتاب‌هايي كه آموزش و پرورش به دانش‌آموزان مي‌دهد تا اين حد افزايش پيدا كرده قطعا نمي‌توانيم از فروشندگان
لوازم التحرير انتظار داشته باشيم متضرر شوند.
محو عدالت آموزشي زير سايه فقر و تبعيض
اين كارشناس آموزش مي‌گويد: متاسفانه عدالت آموزشي در كشور ما زير سايه فقر و تبعيض از ميان رفته است. يك سري افراد هستند كه براي تامين اندك هزينه‌هاي تحصيلي هم با مشكلات بسياري مواجهند و در شرايط كنوني حتي مدارس دولتي هم از اوليا به عناوين مختلف طلب پول مي‌كنند و عده‌اي ديگر هم با پرداخت هزينه‌هاي چند صد ميليوني در مدارس غير انتفاعي تحصيل كرده و حالا با شرط معدل قرار است رتبه‌هاي برتر كنكور را به خود اختصاص دهند چرا كه مي‌توانند به دليل پول داشتن از مزيت‌هاي تبعيض موجود در جامعه بهره مند شوند.
مدارس دولتي هم قوانين خاص خود را دارند
آسياباني اظهار مي‌دارد: اينكه آموزش و پرورش بگويد مدارس دولتي حق دريافت پول دارند يا ندارند هيچ تغييري در ميزان بازماندگي از تحصيل ندارد. تا زماني كه ما نتوانيم براي تمامي افراد جامعه شرايط تحصيلي يكساني را فراهم كنيم نمي‌توانيم انتظار داشته باشيم كه آمار رو به افزايش ترك تحصيل را كاهش دهيم. او مي‌افزايد: حالا ديگر در مدارس دولتي هم قوانين خاص مدير مدرسه اجرا مي‌شود. از دريافت شهريه به عناوين مختلف ديگر تا شرط معدل براي ثبت نام و ... تمامي اين موارد از نظر آموزش و پرورش خلاف قانون است اما سوال اينجاست كه اين وزارتخانه تا چه ميزان بر اجرايي شدن قوانيني كه خود ابلاغ مي‌كند نظارت دارد. اين كارشناس آموزش مي‌گويد: ما نمي‌توانيم تمام مسووليت‌هاي خود را به گردن مردم بيندازيم و به جاي نظارت دقيق از مردم انتظار داشته باشيم با ديدن تخلفات شكايت كنند و موارد را گزارش دهند. بسياري از خانواده‌ها از ترس اينكه فرزندشان از حق تحصيل محروم نشود در مقابل تخلفات مدارس سكوت مي‌كنند اما اين وظيفه آموزش و پرورش است كه مدارس را مكلف به اجراي قوانين كند.
عدم ثبت‌نام به دليل «نمره» تخلف است
معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش با بيان اينكه هيچ مدرسه دولتي هنگام ثبت‌نام حق دريافت پول از والدين ندارد گفت: هيچ مديري اجازه ندارد دانش‌آموز را به خاطر معدل يا كيفيت نمره در مدرسه دولتي ثبت‌نام نكند؛ در صورت انجام، همكاران واحد ارزيابي عملكرد مساله را پيگيري و مشكل را برطرف مي‌كنند. حميد طريفي با بيان اينكه ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس دولتي صددرصد رايگان است گفت: اجباري در كمك به مدرسه وجود ندارد و خانواده‌ها تنها در قالب انجمن اولياء و مربيان كمك‌هاي خود را پرداخت مي‌كنند. افزود: هنگام ثبت‌نام هيچ مدرسه‌اي حتي مدارس هيات امنايي كه فعاليت فوق برنامه را به صورت اختياري ارايه مي‌دهند و بچه‌ها مدت زمان بيشتري در مدرسه حضور دارند، هزينه كلاس‌هاي فوق برنامه آنها در طول سال تحصيلي اخذ مي‌شود. معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش با بيان اينكه به‌جز پول بيمه و كتاب‌هاي درسي كه از طريق سايت پرداخت مي‌شود مدارس هنگام ثبت‌نام حق دريافت هيچ هزينه‌اي را از والدين ندارند ادامه داد: اگر اين كار انجام شود مدير مدرسه تخلف كرده و با او برخورد مي‌شود.
توانمندسازي معلمان در تابستان امسال
طريفي با بيان اينكه كيفيت‌بخشي مدارس دولتي يكي از دستور كارهاي اصلي و برنامه اولويت‌دار وزارت آموزش است گفت: از دو سال پيش برنامه‌ريزي در مورد كيفيت‌بخشي آغاز شده كه براساس آن معلمان توانمند و با كيفيت جذب آموزش و پرورش مي‌شوند.
او با بيان اينكه شيوه‌هاي جذب معلم و شناسايي آنان از طريق آزمون‌هاي استخدامي تغيير كرده، هدف از اين كار را انتخاب شايسته‌ترين معلمان با عناصر و مولفه‌هاي عالي عنوان كرد.
معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش كيفيت‌بخشي معلمان را بسته به شرايط مختلفي اعلام كرد و ادامه داد: كيفيت‌بخشي به نيروي انساني بستگي دارد كه شيوه جذب تغيير و توانمندسازي معلمان از سال گذشته به صورت جدي و حضوري بعد از يك دهه آموزش‌هاي مجازي ضمن خدمت برگزار شد. سال گذشته در قالب طرح شهيد همت به صورت متفاوتي كار توانمندسازي معلمان انجام شده كه با تشكيل حلقه‌هاي علمي در طول سال‌تحصيلي معلمان حمايت و پشتيباني مي‌شوند. طريفي با بيان اينكه امسال هم برنامه جدي در خصوص توانمندسازي معلمان در دستور كار است گفت: اين كار در طول تابستان انجام مي‌شود تا معلمان با آمادگي بيشتري تدريس در مهرماه را آغاز كنند. او با بيان اينكه مهم‌ترين عنصري كه كيفيت را تضمين مي‌كند معلم است عنوان كرد: بايد تلاش شود توانمندترين معلم انتخاب و سپس براي توانمندترسازي آنها تلاش شود.
اجراي آزمايشي اصلاح و بازنگري
كتاب‌هاي درسي اول ابتدايي‌ها
معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش يكي ديگر از عناصر كيفيت‌بخشي را بحث برنامه درسي عنوان كرد كه سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي كشور كارهاي مطالعاتي را براي اصلاح و بازنگري برنامه‌هاي درسي انجام مي‌دهد. معاون آموزش ابتدايي وزارت آموزش و پرورش با بيان اينكه اين كار زمان‌بر است اظهار كرد: امسال از دوره اول ابتدايي كار مطالعاتي اصلاح و بازنگري كتاب‌هاي درسي به صورت بسيار محدود و آزمايشي در بعضي از مدارس در پايه اول را سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي كشور در دستور كار دارد كه به تدريج در طول سال‌هاي آتي انجام مي‌شود.
طريفي با بيان اينكه يكي ديگر از كارهاي كيفيت بخشي توجه به زيرساخت‌ها است گفت: سازمان نوسازي به صورت ميانگين روزانه هشت مدرسه در دو سال اخير ساخته است كه با اين كار سرانه آموزشي به استاندارد مطلوب نزديك شده است.
شرط معدل براي ثبت نام در مدارس ابتدايي دولتي ممنوع
او در پاسخ به سوال شرط معدل مدارس ابتدايي جهت ثبت‌نام دانش‌آموزان اظهاركرد: هيچ مدرسه‌اي اجازه ايراد گرفتن معدل را در دوره ابتدايي ندارد زيرا اصولا معدلي وجود ندارد و كار به صورت توصيفي انجام مي‌شود؛ مدرسه مكلف است دانش‌آموزي را كه در محدوده جغرافيايي مدرسه زندگي مي‌كند، ثبت‌نام كند و اگر مشكلي وجود داشته باشد ادارات آموزش و پرورش به موضوع رسيدگي و با مدير مربوطه برخورد لازم انجام مي‌شود.
