آیا وضع اقتصاد قطر خراب است؟
گروه جهان دسترسی به منابع هنگفت انرژی، قطر را به یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا تبدیل کرده و باعث شده این کشور عرب به ولخرجی و خیرات سخاوتمندانه پول توسط حکومت مشهور شود. بانکهای متعدد در گوشه و کنار دنیا، باشگاههای فوتبال اروپایی و برخی از گرانترین املاک کره زمین در قلب لندن حالا توسط قطریها خریداری شدهاند.
ولی سقوط قیمت جهانی انرژی این کشور کوچک خلیج فارس را تحت فشار گذاشته؛ اتفاقی که نه تنها به کاهش حجم پروژههای بزرگ منجر شده بلکه بحث اصلاح یارانهها و نظام مالیاتی را هم سر زبانها انداخته است.
به گزارش بیبیسی، کاهش شدید بودجهها در قطر پروژههای عمرانی، برنامههای فرهنگی، آموزش، حملونقل و مخارج جام جهانی ۲۰۲۲ را در برمیگیرد. هدف درحال حاضر اتمام استادیومهای جام جهانی است که طبق تخمینها ۲۲۰میلیارد دلار هزینه خواهند داشت. البته دولت در سال ۲۰۱۴ تعداد استادیومها را از ۱۲ به ۸ کاهش داد، تصمیمی که بنا بر گزارشها دلیل مالی داشت. اما کمیته برگزاری جام جهانی قطر این ادعا را رد میکند و میگوید این تصمیم ربطی به مسائل اقتصادی نداشته است. دولت از راههای دیگر هم قصد دارد مخارجش را کاهش دهد.
شرکت راهآهن قطر در ماه ژانویه اعلام کرد که ۵۰ نفر را با هدف بالا بردن«بازده کاری» اخراج کرده است. شرکتهای راسگس، قطر پترولیوم و شعبه قطر مرسک از سال ۲۰۱۴ به این طرف هزاران نفر را از کار اخراج کردهاند. مرکز پزشکی و تحقیقاتی سدره، سازمانی غیرانتفاعی که توسط بنیاد قطر تاسیس شده، گفته تعداد کارمندانش را کاهش خواهد داد. از طرف دیگر کاهش بودجه بنیاد قطر به پایان همکاری با انتشارات بلومزبری، کاهش سرمایهگذاری در صنعت فیلم و کاهش بودجه دانشگاهها منجر شده است. سازمان موزههای قطر در ماه ژانویه اعلام کرد که ۲۵۰نفر از کارمندانش را اخراج کرده و برنامه ساخت دو موزه جدید را هم لغو کرده است.
شبکه الجزیره هم از ابتدای سال ۲۰۱۶ بیش از هزار نفر از کارمندانش در سطح دنیا را اخراج کرده و فعالیت شعبه امریکای خود را هم متوقف کرده است. قطر در عین حال اعلام کرده که قصد دارد بعضی از شرکتهای دولتی را خصوصی کند. بخش عمدهیی از درآمدهای این کشور صرف پرداخت یارانهها میشود. به نظر میرسد که قرار است، پرداختها فقط به شهروندان قطری محدود شود. این مساله مهمی است چون ورود گسترده کارگران خارجی باعث شده جمعیت این کشور از سال ۲۰۱۰ چهل درصد افزایش پیدا کند.
دولت که لازم میدید کسری بودجهاش را تامین کند، در ماه ژانویه و در عرض چند ساعت قیمت بنزین را ۳۰درصد افزایش داد.
در عین حال قطر عضو ائتلافی است که به رهبری عربستان سعودی در یمن با حوثیها میجنگد و به همین دلیل هزار سرباز به منطقه اعزام کرده است. این یکی از بزرگترین عملیاتهای نظامی در تاریخ این کشور است. حکومت دارد نیروهای نظامی خود را توسعه میدهد. تنها در سال ۲۰۱۴ معادل ۲۳میلیارد دلار به این کار اختصاص داده شد. به نظر میرسد دلیل این کار از یک طرف احساس تهدید از طرف گروه موسوم به دولت اسلامی باشد و از طرف دیگر افزایش تنشها میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و ایران.
قطر پیشبینی میکند که در سال ۲۰۱۶ با کسری ۱۳میلیارد دلاری بودجه روبهرو شود. این کشور در ۱۵سال گذشته هرگز کسری بودجه نداشته است. اتفاقی که احتمالا به خاطر وابستگی به درآمد نفت و گاز است. قیمت جهانی هر بشکه نفت ۷۰درصد نسبت به قیمت آن در ماه ژوئن ۲۰۱۴ کاهش پیدا کرده است. صالح محمد النابت، وزیر توسعه قطر در ماه نوامبر گذشته گفت که وضع مالی نامناسب کشور به این معنی است که دولت باید در هزینههایش منضبط عمل کند. از طرف دیگر کریستین لاگارد، رییس صندوق بینالمللی پول از دولت قطر خواسته تا نظام مالیاتی و هزینههای خود را اصلاح کند. تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر در نوامبر سال گذشته گفت که امیدوار است کاهش قیمت نفت از وابستگی به دولت بکاهد و در عین حال نسبت به«اسراف در هزینهها، استخدام بیرویه و عدم پاسخگویی» هشدار داد. به نظر میرسد تعدیل نیروی گسترده در قطر پاسخی به این خواسته او باشد.