صورتحساب برای کابل؛ مشت آهنین برای اسلام‌آباد
گروه جهان|
«دولت ترامپ که آرزومند پیروزی در جنگ 16ساله امریکا در افغاستان است، راه‌حل را در تشدید فشار بر اسلام‌آباد می‌بیند.» این واکنش روزنامه داون پاکستان به اظهارات اخیر رییس‌جمهور ایالات متحده و مشاوران وی درباره تغییر سیاست‌های واشنگتن در جنوب آسیاست. در روزهای اخیر رسانه‌های مختلفی از نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست گرفته تا سی‌‍‌‌‌ان‌ان و بی‌بی‌سی درباره ناخشنودی دونالد ترامپ از سیاست‌های فعلی امریکا در برابر افغانستان و پاکستان نوشته‌اند و احتمال داده‌اند که در آینده‌یی نزدیک جان نیکلسون، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان برکنار شود. وزیر خارجه امریکا در راستای همین گمانه‌زنی‌ها دوشنبه در حاشیه نشست منطقه‌یی در مانیل، پایتخت فیلیپین گفته که دونالد ترامپ نمی‌خواهد استراتژی نظامی کشورش در افغانستان مانند گذشته به پیش برده شود. رکس تیلرسون تاکید کرده رییس‌جمهوری امریکا پرسش‌های سختی را در این مورد از مشاوران امنیتی خود می‌پرسد.
گفته شده، کاخ سفید در حال بررسی بازنگری راهبرد نظامی امریکا در افغانستان است و در این میان تیم امنیتی ترامپ بر سر اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان گرفتار دودستگی شده است؛ ترامپ نیز خود گویا نه تنها علاقه‌یی به اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان ندارد مگر اینکه هزینه آن به گونه‌یی تامین شود. نشریه آتلانتیک نوشته است: «ترامپ در جلسه هفته گذشته خود با مشاورانش بارها بر این مساله تاکید کرده که چگونه می‌توان راهی یافت تا در قبال تامین امنیت افغانستان، شرکت‌های امریکایی به معادن ارزشمند این کشور راه پیدا کنند.»
در حال حاضر استراتژی نظامی امریکا در افغانستان مشارکت در نبرد با شورشیان نیست و نیروهای نظامی امریکایی تنها به آموزش، تجهیز و پشتیبانی هوایی در موارد محدود از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان اکتفا می‌کنند. این استراتژی در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما، رییس‌جمهوری پیشین امریکا و در وقت خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در سال ۲۰۱۴ و کاهش شمار آنها به حدود ۱۳ هزار نفر اتخاذ شد. براساس این استراتژی، جنگ با گروه‌هایی مانند طالبان، شورشی داخلی تلقی می‌شود و نظامیان امریکایی در ماموریت‌های رزمی علیه آنها شرکت نمی‌کنند. اما اگر استراتژی نظامی امریکا تغییر کند، ممکن است تعریف مبارزه با تروریسم در افغانستان تغییر کند و از سوی دیگر، اعمال فشار بر کشورهای همسایه برای پایان جنگ در افغانستان هم افزایش یابد.
کلید خوردن تغییر
با توجه به اظهارات چند روز اخیر مقام‌های امریکایی، به نظر می‌رسد که استراتژی جدید امریکا در جنوب آسیا همین حالا هم کلید خورده است. دولت امریکا به صراحت از پاکستان خواسته که دست از حمایت طالبان بردارد. روزنامه هشت صبح افغانستان نوشته است: ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی کاخ سفید بسیار به صراحت گفته که پاکستان باید از حمایت طالبان دست بردارد. این نخستین‌بار است که یک مقام ارشد دولت امریکا از حمایت اسلام‌آباد از طالبان پرده برمی‌دارد. در اداره باراک اوباما، باری ژنرال مایک مولن که در آن زمان لوی‌درستیز امریکا بود، رابطه شبکه حقانی و سازمان اطلاعات پاکستان (آیاسآی) را افشا کرد. دولت اوباما بعدها گفت که دیگر ادبیات ژنرال مولن را به کار نمی‌برد. در آن زمان دولت اوباما عقب‌نشینی کرد زیرا تصور بر این بود که اگر بر پاکستان سخت بگیرد، در روند استقرار نیروهای بین‌المللی در افغانستان اختلال ایجاد می‌شود. اما به نظر می‌رسد که دولت ترامپ حالا می‌خواهد سیاست متفاوتی را تجربه کند. رسانه‌های امریکایی بارها گزارش داده‌اند که ترامپ می‌خواهد یک استراتژی جامع برای جنوب آسیا تدوین کند که برمبنای آن، برخورد امریکا با پاکستان تغییر خواهد کرد. اظهارات ژنرال مک‌مستر هم نشان می‌دهد که ایالات متحده در همان مسیر حرکت می‌کند. پیش از این وزارت خارجه امریکا در گزارشی اعلام کرده بود که شبکه حقانی و طالبان در پاکستان پایگاه‌های امن دارند. وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) هم این مساله را تایید کرده است. با این حال تا پیش از سخنان مک‌مستر در گزارش‌های دولت امریکا که در معرض دید عموم است، پاکستان کشور حامی طالبان و شبکه حقانی معرفی نشده بود؛ مک‌مستر اما برای نخستین‌بار این سکوت را شکست و از پاکستان خواست که از حمایت طالبان دست بردارد. این نشانه‌یی امیدوارکننده است. واقعیت این است که بن‌بست جنگ با تروریسم و بی‌ثباتی در افغانستان معلول حمایت ارتش پاکستان از طالبان است. رهبری، تاسیسات آموزشی، مراکز جلب و جذب و فرماندهی نظامی طالبان در کلان‌شهرهای پاکستان مستقر است. اسناد دولت امریکا که توسط ویکی‌لیکس افشا شده نیز نشان می‌دهد که پاکستان عقبه استراتژیک طالبان است. اگر طالبان از این عقبه استراتژیک برخوردار نمی‌بود، روند بازسازی، دولت‌سازی و دموکراسی‌سازی در افغانستان موفق می‌شد و شورش‌ها پایان می‌یافت. جالب این است که پاکستان تنها عقبه استراتژیک طالبان نیست، گروه القاعده هم از همین عقبه استفاده می‌کرد. رهبر القاعده 10سال را در همین کشور سپری کرد و شبکه حمایتی نیرومند داشت. ایمن‌الظواهری، جانشین او هم حالا در پاکستان است و شبکه حمایتی نیرومند در اختیار دارد، حتی تفنگداران پرچم سیاه موسوم به داعش که در ولایت ننگرهار فعالیت دارند نیز از پاکستان تغذیه می‌شوند. از سخنان مک‌مستر که بگذریم، روشن است برخی مقام‌های امریکایی نمی‌خواهند خطر سختگیری بر پاکستان را بپذیرند. آنان نگران قطع همکاری‌های محدود پاکستان با ماموریت مستشاری ناتو در افغانستان هستند. ایالات متحده و برخی کشورهای ناتو از همان سال ۲۰۰۳ نگران قطع همکاری پاکستان با نیروهای بین‌المللی در افغانستان بودند. به همین دلیل بود که امریکا و ناتو با پاکستان مدارا کردند اما واقعیت این است که سیاست مداراجویی جواب نداده است. پس بهتر است که امریکا و ناتو این‌بار دست به خطر زده و سیاست مداراجویی با پاکستان را کنار بگذارند.
