بازخوانی الگوی بانکداری توسعه‌ای ایران

معاون وزیر کار با بیان اینکه، الگوی بانکداری توسعه‌ای که عامل اصلی پیشرفت کشورهای کره و ژاپن بود در دهه ۴۰ در ایران پیاده شد، گفت: اما با روی کار آمدن طیفی از اقتصاددانان امریکا رفته این مسیر تغییر کرد.

احمد میدری با اشاره به الزام انتخاب الگوی موفق توسعه‌ای برای کشور، گفت: در کشورهای مختلف الگوهای متفاوت بانکداری وجود دارد، در خروجی این الگوها مشخص شده که بانک‌هایی که هدایت اعتبار را به جد دنبال کرده‌اند، نقش مهمی در رونق تولید دارند.

وی با بیان اینکه، در سیستم بانکداری ایران بانک‌ها از اهداف توسعه‌ای دور و به سمت اهداف تجاری حرکت کرده‌اند، گفت: این موضوع با الگوی بانکداری ما در دوره قبل از دهه 50 فاصله گرفته و به عبارت صریح‌تر منحرف شده است. در بانکداری تجاری تنها نقش استقراض، جذب پول و انتقال آن به افرادی که سود بیشتری پرداخت کنند، برجسته شده است.

به گفته این کارشناس اقتصادی، در سیستم بانکداری قبل از دهه 50 ما از الگوی توسعه آلمانی و فرانسوی استفاده می‌کردیم و به جای وام دهی صرف شاهد بودیم که بانک‌ها شریک سرمایه‌گذاری بودند. این در حالی است که این مسیر از اوایل دهه 50 منحرف شد.

معاون وزیر کار گفت: در این دوره که (اتفاقا به عنوان دوره طلایی توسعه کشور از آن یاد می‌شود)، به جای وام دهی بانک‌ها، آنها در شرکت‌های بزرگ تولیدی سهام داری می‌کردند. به عنوان مثال بانک توسعه صنعتی و معدنی سهام‌دار مجموعه پلی اکریل اصفهان می‌شد. اما هر سال از سود برداشت می‌کرد تا سهم بانک کاهش و سهم بخش خصوصی افزایش یابد.

میدری افزود: بعد از سال 1350 و به ویژه از اوایل دهه 80 این نوع بانکدای محدود و حق سرمایه‌گذاری مستقیم از بانک‌ها سلب شد، به عبارت دیگر بانک‌ها تنها بایستی به عنوان واسطه وجوه فعالیت می‌کردند. به این ترتیب حرکت بزرگی در کشور شکل گرفت تا بانک‌ها به عنوان سرمایه‌گذار اصلی ومستقیم فعال نباشند. به این ترتیب با نوعی کاهش سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف هم مواجه شدیم. به اعتقاد بنده بخشی از رکود حاکم بر کشور ناشی از همین نگاه بوده است.

به گفته معاون وزیر کار، در یک دوره علیه بنگاه داری بانک‌ها موضع گرفتیم، این در حالی است که در الگوی بانکداری توسعه‌ای بانک‌های بنگاه‌دار علیه بخش خصوصی نیستند در کشورهایی مثل کره و ژاپن و حتی در امارات متحده دقیقا پیاده‌سازی این الگو وجود داشته است.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: مشکل عدم توسعه کشور به قوت و ضعف سازمان برنامه به عنوان محور برنامه‌ریزی کشور برنمی‌گردد. به نظر بنده، بیشتر برخی اندیشه‌های اقتصادی مسیر توسعه کشور را منحرف کرده است. یک الگوی پذیرفته شده اقتصادی در این 40 تا 50 سال اخیر مسیر توسعه ایران را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است.

وی افزود: تا زمانی که مدیران و دانشجویان اقتصاد متاثر از کشورهای آلمان و فرانسه بودند با تسلط الگوی بانکداری توسعه‌ای، مسیر توسعه در جهت درستی قرار داشت. اما بعد از 1350 که عموما «دانشجویان ما به کشور امریکا رفتند عملا مسیر توسعه تغییر کرد».