حق بیمه در ایران 5 درصد سرانه متوسط حق بیمه تولیدی در جهان است

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|

بر اساس برآورد سوییس‌ری، در سال ۲۰۱۸ حق بیمه تولیدی صنعت بیمه در جهان با رشد ۱.۵ درصدی (با حذف اثر تورم) برای اولین‌بار از ۵ هزار میلیارد دلار فراتر رفت و به نزدیک ۵۲۰۰ میلیارد دلار رسید. این درحالی است که حق بیمه تولیدی در ایران با 25 درصد افزایش در سال 97 در شش ماه اول 18 هزار و در کل سال حدود 40 هزار میلیارد تومان بوده است که در مقایسه با نرخ دلار 13 هزار تومانی معادل 3 میلیارد دلار است که تقریبا معادل 5 صدم درصد است. به عبارت دیگر، در حالی که جمعیت ایران 1 درصد جمعیت جهان است اما حق بیمه ایران حدود 5 صدم درصد جهان است. یعنی حق بیمه یک‌بیستم یا 5 درصد مبلغی است که باید متناسب با جمعیت باشد و در حالی که باید60 میلیارد دلار حق بیمه تولیدی متناسب با جمعیت ایران داشته باشیم تا در نرخ میانگین سرانه حق بیمه جهان قرار بگیریم اما با رقم 3 میلیارد دلار، عملا در وضعیت یک‌بیستم سرانه متوسط حق بیمه جهان قرار داریم.

به گزارش «تعادل»، ضریب نفوذ جهانی بیمه نیز به ۶.۱ درصد بالغ شده است و این در حالی است که در ایران ضریب نفوذ بیمه 2.3 درصد است و فاصله قابل توجهی با جهان داریم. سهم بازارهای پیشرفته از این مقدار حق بیمه در جهان ۷۹ درصد و سهم بازارهای نوظهور ۲۱ درصد بوده است

نرخ رشد حق بیمه تولیدی در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال قبل کاهش قابل ملاحظه‌ای داشت که ناشی از کاهش شدید نرخ رشد بیمه‌های زندگی در نتیجه کاهش حق بیمه تولیدی چین، اروپا و امریکای لاتین است. در سال ۲۰۱۸ نرخ رشد واقعی حق بیمه‌ در رشته زندگی ۰.۲ درصد و در رشته‌های غیرزندگی ۳ درصد بوده است. بدین‌ترتیب حق بیمه تولیدی در رشته زندگی به ۲.۸ هزار میلیارد دلار (با سهم ۵۴ درصد) و در رشته‌های غیر‌زندگی به ۲.۴ هزار میلیارد دلار (با سهم ۴۶ درصد) افزایش پیدا کرد.

در سال ۲۰۱۸ حدود یک سوم کل حق بیمه تولیدی بیمه‌های غیرزندگی به بیمه‌های‌اتومبیل و یک‌سوم دیگر به بیمه‌های حوادث و درمان اختصاص داشت. پس از این دو رشته، رشته اموال با سهم ۱۷ درصد قرار داشت. در این میان در بازارهای نوظهور سهم بیمه‌های اتومبیل از بیمه‌های غیرزندگی حدود ۴۴ درصد است. در بیمه‌های زندگی نیز ۸۸ درصد حق بیمه تولیدی به بخش پس‌اندازی و ۱۲ درصد دیگر به بخش ریسک عمر اختصاص داشته است. با توجه به غلبه بیمه‌های اتومبیل در ساختار بیمه‌های غیرزندگی و بخش پس‌اندازی در ساختار بیمه‌های زندگی، صنعت بیمه دنیا در آینده با دو چالش کلیدی روبرو خواهد بود. یکی اینکه، در بیمه‌های غیرزندگی نوآوری‌های مربوط به سیستم‌های کمک‌راننده پیشرفته و ورود اتومبیل‌های خودران به بازار در دهه‌های آینده پتانسیل کاهش حق بیمه‌های اتومبیل را دارد چون تکنولوژی‌های جدید فراوانی و شدت تصادفات و در نتیجه هزینه‌های خسارت را کاهش خواهد داد. دوم اینکه، در بیمه‌های زندگی به خاطر کاهش نرخ‌های بهره از یکسو و تغییر مقررات در جهت حرکت به سوی چارچوب‌های توانگری مبتنی بر ریسک از سوی دیگر، فروش بیمه‌های پس‌اندازی به خصوص از نوع سنتی دارای نرخ بهره تضمینی تضعیف خواهد شد.

طبق برآورد سوییس‌ری در سال ۲۰۱۸ بیمه‌گران مستقیم ۵ درصد پرتفوی خود را به بیمه‌گران اتکایی در سراسر جهان واگذار کردند. نرخ واگذاری اتکایی در بیمه‌های غیرزندگی ۸.۴ درصد و در بیمه‌ زندگی ۲ درصد بوده است. دلیل پایین بودن نرخ واگذاری اتکایی در رشته زندگی تسلط بیمه‌های پس‌اندازی در ساختار این رشته که اتکایی ندارد است. همانند حق بیمه‌های مستقیم، در زمینه حق بیمه‌های اتکایی نیز ایالات متحده و کانادا در سال ۲۰۱۸ بیشترین سهم را از بازار اتکایی جهان در اختیار داشتند (یک‌سوم حق بیمه‌های اتکایی غیرزندگی و ۵۳ درصد حق بیمه‌های اتکایی زندگی) . نرخ‌های واگذاری اتکایی در رشته‌های اتومبیل بسیار پایین و در حد ۴ درصد بوده اما در رشته‌های اموال و مسوولیت بسیار بالا و به ترتیب ۱۶ و ۱۴ درصد بوده است. این نسبت در رشته‌های خاص چون هواپیما، کشتی و مهندسی ‌به بالای ۳۰ درصد نیز رسیده است. این شکاف بین رشته‌های اتومبیل از یکسو و رشته‌های اموال و مسوولیت و رشته‌های خاص از سوی دیگر در بازارهای نوظهور به خصوص چین نسبت به بازارهای پیشرفته شدیدتر بوده است.