ضربان نامنظم ورود سرمایه به بازار مسکن
گروه راه و شهرسازی|
در حالی که چند روز پیش، دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی آمار مربوط به رشد منفی صدور پروانه‌های ساخت واحدهای مسکونی در هفت ماهه نخست سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل را منتشر کرد، روز سه شنبه مرکز آمار ایران از رشد مثبت صدور پروانه‌های ساخت واحدهای مسکونی در سال 97 و در قیاس با سال 96 خبر داد. به این ترتیب، شاهد هستیم که با رونق نسبی معاملات و البته جهش قیمت در سال 97، تمایل سازندگان برای آغاز پروژه‌های جدید افزایش یافته بوده است، اما در سال جاری، به دلیل افت معاملات و تثبیت قیمت مسکن از سویی، و رشد سرسام‌آور قیمت مصالح ساختمانی و زمین از سوی دیگر، سازندگان تمایل به پروژه‌های جدید را تا حدی از دست داده‌اند.
مرکز آمار روز سه شنبه هفته جاری، گزارشی از وضعیت پروانه‌های ساختمانی در سال ۱۳۹۷ منتشر کرد که نشان می‌دهد روند صدور مجوزهای ساخت رو به رشد بوده است. به گونه‌ای که در سال گذشته برای حدود ۷۶ هزار ۵۱۱ واحد مسکونی در تهران پروانه صادر شده است که نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۱۷.۵درصد افزایش داشته است. متوسط تعداد واحد مسکونی برای هر یک از این پروانه‌ها نیز 7 واحد بوده است. این در حالی است که بر اساس گزارش دفتر اقتصاد مسکن، طی هفت ماهه نخست سال جاری در قیاس با دوره مشابه سال 97، تعداد پروانه‌های صادره برای احداث واحدهای مسکونی که به معنی تمایل سازندگان به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید و به نوعی رشد اقتصاد مسکن به شمار می‌رود، دچار افت 20.9 درصدی شده است و از 34 هزار و 614 پروانه صادره در دوره مورد بررسی سال قبل به 27 هزار و 384 پروانه صادره در دوره هفت ماهه سال جاری رسیده است.
گزارش تازه مرکز آمار همچنین حالی است که ۱۰ هزار و ۹۵۴ پروانه احداث «ساختمان» توسط شهرداری تهران در سال گذشته صادر شده که نسبت به سال قبل از آن با رشد ۱۷.۶ درصدی همراه بوده است.
بر این اساس مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده از سوی شهرداری تهران در سال ٩٧ بالغ بر ۱۴ میلیون و ۳۴۱ هزار مترمربع بوده است که نسبت به سال گذشته حدود ۲۱.۳ درصد افزایش داشته است. متوسط مساحت زیربنای این دسته از پروانه‌ها در دوره مورد بررسی حدود ١٣٠٩ مترمربع بوده است.
۳۷۶ هزار مجوز ساخت مسکن در ایران
اما وضعیت صدرو پروانه‌های ساختمانی در کل کشور در سال گذشته نشان می‌دهد که حدود ۳۷۶ هزار و ۵۷۵ واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور پیش‌بینی شده که نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۱۶.۶ درصد افزایش داشته است. متوسط تعداد واحد مسکونی در هر پروانه احداث ساختمان ٢.٦ واحد بوده است.
همچنین بیش از ۱۴۲ هزار پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌ها در سال ۱۳۹۷ صادرشده که نسبت به سال قبل حدود ۱۶.۳ درصد افزایش داشته است.
مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان نیز بیش از ۷۲ میلیون مترمربع بوده که نسبت به سال گذشته ۲۰.۵ درصد افزایش داشته است. متوسط مساحت زیربنا در این پروانه‌ها ٤٩٤ مترمربع بوده است.
وضعیت شاخص‌های بازار مسکن
بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد مسکن، طی هفت ماهه نخست سال گذشته 87 هزار فقره معامله واحد مسکونی در شهر تهران ثبت شده که این رقم با 58 درصد افت در دوره مشابه سال جاری به 36 هزار و 515 فقره کاهش یافته است. همچنین متوسط قیمت یک متر مربع واحد مسکونی آپارتمانی در هفت ماهه نخست سال گذشته 7 میلیون و 33 هزار تومان بوده که با رشد 82.7 درصدی در دوره مشابه سال جاری به 12 میلیون و 846 هزار تومان افزایش یافته است. مجموع ارزش ریالی معاملات ملک نیز در دوره مورد بررسی سال گذشته 51 هزار و 900 میلیارد تومان بوده که در هفت ماهه نخست سال جاری با افت 24.8 درصدی به 39 هزار و 40 میلیارد تومان کاهش یافته است. تعداد پروانه‌های صادره برای واحدهای مسکونی نیز همان‌طور که پیش از این اشاره شد، در هفت ماهه نخست سال 97 بالغ بر 34 هزار و 614 فقره بوده که با افت 20.9 درصدی، در دوره مشابه سال جاری به 27 هزار و 384 فقره رسیده است.
بر این اساس، با توجه به ثبت رشد‌های منفی قابل توجه در شاخص‌های «تعداد معاملات»، «ارزش معاملات» و همچنین «تعداد پروانه‌های صادره» برای واحدهای مسکونی می‌توان نتیجه گرفت که اقتصاد مسکن در هفت ماهه نخست سال جاری حدود یک چهارم نسبت به اندازه خود در سال 97 کوچک‌تر شده است، به گونه‌ای که رشد قابل توجه قیمت مسکن در دوره مورد نظر نیز نه تنها نتوانسته مانع افت ارزش ریالی معاملات شود، بلکه خود به عاملی برای تشدید و تعمیق رکود در بازار مسکن تبدیل شده است. البته ذکر این نکته ضروری است که متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در ماه‌های مرداد و شهریور سال جاری رشد‌های منفی بیش از 2 درصد را تجربه کرد، اما در مهر ماه همزمان با سنت شکنی بازار در افزایش معاملات نسبت به شهریور هر سال، شاخص قیمت‌ها نیز مثبت شد و کمی بالاتر از صفر ایستاد.
