اقتصاد ایران و بانک‌محوری
یکی از اصلی‌ترین مسائلی که در سال‌های گذشته اقتصاد ایران را به خود مشغول کرده، بحث تورم بزرگ و طولانی‌مدت است، در واقع جز در دوره‌هایی بسیار کوتاه، در تمام سال‌های گذشته اقتصاد ایران با یک تورم بزرگ و همه‌جانبه مواجه بوده است و با وجود تلاش‌هایی که تمام دولت‌ها به کار بسته‌اند، همچنان این چالش به جای خود باقی مانده است.
در چنین فضایی احتمالا برای برون‌رفت از این شرایط ما باید به سمتی حرکت کنیم که اصلاحات ساختاری را در اقتصاد ایران به وجود بیاورد. در واقع اقتصاد ایران با یک چالش خاص و کم‌سابقه مواجه است.
همانطور که ما رکود تورمی را پشت‌سر می‌گذاریم که در میان کشورهای مختلف دنیا، بسیار کم‌تکرار بوده است، وضعیتی که با مدیریت نقدینگی در کشور داریم نیز شرایطی اینچنینی دارد.
اگر کشوری با مشکل نقدینگی مواجه باشد، باید رو به روش‌هایی از جمله جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیاورد و اگر حد قابل اتکایی از نقدینگی وجود داشته باشد، باید این منابع به سمت حرکات مولد و تولیدی حرکت کند.
ما در ایران از سویی با مشکل رشد دایمی و خطرناک نقدینگی مواجه هستیم، یعنی هرچه کارشناسان سخن از لزوم کنترل نقدینگی گفته‌اند، همچنان شاهد آن هستیم که روزانه میلیاردها تومان نقدینگی جدید در اقتصاد ایران به جریان می‌افتد. در چنین شرایطی تنها فرصت موجود، ایجاد بسترهایی برای حرکت دادن این نقدینگی به حوزه‌های مولد و ثروت‌آفرینی برای کشور است. یکی از نتایج نگاه به پول نفت، وابستگی بیش از حد به بانک‌ها بوده است.
ما در طول دهه‌های گذشته هر بار که نیاز به منابع مالی داشته‌ایم یا شرکت‌ها برای تامین منابع تولیدی‌شان به پول احتیاج داشته‌اند به سمت بانک‌ها حرکت کرده‌ایم و تسهیلات بانکی، بخش جدانشدنی از اقتصاد ما بوده است.
این سیاست موجب شده که از یک‌سو، اتکا به بانک‌ها به حدی افزایش پیدا کند که با حذف آنها، چیزی از فرآیند تامین مالی در دیگر حوزه‌ها باقی نماند و از سوی دیگر فشار بر شبکه بانکی نیز افزایش یافته و میزان طلب‌های معوق بانک‌ها به‌شدت افزایش پیدا کرده است.
اگر تنها بخشی از این تمرکز از شبکه بانکی به بورس و بازار سرمایه انجام می‌شد، امروز وضع ما اینگونه نبود. بازار سرمایه در بسیاری از کشورها، منبع اصلی جذب منابع مالی برای شرکت‌ها و موسسات اقتصادی است. به این ترتیب ما از سویی با فضایی مواجه هستیم که برای عبور از آن باید از بانک‌ها حساب‌کشی کنیم و از سوی دیگر خود بانک‌ها از زاویه‌ای قربانی این شرایط هستند. به این ترتیب اصلاحات ساختاری و تغییر زمین بازی بهترین راهبرد ما در این حوزه خواهد بود.
