بازگشت مصر به صحنه جهانی
گروه جهان
پس از چهار سال کشمکش سیاسی و خشونت، از انقلاب نافرجام گرفته تا کودتای نظامی، دولت مصر میزبان کنفرانس سهروزه بینالمللی اقتصادی با عنوان «آینده مصر، توسعه اقتصاد مصر» در شهر ساحلی شرمالشیخ شد. هدف قاهره از این کنفرانس جلب سرمایههای خارجی عنوان شده است. گرچه برخی کارشناسان معتقدند که در پس این عنوان، تثبیت حقانیت حکومت عبدالفتاح السیسی، جستوجو میشود. اقتصاد مصر بهعلت چهار سال آشوب از زمان قیام سال2011 که به سرنگونی حسنی مبارک دیکتاتور قدیمی این کشور منجر شد، بهشدت آسیب دیده است. به گزارش بلومبرگ، به گفته مقامهای مصری، نمایندگان 80کشور و 23سازمان بینالمللی در این کنفرانس که تا فردا (یکشنبه) ادامه خواهد یافت، حضور دارند. وزرای خارجه امریکا و انگلستان، جان کری و فیلیپ هاموند، نیز در نشست شرمالشیخ شرکت خواهند داشت. به گفته تحلیلگران، عبدالفتاح السیسی، رییسجمهوری مصر قصد دارد با برگزاری این کنفرانس نشان دهد که کشورش پس از برقراری امنیت و ثبات در داخل مرزهای خود اینک با قدرت به صحنه بینالمللی و منطقه بازمیگردد؛ آن هم در شرایطی که حضور دیپلماتهای ارشد امریکایی و انگلیسی در این کنفرانس نشان میدهد
باوجود اختلافات جدی، دولت مصر همچنان متحد اجتنابناپذیر غرب در جهان عرب بهویژه در مبارزه با تروریستهای تکفیری داعش بهشمار میرود. داعش اخیرا عملیاتهای تروریستی خود را تا داخل مرزهای مصر گسترش داده است.
چشمانداز بلندمدت کنفرانس شرمالشیخ
بخش عمدهیی از جامعه مصر در طول سالهای متمادی در تنگنای سخت اقتصادی قرار دارد و اکنون امید مردم مصر به سرمایهگذاریهایی است که پس از برگزاری کنفرانس «آینده مصر» در کشورشان به اجرا درخواهد آمد، زیرا با این سرمایهگذاریها، فرصتهای شغلی برای جوانانی که با بیکاری دست و پنجه نرم میکنند، میتواند ایجاد شود. این درحالی است که کارشناسان اقتصادی بر این باورند که نتایج کنفرانس اقتصادی شرمالشیخ در کوتاهمدت، محقق نخواهد شد، زیرا باید بین مصر و کشورهای شرکتکننده در این کنفرانس توافقنامههای اقتصادی به امضا برسد.
اسکاینیوز عربی مینویسد، اگرچه دورنمای کوتاهمدت این کنفرانس چندان روشن نیست اما این نشست میتواند زمینه را برای برداشت گام نخست جهت سرمایهگذاریهای خارجی در مصر فراهم کند، بنابراین حتی اگر اهداف اقتصادی آن در بلندمدت هم محقق شود باز هم مردم راضی هستند. این کنفرانس میتواند با سرمایهگذاریهای خارجی و ایجاد شغل امیدها برای نجات اقتصاد بحرانزده مصر را تقویت کند. به گزارش رویترز، پس از قیام سال2011، سرمایهگذاری خارجی در مصر کاهش یافت و از 13میلیارد دلار در دوره زمانی 2008-2007 به 2.2میلیارد دلار رسید. رشد اقتصادی سالانه مصر نیز از 7درصد به حدود 2درصد کاهش یافت. این ارقام مجددا شروع به افزایش کرده بهطوری که صندوق بینالمللی پول، رشد 3.8درصدی را برای سال مالی منتهی به سیام ژوئن و 4.3درصدی را برای دوره 2016-2015 پیشبینی کرده است.
آزمون ظرفیت اقتصادی و ثبات سیاسی
کنفرانس شرمالشیخ در شرایطی برگزار میشود که در شمال شبهجزیره سینا، نیروهای امنیتی و ارتش مصر در حال انجام مبارزه با ستیزهجویانی هستند که پس از برکناری مرسی توسط ارتش، به فعالیت شورشی خود شدت بخشیدهاند. باوجود اینکه ستیزهجویان چندین حمله در جنوب این شبه جزیره انجام دادهاند ولی تاکنون مناطق گردشگری در امتداد سواحل دریای سرخ احساس میکردند از خشونتها فاصله دارند. اکنون باتوجه به فعالیت شورشیان که به کشته شدن صدها نفر، زندانی شدن هزاران نفر و انتقادهای شدید از قاهره منجر شده، این کنفرانس که صدها مقام بلندپایه و صاحبان سرمایه در آن شرکت میکنند، معیاری برای سنجش اعتماد بینالمللی نه تنها به ظرفیت اقتصادی مصر بلکه ثبات سیاسی این کشور نیز خواهد بود. در حوزه سیاست خارجی هم این کنفرانس از اهمیت زیادی برای قاهره برخوردار است. گفته شده، پیش از آغاز این کنفرانس، جان کری وزیر خارجه امریکا که جمعه وارد قاهره شده با عبدالفتاح السیسی دیدار و درخصوص تلاشهای ائتلاف بینالمللی علیه داعش، اوضاع لیبی و وضعیت سوریه گفتوگو کرده است. اگرچه دولت امریکا نقض حقوق بشر در مصر بهویژه سرکوب شدید طرفداران گروه اخوانالمسلمین
و محمد مرسی، رییسجمهوری برکنار شده، را مورد سرزنش قرار میدهد، اما، دولت واشنگتن نمیخواهد در مبارزه با داعش، پرجمعیتترین دولت عرب منطقه که از نظر نظامی نیز قدرتمندترین بهشمار میرود را نادیده بگیرد. دولت امریکا سالانه یکمیلیارد و 500میلیون دلار کمک بهویژه کمک نظامی دراختیار مصر میگذارد و هرگز روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی را به کودتا تشبیه نکرد. عبدالفتاح السیسی مهمترین رهبر منطقه است که خواستار تشکیل یک نیروی نظامی متحد عرب علیه گروه داعش شده است. هواپیماهای مصری اخیرا مواضع این گروه را در خاک لیبی بمباران کردند. با این حال، سازمانهای مدافع حقوق بشر میگویند که حکومت السیسی سرکوبی بهمراتب خشنتر از حکومت حسنی مبارک در قبال مخالفان به اجرا گذاشته است. با این حال، در قیاس با رژیم حسنی مبارک، دولت امریکا نزدیکی بیشتری میان خود و حکومت عبدالفتاح السیسی احساس میکند.
نگرانی قاهره از عدم موفقیت کنفرانس
وبسایت خبری تحلیلی المانیتور پیشتر و در آستانه برگزاری کنفرانس اقتصادی نوشت که قاهره درباره نتایج نامطلوب احتمالی نگران است. در این گزارش آمده بود، چند عامل ازجمله فرازونشیبهای روابط مصر و کشورهای منطقه خلیجفارس ممکن است موفقیت این کنفرانس را تهدید کند. گمانهزنیهای سیاسی حاکی از این بود که با مرگ ملک عبدالله، سیاستهای ریاض در قبال دولت السیسی تغییر خواهد کرد. همچنین درمورد کویت و امارات متحده عربی و عربستان این تردید وجود دارد که کاهش قیمت نفت و پیامدهای فوری و منفی آن بر بودجه عمومی این کشورها موجب کاهش حمایت مالی آنان از مصر شود. المانیتور نوشته بود: «نخستوزیر مصر سفرهایی به کشورهای خلیجفارس داشت که شروع این سفر در دوم فوریه به کویت و پایان آن در یازدهم فوریه به امارات متحده عربی بود. در این سفرها کنفرانس توسعه اقتصاد مصر و حمایت مالی و اقتصادی آینده از این کشور محور مذاکرات بود. نشانهها حاکی از آن است که حمایت وسیع کشورهای منطقه خلیجفارس از مصر ممکن است ادامه پیدا نکند.» پس از سرنگونی دولت مرسی در ژانویه 2013، مصر مبلغ 10میلیارد و 600میلیون دلار از کشورهای خلیجفارس دریافت کرد.