آزمون سخت ژاپن در حذف پول کاغذی
گروه گوناگون|
معاملات نقدی در نهایت، کشورها را به سمت انقلابی در پول کاغذی کشانده است. بر همین اساس هند یکی از کشورهایی است که انقلاب خود را آغاز کرده است. انجام بخش زیادی از معاملات هند به صورت نقد سبب شده تا این کشور به دنبال راهکاری برای رهایی از پول چاپی باشد. همین هم شد که روزی نخستوزیر هند کابینه خود را جمع کرد و در جلسهیی اعلام کرد که قرار است تصمیم سرنوشتسازی بگیرد؛ تصمیمی که هند را از وابستگی به پول نقد رها میکرد. «نارندرا مودی» در تصمیم تازه خود 90درصد پول چاپی کشور را از اعتبار ساقط کرد. این تصمیم، هند را به یک کشور پیشرو در عرصه مبارزه با پول نقد تبدیل کرده است.
در همین راستا بود که بانک مرکزی اروپا هم اعلام کرد که چاپ اسکناسهای 500 یورویی را در سال 2018متوقف میکند. کانادا و سنگاپور نیز در همین راستا بخشی از صورتهای مالی خود در ارتباط با پول نقد را از رده خارج کردند. در این میان فیلیپین و دانمارک نیز سرعت خود در سوق دادن شهروندان به استفاده از پرداختهای الکترونیکی را افزایش دادند. هر چند که تلاشهای هند در بیاعتبار کردن برخی اسکناسها، انقلاب متفاوتی در حوزه پول نقد بوده است. هند برای از دست ندادن بخشی از اعتبار پولهای ساقط شده تنها تا پایان سال جاری میلادی فرصت دارد تا این ارقام را به حسابی منتقل کند. ممکن است هند در این عرصه تنها نباشد اما به طور قطع تنها کشوری است که در تلاش برای عملی کردن فعالیتهای خود برای الکترونیکی کردن مبادلات و حذف پول کاغذی بوده است.
آن طور که نخستوزیر این کشور بیان کرده است، هند در رویای جامعه بدون اسکناس است و بر همین اساس به سمت حذف برخی اسکناسها حرکت کرده است. درحالی که به تازگی، برخی کارشناسان بالا بودن سرعت رشد اقتصادی چین و هند را عامل مهمی در ثبات جهانی اقتصاد میدانند، هند با این تصمیمات تازه، ریسک بزرگی را به جان اقتصاد خود خریده است.
آن طور که گزارشها نشان میدهد، سهم اسکناسهای در گردش از GDP در کشورهایی همچون ژاپن و هند بیشتر از سایر کشورهاست. به عنوان مثال در ژاپن، سهم اسکناسهای در گردش 20.7درصد از GDP است. این رقم در هند به 12.3درصد میرسد. تلاشهای هند در راستای حذف پول کاغذی نشان میدهد که این کشور باید 12.3درصد از GDP را که سهم اسکناسهای در گردش است از اقتصاد خارج کند.
در گزارشی که روزنامه والاستریت ژورنال تهیه کرده، کشورهایی همچون روسیه، امریکا، مکزیک، کره جنوبی، استرالیا، کانادا و برزیل به چشم میخورند. سهم اسکناسهای در گردش روسیه از GDP معادل کل این رقم در منطقه اروپاست. در رتبه بعدی امریکا با عدد 7.9درصد به چشم میخورد. مکزیک و کره جنوبی نیز به ترتیب 6.8 و 5.6 درصد را از آن خود کردهاند تا سهم اسکناسهای در گردش آنها از GDP نسبت به کشورهای دیگر کاهش یابد. در انتهای این ردهبندی برزیل و کانادا دیده میشوند. برزیل به عنوان آخرین کشور قرار گرفته در این ردهبندی 3.8درصد از GDP خود را به ارزش اسکناسهای در گردش اختصاص داده است.
در این میان، برخی کارشناسان معتقدند که کشورهایی همچون هند و امریکا به صورت اورژانسی به حذف پول کاغذی روی آوردهاند. اما چرا؟ جواب کارشناسان این است که دولت و بانک مرکزی امریکا به دلیل افزایش میزان استقراض، دیگر توانایی ایجاد نقدینگی جدید را ندارند و به زودی سیستمهای مالی و پولی آنها مختل خواهد شد. اگر این اتفاق رخ دهد، بانکها نیز از خطر ورشکستگی در امان نخواهند بود.
اما چنانچه بانکها تمامی پول خود را به شکل الکترونیکی نگهداری کنند و دیگر امکان خارج کردن منابع از بانک به شکل کاغذی، برای نگهداری در تشکها وجود نداشته باشد، سپردهگذاران همواره از بانکها راضی خواهند بود و به هیچ عنوان دوست ندارند که اوضاع بانکها وخیم شود و به سمت ورشکستگی حرکت کنند. همین مساله اهمیت روی آوردن کشورها به سمت پول و مبادلات الکترونیکی را نشان میدهد. شاید بیراه نباشد اگر کشورهای دیگر نیز مانند هند به سمت حذف بخشی از پول کاغذی روی آورند.